nine seconds


Uccelliera, Brunello di Montalcino, Italië 1993
9 seconden of 12 uur? Snel een wijn keuren kan iedereen, maar er zijn wijnen die tijd nodig hebben. Soms een uur, soms een dag. Via slow tasting dring je door tot de essentie.
proefnotities Jan van Lissum
9 seconds is een platform voor bijzondere en aparte wijnen. Dat zijn niet per se de duurste, want ook op een lager prijsniveau zijn excellente flessen met een bijzonder verhaal te koop. De titel staat voor een bepaalde kwaliteit van afdronk van een wijn. Met 9 seconden afdronk is een wijn in de theorie lang van afdronk. En terwijl elke goede proever op dat moment concludeert dat hij met een interessante wijn te maken heeft, stopt hier de theorie. Latere fases bestaan gewoonweg niet na 9 seconden. Het perfecte moment waarop wijn zijn intrinsieke, unieke waarde toont, ligt echter verder weg, vaak enkele uren, soms wel tot twee dagen. Dan is het een beleving om hem te proeven en om er over te schrijven…
Importeur: Villa Fattoria, Utrecht, 030-6621283, www.fattoria.nl
Achtergrond
De eerste brunellojaargang die Andrea Cortonesi bottelde was 1991 – een experiment met niet meer dan 500 flessen. Zijn eerste serieuze jaargang was die van 1993. Zeven jaar daarvoor had hij van het domein Ciacci Piccolomini een stuk land van 2 hectare gekocht met een vervallen, wat eigenaardig vormgegeven huis met de bijnaam Cuccelliera (volière). Ongeveer een halve hectare was beplant met oude sangiovese-stokken. Cortonesi was toen al een ervaren wijnbouwer en –maker. Bij het aangrenzende Ciacci Piccolomini was hij keldermeester geweest en daarvoor had hij bij Mastrojanni gewerkt. Als telg uit een boerenfamilie had hij als tiener al op het land en in de wijngaard gewerkt en hij kende de streek rond Castelnuovo dell’Abate, ten zuiden van Montalcino, als zijn broekzak. De wijngaarden liggen wat lager dan elders in de Brunello-appellatie, het microklimaat is warmer en de bodem is keiachtig en losser van structuur.
Cortonesi, die zijn domein de afgelopen decennia heeft uitgebreid tot iets meer dan 6 hectare, geldt als een van de beste, ambachtelijke brunelloproducenten. De wijngaarden zijn op 0,3 hectare cabernet en merlot na uitsluitend beplant met sangiovese en strekken zich uit van Castelnuovo in de richting van Sant’Angelo in Colle. Cortonese bewerkt ze geheel met de hand en op duurzame wijze. Via een precies en doordacht vinificatieproces, dat telkens wordt afgestemd op de kwaliteit van de oogst, ontstaat een geheel eigen stijl brunello waarin klassieke en moderne kenmerken een fraaie harmonie vormen: rijk, warm, krachtig, soepel, stijlvol, elegant, levendig en verfijnd. Na een koude maceratie (10-12 graden Celsius) volgt een periode van 20-25 dagen maceratie en fermentatie, en vervolgens malolactische fermentatie, op rvs. Afhankelijk van de oogst rijpt de wijn 24-36 maanden in eiken vaten van verschillende grootte. Tot slot rijpt de wijn nog een maand of 8 in de fles.
De traditionalistische, puristische en minimalistische filosofie van Cortonesi weerhoudt hem er niet van om ook te experimenteren met andere typen wijn. Omdat hij tevens restauranteigenaar is in Siena (van Il Casato) en er van zijn Ucceliera-wijnen nooit voldoende flessen zijn om op de kaart te zetten, besloot om samen met een goede vriend – ook wijnbouwer – om een tweede label te beginnen, Voliero, aanvankelijk uitsluitend bedoeld voor het restaurant. De wijngaarden zijn hoger gelegen en bevinden zich in een koeler, noordelijker microklimaat. Het resultaat is een duidelijk elegantere, frissere stijl van brunello en rosso.
Onder eigen label brengt hij naast de brunello, brunello riserva en rosso nog twee interessante wijnen op de markt, beide in beperkte aantallen flessen. De Rapace (‘roofvogel’) is een barrique-gerijpte blend van 70% sangiovese, 20% laat geoogste merlot en 10% cabernet sauvignon. En de Costabate is 100% sangiovese, waarbij de unieke houtrijping bepalend is. Cortonesi liet hiervoor in Frankrijk barriques maken met hout van 300 jaar oude eiken. De wijn rijpt er 2 jaar in, gevolgd door 2 jaar flesrijping.
Al snel na de start van zijn bedrijf drong Cortonesi door tot de top van de brunelloproducenten. Tijdens de jaarlijkse proeverijen in het kader van Benvenuto Brunello behoren zijn wijnen bijna steevast tot de beste en meest elegante uit de streek.
Proefnotities
Eerste indrukken
Duidelijk ontwikkelde kleur rood met brede bruine rand. Animale tonen, vachtimpressie in geur en smaak, mooi zacht mondcontact, gerijpt mild fruit, zeer aromatisch, prachtige zuren, veel finesse, fragiel, subtiel, mooi versmolten, heerlijke diepgang en lengte.
Na 3 uur
Geur- en smaakaroma’s zijn nog volledig intact. Kruidigheid neemt een beetje toe, oriëntaalse impressies versterken het smaakprofiel en geven de wijn meer spanning.
Na 6 uur
Een associatie met boenwas in de geur, maar nog steeds elegant en zacht. Perfecte balans blijft, heel smakelijk, mooie lengte, conditie blijft zeer goed.
Na 24 uur
Het fruit zet nog steeds duidelijk de toon, levendige zuren zorgen voor fraîcheur en spanning, goede tannine. We proeven wel wat ontwikkelde tonen, maar het totaalplaatje blijft warm en smaakvol. De balans is nog altijd 100%, klassieke impressies alom, grote verrassing.
Technische gegevens
Cépage: 100% sangiovese
Leeftijd stokken: 18 jaar (nieuwe aanplant volgde in 1989,1998,2000)
Oppervlakte: 6 hectare
Locatie: Castelnuovo dell’Abate
Hoogteligging: 150-350 meter boven zeeniveau
Oriëntatie: zuid/zuidoost
Bodem: kalk/klei/zand/zandsteen
Productie: jaarlijks circa 7500-8000 flessen
Vinificatie: koude maceratie bij 10-12 graden Celsius, 20-25 dagen spontane fermentatie en maceratie met overpompen in rvs bij gecontroleerde temperatuur, malolactisch op rvs
Opvoeding: 24-36 maanden rijping in Franse en Slavonische eiken vaten van verschillend formaat, 8 maanden flesrijping

Andrea Cortonesi