nine seconds


Furmint, Dobogó, Tokaj, Hongarije 2005
9 seconden of 12 uur? Snel een wijn keuren kan iedereen, maar er zijn wijnen die tijd nodig hebben. Soms een uur, soms een dag. Via slow tasting dring je door tot de essentie.
proefnotities Jan van Lissum
9 seconds is een platform voor bijzondere en aparte wijnen. Dat zijn niet per se de duurste, want ook op een lager prijsniveau zijn excellente flessen met een bijzonder verhaal te koop. De titel staat voor een bepaalde kwaliteit van afdronk van een wijn. Met 9 seconden afdronk is een wijn in de theorie lang van afdronk. En terwijl elke goede proever op dat moment concludeert dat hij met een interessante wijn te maken heeft, stopt hier de theorie. Latere fases bestaan gewoonweg niet na 9 seconden. Het perfecte moment waarop wijn zijn intrinsieke, unieke waarde toont, ligt echter verder weg, vaak enkele uren, soms wel tot twee dagen. Dan is het een beleving om hem te proeven en om er over te schrijven…
Achtergrond
Dobogó is een onomatopee: het staat voor het geluid van kletterende paardehoeven op de kasseien van het stadje Tokaj, wanneer karren vol druiven terugkeren van de wijngaarden. Maar het wordt ook gebruikt als nabootsing van het geluid van een kloppend hart. Het gelijknamige bedrijf werd opgericht in 1995 en staat sinds 2003 onder leiding van Izabella Zwack en wijnmaker Attila Domokos.
De Hongaarse familie Zwack, bekend van de populaire kruidenlikeur Zwack Unicum, keerde eind jaren negentig, na de politieke omwenteling, terug naar Hongarije. Met de ervaring die zij opdeed bij onder andere Vanya Cullen (Cullen Winery, Margaret River, Western Australia), slaagde Izabella Zwack erin om de kwaliteit van de wijnen van Dobogó naar een zeer hoog niveau te brengen. Het gebruik van biologische teeltmethoden, groene oogst, en lage rendementen. Naast voor de streek traditionele zoete tokaj produceert het huis sinds 2003 ook droge witte furmint. Izabella was er van overtuigd dat deze bijzondere druif wijnen het niveau van een grote witte bourgogne moest kunnen voortbrengen, in plaats van de dunne, zure witte wijnen uit de communistische tijd. Voorwaarde was wel, dat de druif zo laat mogelijk geoogst werd, rond eind oktober, om hem voldoende inhoud en concentratie te geven. Aanvankelijk onderging de wijn fermentatie en rijping deels op eikenhout en deels op rvs, tegenwoordig is dat alleen nog eikenhout.
Ze bezitten vandaag de dag 5 hectare aan wijnstokken verdeeld over drie historische topwijngaarden rond het dorpje Mád: Betsek, Szent Tamás en Úrágya. Ze behoren tot de wijngaarden in dit gebied die in 1732 door wijnbouwkundige Janos Matolai als Premier Cru werd geclassificeerd.
Mád wordt ook wel de Côte d’Or van Tokaj genoemd. De wijnen die er vandaan komen bezitten doorgaans wat meer body en concentratie dan wijnen elders uit Tokaj.
Betsek
De grootste en oudste wijngaard bij Mád, gelegen in het zuidoosten. De zware, watervasthoudende bodem wordt gedomineerd door ryoliet-tufsteen, met andesiet, basalt, kwartsiet/zeoliet-rots en wat klei.
Dobogó bezit hier 1 hectare, beplant met furmint, hárslevelű, sárgamuskotály. De stokken zijn aangeplant in de periode 1972-1976. De oriëntatie is zuidwestelijk.
Szent Tamás
De naam van deze zuidoostelijke wijngaard (Sint Thomas) verwijst naar de tijd dat het eigendom was van een katholieke parochie. De eerste schriftelijke vermelding dateert uit 1556. De bodem bestaat uit heterogene zware rode klei met een grote invloed van de vulkanische ondergrond, ryoliet-tufsteen, gecarboniseerd en versteend hout, puimsteen en zeolieten. Dobogó bezit er 1 hectare aan furmint-stokken met een zuidoostelijke oriëntatie, aangeplant in 2008.
Úrágya
Met 3 hectare het grootste perceel van Dobogó. 2,5 hectare is beplant met furmint, de rest met pinot noir. De stokken zijn aangeplant tussen 2004 en 2015 en hebben een zuidoostelijke oriëntatie. De Úrágya-wijngaard ligt in het westen van Mád. De naam betekent ‘gods bed’, een verwijzing naar de ondergaande zon, en dateert waarschijnlijk uit voor-Christelijke, vroege Middeleeuwen. De zware rode bodem wordt hier gedomineerd door klei onder een dunne laag verweerde rotsen. De ondergrond bestaat uit ryoliet-tufsteen met puimsteen en kwarts.
Proefnotities
Voor het eerst geproefd in 2007
Destijds een sensationele Hongaarse witte wijn, vooral omdat hij uit de zoetewijnstreek Tokaj kwam. Intens strogeel, duidelijk furmint, rijp wit fruit, impressie van peer, goed gedoseerde zuren, hint van limoen, mooie houtinbreng, licht crèmige toets.
Eerste indrukken bij herproeven in 2023
Diepe geelgouden kleur. Gerijpte geur met herkenbare furmint-aroma’s. Goed ontwikkelde zuren en vullende bitters. Intense tonen van abrikoos en honing, impressie van hazelnoot.
Na 3 uur
Aangenaam fruit, hint met sinaasappel, mooi gerijpt en goede vullend, pikant tintje door houtinbreng, mooi van samenstelling, zeer verrassend.
Na 5 uur
Wijn blijft heel lang constant in geur en smaak, rijk geschakeerd. De vulling is nog altijd intact, mooi balans tussen wit en geel fruit en afgeronde zuren.
Na 6 uur
Complexe wijn met zeer trage ontwikkeling. Rijk aan heel aparte aroma’s, maar niets overdreven. Vullende wijn voor aan tafel, bij uitstek geschikt voor gerechten met wit vlees en vis.
Technische gegevens
Totale oppervlakte wijngaarden Dobogó 5 hectare
Wijngaarden geproefde wijn Betsek, Palota (bij Tallya, ten noordwesten van Mád)
Oriëntatie zuidwestelijk/zuidoostelijk
Druivenras furmint
Leeftijd stokken circa 30 jaar
Bodemsamenstelling vulkanisch, met (rode) klei, tufsteen, puimsteen, basalt
Vinificatie deels op eikenhout, deels op rvs
Oudering deels op eikenhout, deels op rvs
Alcohol 13%
Huidige herkomst en vinificatie van de droge furmint van Dobogó wijngaarden: Betsek, Szent Tamás, Úrágya, fermentatie en 10 tot 12 maanden rijping in Hongaase eikenhouten vaten van 300 liter (10% nieuw)
Dobogó in Tokaj