Champagne mag dan dé feestwijn zijn, de Provence staat voor het zonovergoten luxe leven van vakantie, platanen, lavendelvelden, lichtvoetige zeegerechten, lommerrijke terrassen en zoete nachten.
tekst Louis Janssen proefnotities Jan en Kyra van Lissum
Een roséwijn uit deze streek staat garant voor onbekommerd plezier. De meeste wijnen, bijvoorbeeld van een grote regionale appellation als Côtes-de-Provence, zijn pure emotiewijnen. Rosé, een glas wit, de barbecue en niet moeilijk doen. Steeds meer producenten zien daar geld in, want let maar op de sterke groei van allerlei merkrosés met prijzen die passen bij de dure omgeving en de aanwezigheid van talloze bekende mensen.
Voor de echte liefhebber is er op een ander wijnniveau veel moois in de Provence. Dat geldt nog steeds voor een deel van de 18 actieve domeinen in de Côtes-de-Provence met de status van crus classés, zoals Domaine de Rimauresq en Château de Bregançon. Ook een domein als La Martinette, met Stéphane Derenoncourt als consultant, maakt een serie goede wijnen.
En er is nóg meer. Dat er daar ook zeer onderscheidende wijnen zijn, bleek tijdens een proeverij bij restaurant Perceel (16,5 G&M). Importeur Vendanges Grands Vins (Willem Blankenstein) presenteerde er wijnen uit Cassis, Bandol, Bellet en Palette, (soms zeer) kleine gebieden met een eigen herkomstbescherming, naast enkele wijnen die veel beter bleken dan je op grond van hun regionale herkomst zou verwachten. Dát de wijnen sowieso in Nederland te proeven waren, is tamelijk uitzonderlijk.
Bellet
Een van de allerkleinste Franse appellations is Bellet, in de heuvels noordwestelijk van Nice. Karakteristiek: 32 hectare, verspreid op steile terrassen, 10 domeinen en een zeer bijzonder terroir: vergelijk de bepalende poudingues – een conglomeraat van stenen, zand en kalk – met een doorsnede van noga of bloedworst. De verkoeling brengende winden uit de Baie des Anges en het Massif du Mercantour zorgen voor supergezonde druiven en maken wijnbouw mogelijk zonder kunstgrepen. 40% is rood (stevige bewaarwijnen, vanille, donker fruit, folle noir, braquet, grenache en cinsault), 30% wit (rolle -vermentino, chardonnay, muscadet e.a., aromatisch, banaan, citrus, limoen, kamperfoelie), de rest is rosé (dezelfde druiven als rood, frisse stijl, soms met bewaarpotentie). Uitgelicht: Château de Crémat, Clos Saint-Vincent, Château de Bellet.
Palette
Met een kleine 42 ha is Palette, in de buurt van Aix-en-Provence, nauwelijks groter. Een fraai bezit is hier het imposante Château Simone, sinds mensenheugenis pleisterplaats van (ook) bekende mensen. Twee andere producenten zijn Château Crémade en Château Henri Bonnaud. Bonnaud is met 14 ha. goed voor eenderde van alle appellatiewijnen. Crémade bezit totaal 9 hectare. De kleinste producent is Château de Meyreuil. De laatste coöperatie verdween in 2006. Men mag veel druivenrassen gebruiken, maar in de witte (vaak gemaakt met oxidatieve vinificatie) zitten hoofdzakelijk clairette, muscat en ugni blanc. Grenache, mourvèdre en cinsault zijn de belangrijkste blauwe rassen voor rood en rosé. Rood en wit kunnen gemakkelijk ouderen. Uitgelicht: het terroir is hier bijzonder: Langesse-kalksteen.
Cassis
Een derde bijzondere herkomst is Cassis, met bijna 225 ha. Het accent ligt op witte wijn: elke wijngaard moet voor minstens 60% zijn aangeplant met clairette of marsanne, terwijl de ugni blanc voor voldoende aciditeit moet zorgen en de wijn ouderingspotentie geeft. Blauwe rassen zijn grenache, mourvèdre en cinsault. 12 domeinen maken hier wijn in een uitermate bijzonder terroir: direct aan zee op kalksteen (ook vermengd met klei) en krijtlagen, afgeschermd door rotsen tot wel 416 meter hoog (Cap Canaille). Sinds 2012 maken de wijngaarden deel uit van het nationale park Calanques. De heuvels temperen de kracht van de mistral, de bries uit zee werkt verkwikkend. Uitgelicht: de witte cassis is vaak fris en energiegevend. Aromatische kenmerken zijn pijnboompit, citrus, tijm, garrigues, bloemen, abrikoos. Veelal wijnen voor de middellange termijn. Opmerkelijke stijlverschillen (bv. Domaine Cassis-Bodin).
Bandol
Tot slot de wijnen uit Bandol, met ruim 1500 ha bijna vier keer zo groot als wijngebied Meursault. Veel aandacht hier voor rosé, aromatisch (specerijen, vaak wat aards) en dikwijls van uitmuntende kwaliteit. Men gebruikt er voornamelijk de mourvèdre voor, met een beetje grenache, syrah of cinsault. Ook de krachtige, zich prima ontwikkelende rode wijnen zijn voor minstens 50% van de mourvèdredruif. Na verloop van tijd ontwikkelen ze aroma’s van ceder, specerijen, najaar, truffel en sous-bois. Het weinige wit is van clairette, ugni blanc, bourboulenc, marsanne en rolle, met de typische lindenbloesemimpressie als een belangrijk kenmerk. Bandol dankt zijn beschermde oorsprongsbenaming aan een terroir van kalkachtig zand, kalksteenlagen en kalksteentjes en de beschutte ligging tussen de Middellandse Zee en het Massief van Sainte-Baume. Uitgelicht: de streek barst van de kwaliteitsdomeinen. Tempier, Pibarnon, Vannières, De la Bégude, Bunan, De l’Olivette etc. Nadeeltje : eenderde van het jaar staat er een forse wind in dit natuurlijke amfitheater…
Onderstaande wijnen van importeur Vendanges Grands Vins passeerden de revue tijdens een proeverij bij restaurant Perceel (16,5 G&M). De vermelde prijzen zijn horecaprijzen excl. btw.
Vendanges Grands Vins, Odijk, 06-26927477, www.vendanges-vins.com
Côte de Provence
7
La Réserve du Château Blanc, Château de Brégançon, Côtes de Provence Cru Classé, Frankrijk 2015
85% rolle, 15% sémillon; rustige geurimpressie, gedroogd wit fruit, ook florale tonen, flinke dosis opvallende zuren, goed sap, strakke finale, drogend slot en afsluitend met een klein bittertje, inzetbaar als aperitiefwijn €13,95
8+
Prestige Blanc, Château de Brégançon, Côtes de Provence Cru Classé, Frankrijk 2014
90% rolle, 10% ugni blanc, bodem van leem, klei en kiezel, 40 jaar oude stokken; heel veel kleur, fijne neus, opvallende zuren, compleet andere geurwaaier, vullend, aromatisch, breed palet, gerijpt, veel van alles, strakke finale met klein bittertje, drogend slot, goed gedoseerd, veel lengte, gastronomische wijn € 17,95
8
Caviar Blanc, Château La Martinette, Côtes de Provence, Frankrijk 2013
100% rolle; druif is herkenbaar, strakke geurwaaier, toegeplooid, lichte toets van abrikoos, sappige aanzet, fijne rolle-aroma’s, goede rijping, mooie balans, bitters, schoon van smaak, geraffineerd, levendig, crispy, lengte € 24,75
7+
Prestige Rosé, Château de Brégançon, Côtes de Provence Cru Classé, Frankrijk 2014
50% cinsault, 50% grenache, 40 jaar oude stokken; licht zalmkleurig, neutrale geur, correct sap, strak, schoon, direct, fraîcheur, hint van sinaasappelschil, opwekkend, korte finale, fruit is zeer opvallend aanwezig €14,95
8,5
Cuvée Isaure Rosé, Château de Brégançon, Côtes de Provence Cru Classé, Frankrijk 2015
Grenache, syrah; zalmkleurig, rustige geur, vol, aromatisch, sappig, fris en fruitig, opwekkend, finesse, vullend, fijne kruidigheid
8
Aurore sur la Moskova, Château La Martinette, Côtes de Provence, Frankrijk 2013
50% grenache, 30% cinsault, 20% rolle; ingetogen neus, licht crèmig, fijn gedoseerd hout, goed fruit, goede assemblage, levendig, crispy, sappige textuur, mooie zuren, goede expressiviteit, elegante stijl, veel lengte € 29,50
7,5
Prestige Rouge Château de Brégançon, Côtes de Provence Cru Classé, Frankrijk 2011
60% syrah, 30% grenache, 10% mourvèdre, 40 jaar oude stokken; veel kleur, warm geurpalet, duidelijke syrahtoets, fruitrijk, hint van mokka, meer de smaak van Provence, sappig mondgevoel, broeierig, stalachtig,aanwezig pepertje, duidelijke kruidige tonen, evolutie, stevige strakke finale, maaltijdwijn € 24,95
8
La Tournée des Princes, Château La Martinette, Côtes de Provence, Frankrijk 2012
80% syrah,15% mourvèdre, 5% cabernet sauvignon; heel veel kleur, veel inhoud, stalachtig, licht animaal, vol, vettig, aromatisch, stevige aanzet, veel tannines, veel rijp fruit, goed versmolten, hint van cacao en mokka, opwekkend, licht drogend, prestigieus, gerijpt fruit, beetje chocolade, stijlvol, veel lengte. €29,50
Cassis
7,5
Notre Dame des Lumières, Domaine Cassis Bodin, Cassis, Frankrijk 2013
30% sauvignon blanc, 30% clairette, 30% marsanne, 10% ugni; heel eigen geurwaaier, licht parfumé, smaak heeft meer pit dan de geur, sappig middenrif, goed samengesteld, toets van zwart-wit, vooral citrusfruit en zuren zijn aanwezig, hint van venkel en anijs, kruidige onderlaag, veel lengte met rond bittertje € 17,50
8-
Bod’1, Domaine Cassis Bodin, Cassis, Frankrijk 2014
50% rolle, 30% sauvignon blanc, 20% marsanne; redelijk dichte geur, sappige textuur, goede rol van de rolle, schoon van smaak, goede kruidigheid, spanning, mooie zoet-zuurbalans en grapefruitbittertje, veel lengte € 18,50
7,5
Domaine Cassis Bodin, Cassis, Frankrijk 2015
50% grenache, 25% cinsault, 15% mourvèdre, 10% ugni, 50-60 jaar oude stokken; koperkleur, serieuze geurwaaier, veel sap, vullend, fris van smaak, aromatisch, hint van sinaasappelschil, mooie kruidigheid, opvallend frisse zuren, correcte balans, fruit is mooi opgenomen, goede balans, pepertje in de finale € 14,75
8-
Domaine Cassis Bodin, Cassis, Frankrijk 2014
60% grenache, 40% mourvèdre; fraaie reflex, opvallende fijne kruidigheid, evenwichtige geur, mooi gedoseerde aroma’s, sappig, ronde tonen en mals, goede spanning, souplesse, fruitig en kruidig, goede frisse tonen, levendige finale €17,95
Palette
8+
Château Crémade, Palette, Frankrijk 2008
Clairette, grenache blanc, ugni, picpoul, terret, pascal, muscat petit grains, panse muscade, panse du roy rené; intense geurwaaier, er gebeurt van alles, atypisch, ratatouille van druivenrassen, crèmige impressie, goede fraîcheur, verteerbaar, zeer schoon van smaak, rijp en rijk palet, breed, aromatisch, mooi ontwikkeld, versmolten, complex, mooie finesse en lengte, maaltijdwijn € 19,75
8,5
Château Crémade, Palette, Frankrijk 2006
Clairette, grenache blanc, ugni, picpoul, terret, pascal, muscat petit grains, panse muscade, panse du roy rené; fijne neus, mooi gerijpt, goed gedoseerd in geur en smaak, aromatisch, goed sap, mooie rijpe fruittonen, opwekkend, rijk en complex, gedoseerd, crispy op het einde, ronde bitters, licht ziltig, goede spanning, lengte
8,5
Château Crémade, Palette, Frankrijk 2014
Vieux muscat noir de hambourg, grenache, mourvèdre, syrah, cinsault, carignan, durif, castet, brun-fourcrat, tibourin, 50-60 jaar oude stokken; koperkleur, beetje dichte geurbeleving, goed sap in de mond, vullend, rijke fruittonen, intens en breed van smaak, verteerbaar, goede spanning, aromatisch, veel lengte, vraagt om eten € 17,95
8,5
Château Crémade, Palette, Frankrijk 2010
Grenache, mourvèdre, syrah, cinsault, carignan, durif, castet, brun-fourcrat, tibourin, manosquin, terret gris; fraaie kleur, vullende geurwaaier, aromatisch, sappig, smeuïg, mals, animaal en leder, versmolten, goed geïntegreerd, fraîcheur, kruidig, sterke tannines, veel lengte, mooie ontwikkeling € 19,75
8
Château Crémade, Palette, Frankrijk 2005
Grenache, mourvèdre, syrah, cinsault, carignan, durif, castet, brun-fourcrat, tibourin, manosquin, terret gris; nog intense kleur, vettige geur, animaal, geur- en smaakaroma’s komen overeen, mooie ontwikkeling, sappig, hint van wierook, goede balans, opwekkend, concentratie, goede zuren, gestoffeerde tannines, heel licht drogend, veel potentieel
Bandol
8,5
Domaine de la Bégude, Bandol, Frankrijk 2015
70% clairette blanche, 15% ugni blanc, 15% rolle, bodem van kalksteen; veel kleur, atypisch, vol, animaal, vullend, meer mineralige en spritzige smaakaroma’s, levendig, energiek, goede spanning, schoon palet, gerijpt wit fruit, mooie drogende finale, serieuze maaltijdwijn € 28,50
8+
L’Irréductible, Domaine de la Bégude, Bandol, Frankrijk 2015
80% mourvèdre, 20% grenache noir, 50-60 jaar oude stokken; veel kleur, impressies van frambozen en aardbeien, duidelijk gekruid, goed sap, zwoel, licht floraal, hoge zuren, strakke bitters, vullende rosé, tannines zijn mooi opgenomen, crispy € 19,95
8
Domaine de la Bégude, Bandol, Frankrijk 2013
90% mourvèdre, 10% grenache noir; fraaie reflex, veel kleur, heel rijp fruit, stallig, vullend, goed sap, opwekkend, rood fruit, rustiek, licht drogend en mooie zuren, cidertonen, meer drogend, strakke finale met veel tannines en levendige zuren € 23,95
8
La Brûlade, Domaine de la Bégude, Bandol, Frankrijk 2012
95% mourvèdre, 5% grenache noir; granaatkleur, vol, breed, vettig, tannines, oriëntaalse kruidigheid, bite, grip, hint van soja en salie, zuurgraad komt naar voren, maaltijdwijn € 37,50
Bellet
8,5
Le Clos, Clos Saint-Vincent, Bellet, Frankrijk 2014
100% rolle; licht gerookt en boterig, breed, aromatisch, vettig middenrif, hint van dropjes en laurier, gevulde bitters, intens van smaak, licht medicinaal, impressie van champignons, mooie zoet-zuurbalans, opwekkend, wel wat straffe finale, associaties van venkel en anijs, complexe rolle, geheel eigen stijl € 29,75
7,5
Le Clos, Clos Saint-Vincent, Bellet, Frankrijk 2012 (magnum)
100% rolle; druif is herkenbaar, veel finesse, kruidig, zuren, goede spanning, abrikoos, goede balans, puur van smaak, fijn van textuur, rechtlijnig, veel lengte
8+
Le Clos, Clos Saint-Vincent, Bellet, Frankrijk 2015
100% braquet, 50-60 jaar oude stokken; koperkleur, crèmig en vettig, aromatisch, maar ook levendig, impressies van marsepein, witte chocolade en rozenbottel, goed sap, crispy, goede zuren en spanning, mooie drogend, veel lengte € 22,50
8
Le Clos, Clos Saint-Vincent, Bellet, Frankrijk 2013
100% braquet; oranjekleur en koper, niet heel erg uitgesproken geur, hoge zuren, mooi sap, opwekkend, ronde bitters, goede balans, kruidige onderlaag, goede grip, bite, goede houttoets, veel lengte
8,5
Le Clos, Clos Saint-Vincent, Bellet, Frankrijk 2014
90% folle noir, 10% grenache; fraaie reflex, ook geheel afwijkend, gerookt en licht vlezig in geur, veel smaak, aromatisch, licht rustiek, levendig, mals, wat stoffig op het einde, verrassend, veel lengte € 29,75