Rebel Rebel: Jonathan Maltus

‘Ik geloof dat alle garagisten rebellen zijn’, zegt Jonathan Maltus, de Engelse wijnmaker van Château Teyssier die van Robert Parker voor zijn cuvee Le Dôme (2010) 100 punten kreeg. ‘Ik denk dat ‘vin de garage’ de kern was voor modern wijnmaken’.
tekst Thierry Somers proefnotities Jan van Lissum

Halverwege de jaren negentig schudden de garagisten de wijnwereld behoorlijk op. Ze maakten hun wijnen letterlijk in hun garage, in kleine hoeveelheden en met een exorbitant prijskaartje.

Voortrekkers van de beweging waren Jacques Thienpont van Château Le Pin en Jean-Luc Thunevin’s Château Valandraud. In tegenstelling tot de traditionele stijl van rode bordeauxwijnen, waren ‘vins de garage’ fruit-gedomineerd, soepeler en hoger in alcohol, en ze hoefden niet jaren te rijpen voordat ze op dronk waren. Met hun nieuwe stijl wijnen werden de garagisten als rebellen gezien. Hun wijnen veroorzaakten veel controverse, temeer omdat Robert Parker, niet vies van enige rebellie, ze hogere scores gaf dan de klassieke bordeauxwijnen.
Parker zei daarover dat het hem niet uitmaakt of je vader een graaf was of dat je château al 400 jaar familiebezit was. Als hij de wijn goed vond dan gaf hij de wijn de punten die hij het waard vond.

Maltus, onlangs te gast op Wine Professional, is de eerste Engelsman in Bordeaux die toetrad tot de 100 Parker Punten Club. Hij herinnert zich dat hij op het nieuws reageerde als een ‘giechelend schoolmeisje’. Opmerkelijk is dat Le Dôme door cabernet franc gedomineerd wordt (80% en 20% merlot) en afkomstig is van een wijngaard van 1.63 hectare.

Dat Parker vin de garage hoge scores toekent heeft de wijnmakers geen windeieren gelegd. Binnen vier dagen was Maltus al zijn 150 dozen Le Dôme 2010 kwijt en verdiende hij €750.000. Inmiddels maken de garagisten geen wijnen meer in hun garage, maar in ruimopgezette moderne wijnhuizen en ook buiten de grenzen van Bordeaux. Valandraud blendt voor zijn label Bad Boy bordeauxdruiven met grenache en carignan uit Maury, Maltus maakt zijn World’s End-wijnen in Napa Valley. De garagisten kunnen de opbrengst van hun wijnen bijvoorbeeld besteden voor de aanschaf van een luxe bolide en zo hun garage weer gebruiken voor het oorspronkelijke doel.

‘Het duurde zes weken totdat mijn Chef de Culture de moed had om me te vertellen dat we voornamelijk cabernet franc hadden gekocht.’

‘Sommige dingen die we deden waren een beetje buitensporig‘

U bent een van de eerste garage-wijnmakers. Wat beschouwt u als de grootste prestatie van de beweging?
‘Ik denk dat het de kern was voor modern wijnmaken. Sommige dingen die we deden waren een beetje buitensporig, maar nu sorteren de Premier Crus Classés van Médoc hun druiven ook minimaal twee keer.’

Hielden jullie als groep garagisten regelmatig contact met elkaar?
‘Niet echt. De wijngemeenschap van Saint-Emilion en in het bijzonder de garagisten waren zeer competitief.’

Uw rode wijnen zijn zeer geconcentreerd, barstensvol fruit en full-bodied. Vindt u dat u een goed voorbeeld produceert van een garagewijn of een moderne klassieke Bordeaux?
‘Ik zeg altijd dat we in het verleden garagewijnen maakten, maar nu maken we echte, volwassen wijnen. Saint-Emilion is een grote appellatie en daarbinnen heb je verschillende expressies, van traditioneel tot modern. Onze toenmalige adviserende oenoloog, Gilles Pauquet (Château Cheval Blanc, Canon, La Conseillante), was niet de vanzelfsprekende adviseur voor garagewijnmakers, behalve voor ons. Zijn invloed en bijdrage hebben geleid tot een elegantere stijl wijn.’

Kritiek op de garagewijnmakers is dat hun wijnen geen goede afspiegeling zijn van het terroir van de regio en dat de karakteristieken van druivenrassen niet tot z’n recht komen. Wat vindt u van die kritiek?
‘Er zit wat in. Tweemaal lagering in eikenhout, microbullage (het injecteren van zuurstof in de most tijdens de gisting) en een uiterst late oogst zorgden ervoor dat de merlot niet representatief was voor de streek Saint-Emilion en misschien ook niet voor het druivenras zelf.’

Hoe werd u als niet-Fransman ontvangen door de wijngemeenschap van Saint-Emilion toen u wijn in de regio kwam maken?
‘Ik denk dat we genegeerd werden, omdat we op de vlakte wonen in de gemeente Vignonet, aan de voet van de hoger gelegen Saint-Emilionwijngaarden.’

‘World’s End is genoemd naar een gebied in Chelsea waar ik mijn vrouw Lyn heb ontmoet.’

Geef eens een voorbeeld?
‘Onze ‘Rebel Rebel’ Chardonnay is niet gemaakt van 100% chardonnay, maar er zit 10% riesling in, wat mineraliteit aan de wijn toevoegt. Sommige mensen denken dat het komt door het terroir, maar het is de riesling die de wijn een oude-wereldkarakter geeft. Ik geloof dat mijn familie me ook als een rebel ziet. Daarom was de OBE (Officer of the Most Excellent Order of the British Empire) onderscheiding die ik in 2016 kreeg een beetje een schok voor hen. Waarschijnlijk een teken van ouder worden: zelfs garagewijnmakers groeien op!’

Algemene proefnotitie rode wijnen van Château Teyssier.

De rode wijnen hebben een duidelijke signatuur. Ze zijn aromatisch, extravert, zeer krachtig. Uitgesproken smaak van zeer rijp fruit, bramen, kersen en soms pruimen, sappig, vanille, specerijen, peper, donkere chocolade. Full-bodied, geconcentreerde, romige stijl en je proeft de houtlagering. Veel lengte in de afdronk, soms iets te hoog in alcohol, tanninegehalte is niet hoog.
Het zijn goed gemaakte wijnen, intens, rijk, blockbuster bordeauxwijnen. Het moet wel je smaak zijn, want ze hebben niet de subtiliteit en nuance van een Franse auteursfilm. De rode Amerikaanse wijnen hebben dezelfde karakteristieken, alleen zijn ze in het fruit iets warmbloediger en jammig.

Proefnotities

Op Wine Professional was Maltus zelf aanwezig om zijn wijnen te presenteren. Het team van De Bokkedoorns (17,5 G&M), onder leiding van chef-kok Menno Post, bereidde drie gerechten die mooi pasten bij de geschonken wijnen: platte Zeeuwse oester, ossenstaartbouillon en calamansi; alle fijne delen van het piepkuiken met truffelsaus; melkkoe met mergpijpje, saus geparfumeerd met cacao.