Volgens de Belgische kwaliteitskrant De Tijd is Gault&Millau verkocht aan een Russische familie die banden heeft met de Russische overheid. Financiële details worden niet vrijgegeven. De naam van de familie blijft geheim’. De familie zou ook gelieerd zijn aan overheidsbank VTB, die overigens al een paar jaar onder de Europese sancties valt. Gault&Millau wordt pas een jaar uitgegeven in Rusland.

gm

Volgens Jan van Lissum, die vorig jaar de licentie voor het uitgeven van de Nederlandse gids na twaalf jaar uit eigen initiatief opgaf omdat hij al het een en ander aan zag komen, komen zijn vermoedens nu uit.
‘Wij wisten dit al eerder en zijn er op tijd uitgestapt. In de aanloop naar de derde verlenging van ons contract met Gault&Millau, werd de druk op ons vanuit het hoofdkantoor in Parijs, en zijn vazallen in Brussel, steeds vervelender opgevoerd om ons met name meer op omzet en winst te richten. Dit had voor hen absolute prioriteit nummer één. Ook als dit ten koste zou gaan van de kwaliteit, inhoud en objectiviteit van de gids. Wij vonden deze punten juist wel belangrijk en hebben in twaalf jaar tijd de gids in Nederland dankzij grote inspanning van ons team niet alleen veel bekender gemaakt, maar ook een serieuze positie gegeven. Nu moesten wij dit alles overboord zetten om via allerlei nevenactiviteiten de onafhankelijkheid van de gids in diskrediet te brengen.’

Belangenverstrengeling
‘Chefs die wij moesten beoordelen, zouden nu voor ons karretje gespannen moeten worden om op door ons te organiseren galadiners te gaan koken waarbij de winst meteen naar Parijs en Brussel overgemaakt diende te worden. Dat is niet alleen belangenverstrengeling, maar ook ethisch niet juist. Na onze opmerkingen hierover later in de media werd deze avond in alle haast ineens omgevormd tot een liefdadigheidsdiner. Verder is het bij dergelijke diners ook vaak maar de vraag hoeveel van de opbrengst aan de strijkstokken blijft hangen ter dekking van de ‘kosten’’.

‘Hoe dan ook, Gault&Millau moest meer inkomsten genereren, om daarna voor een zo hoog mogelijke prijs verkocht te worden. Dit was vanaf het begin het plan van de groep investeerders, die de gids een paar jaar geleden als capital venture investering overnam. Dit gebeurde onder leiding van Côme de Chérisey, middels een management-buy-out. De oorspronkelijke missie van de oprichters, onafhankelijke restaurantbeoordelingen, kwam hierdoor in het gedrang. Dit bleek uit meerdere gesprekken. Monsieur Henri Gault en monsieur Christian Millau, die de gids in de jaren zestig oprichtten, zouden zich omdraaien in hun graf als ze wisten wat er gaande was.’

Gewijzigde koers
De Belgische Gault&Millau, die mede verantwoordelijk is voor de licentie van de gids in Nederland, liet zich hiervoor als tussenpersoon voor het karretje spannen. Wij weigerden dat. Gault&Millau Frankrijk en België zegden ons contract eind 2016 op, conform de formaliteiten. Dit ging bij de twee eerdere concessies namelijk ook zo. Zij gaven daarvoor én daarna (net als toen) meerdere malen schriftelijk aan met ons opnieuw voor een volgende periode verder te willen gaan. Deze stukken zijn in ons bezit. Tijdens de gesprekken over deze derde periode bleek de koers van Gault&Millau ineens totaal gewijzigd toen we er bijna uit leken te zijn. Dat was net na de uitreiking van de gids in november 2017. Van Lissum: ‘Voor ons was toen de maat vol. Terwijl wij onze Awards uitreikten wisten we dat dit de laatste keer was. Wij hadden inmiddels ons nieuwe online restaurantplatform ‪ProefschriftRestaurants.nl al op de helling staan. Na een succesvolle editie van Wine Professional, begin 2018, begon het hoofdkantoor van Gault&Millau International zijn pijlen ook hierop te richten. Dit terwijl deze beurs een totaal gescheiden en andere activiteit van The Wine & Food Association is, die wij zeventien jaar geleden zelf opgericht hebben, totaal separaat van de gids. Het was voor ons welletjes en wij verbraken onze onderhandelingen voor een derde termijn en daarmee onze samenwerking. Dat gebeurde in februari 2018 tijdens een meeting in Breda. Onze gesprekspartners aan de overkant van de tafel waren zichtbaar overdonderd. Aan het eind van ons gesprek waren ze met name bezorgd over hoe wij dit in de media naar buiten zouden brengen en over wat wij nog meer konden weten’.

Vreemd genoeg kwam Gault&Millau België kort daarna zelf met een totaal omgekeerde voorstelling van zaken naar buiten. Op een interne mail aan alle licentiehouders met deze onjuiste inhoud werd door verschillende collega’s tegenover ons verbaasd gereageerd. Ineens was er ook een nieuwe uitgever voor Nederland. Wij hebben toen besloten daar niet meteen op te reageren, maar nu de Russische overname duidelijk laat zien wat er achter de schermen speelde, leek het ons een goed moment met de waarheid naar buiten te komen.

‘Wingewest’
Wij pasten voor de nieuwe plannen om een ‘wingewest’ voor het hoofdkantoor te worden van Gault&Millau International en wilden niet aan de teugels van Parijs of een andere nieuwe eigenaar lopen. Wij voelden en wisten via o.a. andere licentie houders uit verschillende van de twintig uitgevende landen dat er onrust heerste en dat er achter de schermen iets gaande was. En wij wisten ook dat wij daar geen deel van wilden uitmaken.

Tegenwoordig lijken ook andere restaurantgidsen geen problemen te hebben met belangenverstrengeling, maar dat terzijde. Het is bijvoorbeeld wel vreemd dat wijnimporteurs als sponsoren hun beste klanten in de rode gids mogen bekronen met de titel Sommelier van het Jaar. Dit staat overigens los van de persoon die die titel krijgt, maar het gaat om het principe dat een sponsor niet zou mogen (mede)bepalen wie een award krijgt. In de wandelgangen wordt hier veel over gesproken.

Momentopname
De tijd van de traditionele ouderwetse restaurantgidsen lijkt overigens voorbij te zijn. Commercie heeft het gewonnen van onafhankelijkheid. Verder zijn ze ook maar een jaarlijkse momentopname en daardoor rigide en niet meer up-to-date. Toch zijn er nog veel mensen die deze gidsen nog steeds lijken te aanbidden of zelfs bang zijn om openlijk kritiek op hun gedrag te uiten. Zolang iedereen dat ene schaapje over de dam blijft volgen komt er nooit verandering in hun positie en blijven zij ondertussen hun eigen belangen dienen over de rug van de mensen die vol passie en inzet hard werken in de gastronomie.

‘Voor de Benelux verandert er niets, want de licentiecontracten blijven doorlopen. Wat juridisch van eigenaar wisselt, zijn de bedrijven Gault&Millau Frankrijk en Gault&Millau International, dat de licenties uitdeelt’, aldus een kennelijk nog niet goed op de hoogte zijnde Marc Declerck, directeur van Gault&Millau Benelux. Hij was destijds de vurigste voorstander van de veel commerciëlere koers van de gids. Het is maar de vraag hoe het hem bevalt om nu aan de touwtjes te hangen van Moskou in plaats van Parijs. Want ondanks zijn uitspraken blijkt toch duidelijk wie nu de koers bepaalt.

De nieuwe uitgever van Gault&Millau Nederland liep overigens twee dagen rond op Wine Professional 2019. Wij hebben hem niet gevraagd hoe goed zijn Russisch is.

Wilt u reageren? Stuur dan een mailtje naar k.vanlissum@thewinesite.nl