Wijngaard met xarel-lo-druiven: de ruggengraat van de spalking wines van Gramona
tekst Jan van Lissum
Xavier Gramona, mede-eigenaar van Gramona
Nadruk op kwaliteit en typiciteit
Gramona bestaat sinds 1881 en staat momenteel onder leiding van de vijfde generatie. De productie bestaat vooral uit mousserende wijnen, op basis van druiven die hoofdzakelijk afkomstig zijn van 150 hectare aan eigen, biodynamisch bewerkte wijngaarden. Sinds de opening van de nieuwe Bodega in 2006 is Gramona ook technisch helemaal klaar voor de komende jaren. In een research- en ontwikkelingsprogramma worden op zeer hoog niveau onderzoeken gedaan naar o.a. klimaatverandering, ecologische wijnbouw, duurzaamheid en alles omtrent vorming en behoud van de mousse. In 2019 is Gramona met een tiental andere topproducenten uit de DO Cava gestapt vanwege verschil van inzicht over het te volgen kwaliteitsniveau. Een van de bezwaren was dat een wijn met DO Cava op het label afkomstig kan zijn uit zeer verschillende regio’s; er is dus geen enkele aandacht voor terroir of typiciteit. Ook zegt de officiële benaming Cava weinig over de kwaliteit; je vindt cava’s in exclusieve wijnwinkels maar ook bij de supermarkt.
Mousserende wijnen met de naam Corpinnat op het etiket voldoen aan onder meer de volgende kwaliteitseisen:
– De druiven zijn organisch geteeld en met de hand zijn geoogst;
– 75% van de druiven is afkomstig van eigen wijngaard;
– 90% van de totale blend bestaat uit de inheemse druiven macabeo, xarel-lo, parellada en/of malvasia. Maximaal 10% van de blend bestaat uit chardonnay, pinot noir of trapet. Voor roséwijnen geldt dat uitsluitend de druiven garnacha, monastrell, sumoll en xarel-lo rosat morgen worden gebruikt;
– De druiven zijn gevinifieerd in eigen kelder. De inkoop van stille wijn is niet toegestaan;
– De wijn heeft een tweede gisting van minimaal 18 maanden in de fles gehad.
Kelders van Gramona
Proefsessies
Het ochtendprogramma de Gramona Academy Tasting was gevuld met een inleiding door Alvaro Ribalta MW en Leo Gramona over de geschiedenis en de filosofie van het bedrijf Gramona en zijn rol en betekenis in de context van de wijnbouw in de Penedès. Na de lunch verzorgd door het team van Capital C volgde een drietal proefsessies, gewijd aan respectievelijk de basiswijnen, verschillende rijpingsstadia van de prestigecuvée III Lustros Finca Font de Jui en tot slot een blindproeverij met zes sparkling wines van uiteenlopende herkomst. Wij noteren hier de notities gemaakt tijdens de eerste twee sessies. De proeverijen boden inzicht in hoe de wijnen van Gramona tot stand komen, hoe ze zich ontwikkelen, en waaraan ze hun unieke kwaliteit te danken hebben.
Proefsessie basiswijnen – karakteristieken van de druiven
Parellada, Gramona, Corpinnat, Spanje 2022
Parellada; brede maar beperkte geur, minder fijn, pittige zuren, een beetje agressief, schoon smaakpalet, laag alcoholisch, dun, klein percentage van de blend
Macabeu, Gramona, Corpinnat, Spanje 2022
Macabeu; vrij doffe kleur, geur is wat mat van toon, breed en vullend, veel inhoud, mooie vulling, redelijk zoet-zuurbalans, impressie van appel, wijn met body
Xarel-lo, Gramona, Corpinnat, Spanje 2022
Xarel-lo; heel helder van kleur, fijnere geur, meer open, meer schakering, aromatisch en evenwichtig
De winery van Gramona
Proefsessie verticaal Tirage Lustros Nature
Vijf rijpingsfasen van de prestigecuvée III Lustros Finca Font de Jui Gran Reserva Brut Nature. De druiven (70% xarel-lo en 30% macabeo) zijn afkomstig van de topwijngaard Finca Font de Jui, gelegen tussen Río Anoia (La Plana, 100m hoogte) en de heuvel van Mas Escorpí (350 m hoogte). Van de 22,5 hectare is 15 hectare beplant met xarel-lo en 7,5 met macabeo.
Tijdens de tweede gisting worden voor de hogere cuvées kurken gebruikt in plaats van kroonkurken. Voor de III Lustros gebruikt men dure kurken met drie lagen, zodat de wijn goed kan ouderen en een prachtige verfijnde mousse ontwikkelt. Het dégorgement van de wijnen moet daarom wel met de hand gebeuren, hetgeen een zeer gekwalificeerd werk is.
De III Lustros wordt gemiddeld na zo’n 6 jaar op de markt gebracht. Het is een Brut Nature, hetgeen inhoudt dat er geen dosage plaatsvindt. De xarel-lo-druif maakt dat dat deze Corpinnat mousseux maakt zo oud kan worden. Het restsuikergehalte is 3 gram/liter.
Proefnotities Tirage Lustros Nature
Biscuit, levendige zuren, mooi geïntegreerd bittertje, goede mousse, slank, evenwichtig en doordrinkbaar.
60 maanden sur lie, oogstjaar 2017
Hecht van samenstelling, opvallende werking van de mousse, crèmig, breed, vrij vullend, lichte impressies van brioche en honing, mooi gedoseerde aroma’s, plezierig doordrinkbaar.
84 maanden sur lie, oogstjaar 2015
Duidelijk geëvolueerd, crèmig, mooie frisheid, soepel, fijne zuren en bitters, subtieler van karakter, evenwichtig, elegant en doordrinkbaar.
120 maanden sur lie, oogstjaar 2012
toegeplooide geur met ontwikkelde aroma’s, doet eerder aan champagne denken, breed, rijpe tonen, mooi fruit, sappig, goede balans, fijn, rijk en complex, geraffineerd en schoon, mooie mousse, gastronomisch.
192 maanden sur lie, oogstjaar 2006
Zeer veel kleur, ver in veroudering, breed, truffelimpressie, rijk en rijp, gedroogd fruit, abrikoos, kruidig, te ver ontwikkeld voor de gastronomie.
Na decanteren: truffelimpressie, malser van smaak, breed en complex, doet meer denken aan witte wijn, groots.
