nine seconds
Origine, Vodopivec, IGP Venezia Giulia, Italië 2016
9 seconden of 12 uur? Snel een wijn keuren kan iedereen, maar er zijn wijnen die tijd nodig hebben. Soms een uur, soms een dag. Via slow tasting dring je door tot de essentie.
proefnotities Jan van Lissum
9 seconds is een platform voor bijzondere en aparte wijnen. Dat zijn niet per se de duurste, want ook op een lager prijsniveau zijn excellente flessen met een bijzonder verhaal te koop. De titel staat voor een bepaalde kwaliteit van afdronk van een wijn. Met 9 seconden afdronk is een wijn in de theorie lang van afdronk. En terwijl elke goede proever op dat moment concludeert dat hij met een interessante wijn te maken heeft, stopt hier de theorie. Latere fases bestaan gewoonweg niet na 9 seconden. Het perfecte moment waarop wijn zijn intrinsieke, unieke waarde toont, ligt echter verder weg, vaak enkele uren, soms wel tot twee dagen. Dan is het een beleving om hem te proeven en om er over te schrijven…
www.delicroatia.nl
Achtergrond
Toen de broers Paolo en Valter Vodopovic de leiding over het familiebezit in het dorpje Colludrozza, net ver van Triëst, kregen, besloten ze de plantenkwekerij van hun ouders niet voort te zetten, maar zich in plaats daarvan geheel te wijden aan wijnbouw. Het doel was eenvoudig: een zo puur mogelijke wijn maken op basis van de witte vitovska-druif, die het karakter van de streek, de wijngaard, het klimaat en de bodem perfect weerspiegelt.
Het uitgangspunt doet een beetje denken aan dat van een wijnmaker in de Bourgognestreek. Ook daar zijn de wijnen gemaakt van één druivenras – wit: chardonnay / rood: pinot noir – en meestal representatief voor de kleine wijngaarden waar ze hun oorsprong vinden. Belangrijkste verschil is wel dat de vitovska in Carso, de kuststrook bij Triëst, bijzonder zeldzaam is. Sterker nog: zonder de gedrevenheid van een handjevol wijnmakers als Vodopivec en Zidarich zou hij waarschijnlijk eind 20e eeuw zijn uitgestorven. Onderzoek heeft uitgewezen dat de druif een natuurlijke kruising is van de malvasia en de prosecco-druif glera.
Paolo kende de bijzondere smaak van de vitovska uit zijn jeugd, toen zijn grootvader hem soms wat druiven gaf.
Terwijl de broers nieuwe percelen met jonge stokken vitovska aanplantten, maakten ze de allereerste wijnen, in 1997 en 1998, nog met druiven afkomstig van oude familiepercelen. In 1998 lieten ze de druiven voor het eerst zeven dagen inweken met de schillen. Geïnspireerd door collega-wijnmaker Josko Gravner maakte Paolo eind jaren negentig een reis naar Georgië, – met gevaar voor eigen leven, want de voormalige Sovjetstaat maakte in die tijd een roerige periode door – om persoonlijk kennis te maken met de oeroude wijncultuur daar. Hij was met name gefascineerd door het traditionele gebruik van qvevri, de ingegraven amforen waarin wijnen fermenteerden en rijpten.
In 2000 werden de jonge vitovska-stokken voor het eerst productief en het jaar daarop zag de primeur van rijping in een 30-hectolitervat van Slavonisch eiken.
In 2005 introduceerde Paolo een van de belangrijkste productiekenmerken van de wijnen van Vodopivec: het gebruik van Georgische qvevri, net als in het land van herkomst (en net als bij Gravner) ingegraven in de grond. Bij Vodopivec worden ze sinds dat jaar meestal alleen gebruikt voor vinificatie en maceratie. Paolo is van mening dat de schilinweking en fermentatie op deze wijze, zonder enige houtinvloed, tot hun zuiverste expressie komen.
De wijnen van Vodopivec zijn wijnen gemaakt door en voor liefhebbers met een grote dosis geduld. In de wijngaard gebeurt alles met de hand, de rendementen worden beperkt en bij de vinificatie en rijping wordt de wijn zo veel mogelijk met rust gelaten. Fermentatie en maceratie kunnen wel tot 12 maanden in beslag nemen en de rijping in grote Slavonische vaten duurt zo’n 3 jaar, gevolgd door minimaal een jaar flesrijping. Aanvankelijk waren de wijnen vrij grof en tanninerijk, maar met een verdere verfijning en perfectionering van de gebruikte methoden hebben ze gewonnen aan elegantie, harmonie, diepgang en complexiteit.
De totale productie bestaat uit 11.000 flessen, afhankelijk van het oogstjaar verdeeld over één tot vier cuvées.
- Origine (oorspronkelijk Classico genaamd) vormt de basis en weerspiegelt eigenlijk hoe de broers begonnen zijn: één druivenras gefermenteerd en 3 jaar gerijpt in gebruikte grote vaten.
- Vitovska: fermentatie en maceratie in amfoor, 2,5 jaar houtrijping
- Vitovska T: de meest pure amfoorwijn. Hij fermenteert, macereert en rijpt in een iets kleiner formaat amfoor.
- Solo: single vineyard-wijn afkomstig van 1,3 hectare kalksteen. Fermentatie en maceratie in amfoor, 2,5 jaar houtrijping.
Proefnotities
Eerste indrukken
Amarillokleurig, volle geur, gerijpt en intens, dik wit en geel fruit, geur- en smaakaroma’s komen overeen. Breed, sappig en smaakvol, kruidig, veel inhoud, rond, licht crèmig. Herkenbaar vitovska, imposante gastronomische wijn.
Na 2 uur
Evenwichtige geur. Veel rijping in de smaak, sappig, impressies van o.a. abrikozen en honing, mooie volle bitters. Diepe tonen, intens kruidig. De zuren zijn voldoende aanwezig, maar zitten nog aan de onderkant van de smaak. Zeer veel smaak met subtiele oxidatieve, ziltige omlijsting.
Na 4 uur
De intensiteit loopt terug, sappigheid, aroma’s, zuren en balans blijven intact, de bitters en de kruidigheid nemen wat toe. Rijpe smaakimpressies blijven bij elkaar, honig, toffee en abrikoos. Nog altijd veel lengte en inhoud.
Na 6 uur
Iets rustiger geurimpressies, veel sap. Mooie geurwaaier met fijne oxidatieve toets. Duidelijke impressie van o.a. sinaasappel. Nog steeds vullend en aromatisch, maar minder machtig.
Na 12 uur
De wijn is nu slanker geworden. Fruit is nog opvallend goed aanwezig maar de concentratie is eruit. Wijn wordt nu rechtlijniger en strak, nog steeds herkenbaar maar alles in afgeslankte vorm.
Technische gegevens
Wijngaardbezit 4,5 hectare
Ligging 260 m boven zeeniveau, zwakke helling, zuid-zuidwest georiënteerde percelen
Druivenras vitovska
Leeftijd stokken gemiddeld 20 jaar
Plantdichtheid 10.500 stokken/ha
Rendement 35-50 hl/ha
Bodem rotsachtig met kalksteen, rijk aan ijzer en magnesium
Wijnteelt biologisch
Vinificatie handmatige oogst, ontsteelde druiven, spontane fermentatie en 15 dagen maceratie in open conische vaten van Slavonisch eiken (de enige wijn van Vodopivec die niet fermenteert in amfoor), 3-5 keer onderdompeling, milde handmatige persing met basket press
Opvoeding 30 maanden rijping in 30-hectolitervaten van Slavonisch eiken, gevolgd door 12 maanden flesrijping, geen filtering
Alcohol 12,5%
Productie geproefde wijn 3.800 flessen (totaal 11.000 flessen)
Prijs per fles € 48,00
Paolo Vodopivec