nine seconds

Vergelegen GVB Red, Stellenbosch, Zuid-Afrika 1998

9 seconds, Proefschrift

9 seconden of 12 uur? Snel een wijn keuren kan iedereen, maar er zijn wijnen die tijd nodig hebben. Soms een uur, soms een dag. Via slow tasting dring je door tot de essentie.
proefnotities Jan van Lissum

9 seconds is een platform voor bijzondere en aparte wijnen. Dat zijn niet per se de duurste, want ook op een lager prijsniveau zijn excellente flessen met een bijzonder verhaal te koop. De titel staat voor een bepaalde kwaliteit van afdronk van een wijn. Met 9 seconden afdronk is een wijn in de theorie lang van afdronk. En terwijl elke goede proever op dat moment concludeert dat hij met een interessante wijn te maken heeft, stopt hier de theorie. Latere fases bestaan gewoonweg niet na 9 seconden. Het perfecte moment waarop wijn zijn intrinsieke, unieke waarde toont, ligt echter verder weg, vaak enkele uren, soms wel tot twee dagen. Dan is het een beleving om hem te proeven en om er over te schrijven…

Importeur: L’Exception, Zoetermeer, 079-3634431, www.lexception.nl

Achtergrond

GVB staat voor ‘Grown, Vinified and Bottled’, waarmee de producent benadrukt dat de wijn volledig afkomstig is van het eigen domein. Terecht, want het historische Vergelegen is een prachtig landgoed om trots op te zijn.
Het ruim 2.000 hectare grote landgoed ligt in de buurt van Somerset West, 50 kilometer van Kaapstad. Het domein werd in 1700 opgericht door Willem Adriaan van der Stel, de toenmalige gouverneur van de Kaap. Hij richtte het toen nog aanzienlijk grotere landgoed in voor gemengde landbouw en was tevens de eerste die er wijnstokken plantte. Al naar gelang de voorkeuren en interesses van de verschillende bewoners na Van der Stel veranderde het aandeel landbouw en wijnteelt op Vergelegen totdat er in de 20e eeuw vrijwel geen wijnstokken meer over waren. Met de komst van AngloAmerican als eigenaar, in 1987, kwam daar verandering in. Via een nauwgezet onderzoek naar de bodemstructuur en de microklimaten op het landgoed werden 21 verschillende, soms zeer oude bodemtypen in kaart gebracht, met graniet, zandsteen en klei als belangrijkste elementen. Vervolgens werden talrijke percelen gematcht aan de meest geschikte druivenrassen en werd gestart met de aanplant. Dertig jaar later is 158 hectare beplant met cabernet sauvignon, merlot, cabernet franc, malbec, shiraz, sauvignon blanc, chardonnay en sémillon, in een plantdichtheid die uiteenloopt van 2600 tot 5000 stokken per hectare. De wijngaarden liggen op noord- tot noordwestelijke en zuid- tot zuidoostelijke hellingen op een hoogte van tussen de 140 en 310 meter boven zeeniveau. De nabijheid van de Atlantische Oceaan, op 6 kilometer, zorgt ervoor dat de wijnstokken profiteren van een relatief mild, mediterraan klimaat.
Ook de historische gebouwen op het domein werden compleet gerestaureerd en in 1992 opende Baron Eric de Rothschild een nieuwe winery. Het gebouw telt vier verdiepingen en is ingebouwd in een heuvel. Driekwart bevindt zich onder de grond, tot een diepte van 15 meter, zodat er bij de vinificatie optimaal gebruik kan worden gemaakt van de zwaartekracht. De opvallende achthoekige vorm komt overeen met de omtrek van de tuinen die Gouverneur Van der Stel in 1700 had laten aanleggen.
Wijnmaker bij Vergelegen is sinds 1998 André van Rensburg, the Beast on the Hill, zoals hij door de Zuid-Afrikaanse pers wordt betiteld. Een jaar na zijn aantreden startte hij een rigoureus herplantingsprogramma dat tien jaar zou duren. De voornaamste reden: het grootste deel van de wijngaarden bleek aangetast door het bladrolvirus. Omdat Van Rensburg ervan overtuigd is dat het kwaliteitsniveau van de wijnen van Vergelegen nog hoger kan, laat hij zich sinds 2014 adviseren door de beroemde Franse consultant Michel Rolland, die hem onder meer op het spoor heeft gezet van het streven naar meer fraîcheur en minder houtinvloed. De vlaggenschipwijn Vergelegen GVB Red kreeg in Londen twee keer de Pichon Longueville Trophy, voor de beste Bordeauxblend ter wereld, van de International Wine & Spirit Competition toegekend.
Vergelegen kreeg in 2005 als eerste wijnproducent de BWI-award toegekend. BWI staat voor Biodiversity & Wine Initiative, een samenwerking tussen de Zuid-Afrikaanse wijnindustrie en de Botanical Society of South Africa ter behoud van de natuurlijke biodiversiteit in het algemeen en het Cape Floral Kingdom in het bijzonder. In dat kader werd ook al in 2000 een derde deel van Vergelegen min of meer teruggegeven aan de natuur, onder meer door er opnieuw de oorspronkelijke fijnbos-begroeiing te introduceren.

Proefnotities
Eerste indrukken

Verrassend veel kleur, roestachtig met in het centrum hechte materie. Nog altijd veel geur. Klassiek, beetje rustiek, met volume en vettige toets, plus het typisch Zuid-Afrikaanse toontje uit die jaren: veel toasting, rokerig. De smaak komt overeen met de geur. Gerijpt donker fruit, nog duidelijke tanninestructuur, goede vulling en prima zoet-zuurbalans. Wat zware terroirtonen en daardoor geen aperitiefwijn. Eerder geschikt bij een stevige schotel met gebraden vlees. Zuren en fruit staan nog net overeind: nu consumeren is aan te bevelen.

Na 4 uur

De wijn blijft stabiel, alles is in goede conditie. Ook na decanteren blijven dezelfde aroma’s volledig intact.

Na 6 uur

Structuur, rijpe tonen en zuren staan nog steeds in dezelfde verhouding tot elkaar. De wijn loopt niet terug en wordt niet droger.

Na 24 uur

Verbazingwekkend dat de wijn zo lang stabiel is gebleven qua volume, intensiteit en aroma’s. Alles is vrijwel hetzelfde als de dag ervoor, al vertoont de wijn een fractie meer spicy tonen en komen er heel langzaam wat ‘rimpels’ tevoorschijn in geur en smaak. Maar de wijn staat nog als een huis – een bijzondere en onverwachte ervaring bij deze wijn.

Technische gegevens

Wijngaarden: noordelijk georiënteerde, relatief warmere Rondekop-wijngaarden
Plantdichtheid: 4.000 stokken per hectare
Bodemstructuur: graniet met een diep kiezel-kleilaag
Assemblage: 75% cabernet sauvignon, 20% merlot, 5% cabernet franc
Vinificatie: de cabernets vergisten in open tanks, met om de 3-4 uur onderdompeling. Na de fermentatie volgden 3-4 weken maceratie. De wijn werd het eerste jaar vier keer overgestoken. De merlot werd om de 4 uur overgepompt in een gesloten systeem zonder beluchting.
Opvoeding: 22 maanden in nieuwe Franse barriques
Alcohol: 13,8%
Beoordeling: John Platter Guide 2001: 5 sterren

Wijnmaker André van Rensburg