Goriška Brda (foto: www.slovenia.info / Ales Fevzer)
tekst Louis Janssen, proefnotities Jan van Lissum
We staan kort stil bij de karakteristieken van het wijnland en de bezochte regio’s. Daarna gaat het over een aantal belangrijke wijnmakers. Ook iemand als chef-kok Janez Bratovž van restaurant JB in Ljubljana krijgt aandacht. In aparte blokken staan de notities van de opvallendste wijnen die we proefden.
Slovenië in vogelvlucht
Er is veel veranderd in het land sinds de onafhankelijkheidsverklaring van juni 1991, niet alleen in de wijnwereld. Het toerisme is sterk gegroeid, ook uit ons land. Het aantal Nederlandse toeristen in 2018 kwam uit op 173.420 en is daarmee goed voor een marktaandeel van vier procent. 5,27% van alle overnachtingen kwam voor rekening van Nederlanders: ruim 580.000. We bezoeken het land vooral om de bezienswaardigheden, de kustlijn en de vele mogelijkheden van een sportief verblijf.
Anno 2019 zijn meer dan 28.000 wijnbedrijven actief die jaarlijks gemiddeld 80 miljoen liter wijn produceren op plusminus 22.500 hectare, zij het lang niet altijd op individuele basis. Tot 1991 bestonden er vooral coöperaties die tamelijk richtingloos bulkwijnen maakten voor de lokale thuismarkt, op een paar uitzonderingen na in de grootste wijnregio Podravje/Podravska, in het vlakkere oosten van het land. Driekwart is wit, de rest vooral rood. In totaal 57 druivenvariëteiten zijn intussen bekend.
Jeruzalem, Slovenië (foto: www.slovenia.info / Marco Coppo)
In de wijnkelder van Marjan Simčič, Goriška Brda
De belangrijkste wijnregio’s en de bezochte producenten
Een lichte handicap bij het benoemen van de diverse regio’s is de schrijfwijze ervan. We kiezen voor de meest gebruikte namen. Tijdens deze Orange Wine Tour bezochten we in elke regio een aantal wijnboeren. De conclusie dat er niet bij iedereen opmerkelijke wijnen te proeven waren, wijkt niet af van bezoeken aan andere landen en herkomsten. De opvallendste producenten krijgen hieronder meer aandacht.
1. Primorska
Dit gebied ligt ten zuiden van de noordwestelijke Julische Alpen en ondervindt een flinke maritieme invloed van de Adriatische Zee – primorska betekent ‘aan de kust’. Eigenlijk liggen hier de beste wijngaarden van het land. De streek heeft vier subregio’s. Van noord naar zuid zijn dat Goriška Brda, Vipavska Dolina, Karst en Slovenska Istra. De bodems zijn sterk gevarieerd.
1A. Goriška Brda
In Goriška Brda zien we terroirs die vooral het gevolg zijn van erosie. Leisteen, mergel en zandsteen zijn beeldbepalend. Dat geeft hier de combinatie van tamelijk losse bodems, zodat op veel plaatsen terrassen nodig zijn. Brda betekent ‘heuvels’. Vrijwel altijd staat er een verkwikkende wind uit zee of Alpen.
Kabaj, Goriška Brda, Primorska
Parijzenaar Jean Michel Morel huwde in 1989 met Katja Kabaj en sinds 1993 staan ze samen aan het hoofd van het familiedomein. 12 hectaren wijngaard, verdeeld over twee locaties op vooral terrassen. Duurzame druiventeelt leidt tot enkele zeer opvallende wijnen van onder andere ribolla gialla. Sinds 2005 maakt men ook wijn in Georgische qvevri, waarin ze lang rijpen. 70% van de productie is wit, 30% rood.
Katja Kabaj runt samen met haar echtgenoot, de Franse oenoloog Jean Michel Morel, het familiebedrijf Kabaj
Proefnotities Kabaj
7,5
Sivi Pinot, Kabaj, Goriška Brda, Slovenië 2015
Pinot gris, 10 dagen maceratie, 24 uur rvs, 12 maanden barriquerijping, 4 maanden flesrijping, orange wine; smaakvolle aroma’s, licht mandarijn en hint van jodium, mooie balans, sappig, verrassend, veel lengte (13,5%)
7,5
Beli Pinot, Kabaj, Goriška Brda, Slovenië 2014
Pinot blanc, 10 dagen maceratie, 24 uur rvs, 12 maanden barriquerijping, 4 maanden flesrijping, orange wine; aromatisch, vol, goede inbreng van hout, iets minder schakering, veel inhoud (13,5%)
8+
Chardonnay, Kabaj, Goriška Brda, Slovenië 2007
Chardonnay, 4 jaar barriquerijping, orange wine; rustige geur, mooi evenwichtig, goed ontwikkeld, licht crèmig en jodium, mooi mondcontact, rijke aromatische wijn, goede zuren, gastronomisch breed inzetbaar, wordt alleen in de betere jaren gemaakt, karafferen is aan te raden (13%)
8,5
Amfora, Kabaj, Goriška Brda, Slovenië 2007
Ribolla gialla, malvasia, sauvignon vert (friulano), fermentatie en maceratie in amfoor, 1 maand met dagelijks omroeren, 10 maanden rijping, 12 maanden rijping in grote eiken vaten, orange wine; eerder geopend, jodiumkleur, intense kruidigheid, versmolten, geur en smaak komen overeen, zacht, goede balans, rijp, aromatisch, vrij stevige wijn, alleen mogelijk met goed rijpe druiven, decanteren aan te raden
8,5
Sauvignon, Kabaj, Goriška Brda, Slovenië 2016
Sauvignon blanc, 16 dagen maceratie, 24 uur op rvs, 12 maanden barriquerijping, 4 maanden flesrijping, orange wine; heerlijke geur, floraal, fruitig, mooi gedoseerd, goede balans, rijk en rijp, goede body, veel smaak, goede frisse zuren, mineralig, bijzonder verrassend, goede lengte (13%)
8
Merlot, Kabaj, Goriška Brda, Slovenië 2012
Merlot, 24 dagen maceratie op cement, 24 maanden rijping in Franse barriques, 4 maanden flesrijping; veel kleur, rijk, aromatisch, goede frisse tonen en vulling, rauw en aards, geur en smaaktonen komen overeen, houttonen zijn goed opgenomen, goed donker fruit en structuur, goede lengte, maaltijdwijn (14%)
8
Cuvee Morel, Kabaj, Goriška Brda, Slovenië 2010
60% merlot, 18% cabernet sauvignon, 18% cabernet franc, 4% petit verdot, 14-21 dagen maceratie op cement, 36 maanden rijping in Franse barriques, 4 maanden flesrijping; atypische geur, licht stallig, veel verrassende fruittonen, kersen en cassis, levendige aanzet, hint van steenvruchten, evenwichtig (13%)
Marjan Simčič, Goriška Brda, Primorska
100 meter van de grens met Italië. De 18 hectares zijn keurig verdeeld over beide landen. Simčič maakt wijnen op basis van de natuurlijke omstandigheden en overgeleverde technieken, aangevuld met de moderne inzichten. Dat leidt tot een diversiteit aan wijnen en stijlen.
Marjan Simčič
Proefnotities Simčič
9-
Sauvignon Blanc Opoka, Simčič, Goriška Brda, Slovenië 2016
Sauvignon blanc, 48 jaar oude stokken, Jordano-cru, 4 dagen fermentatie en maceratie in conische eiken vaten van 4000 liter, 18 maanden rijping in eiken vaten van 3500 liter, minimaal 4 maanden flesrijping, orange wine; rustige geur, heel veel finesse, rijk en complex, perfecte balans, schoon (14%)
8+
Sauvignon Blanc Opoka, Simčič, Goriška Brda, Slovenië 2013
Sauvignon blanc, 45 jaar oude stokken, Jordano-cru, 4 dagen fermentatie en maceratie in conische eiken vaten van 4000 liter, 23 maanden rijping in eiken vaten van 3000 liter, minimaal 6 maanden flesrijping, orange wine; rijpe kleur, stuivende sauvignon blanc, floraal, aromatisch, geur- en smaaktonen komen overeen, heel veel sap, mooi gerijpt, goed houtgebruik, prachtige sauvignon blanc (14%)
9-
Sauvignon Blanc Opoka, Simčič, Goriška Brda, Slovenië 2009
Sauvignon blanc, 14-35 jaar oude stokken, Jordano-cru, 36 uur maceratie in open eiken vaten, fermentatie in eiken vaten van 225 en 500 liter (50% nieuw Allier), deels malolactische fermentatie, 22 maanden rijping in eiken vaten van 500 liter, minimaal 12 maanden flesrijping, orange wine; intense gele kleur, hint van truffel, veel inhoud, breed, voldoende sap, rijk, rijp, crèmig, aromatisch, tikkeltje droog op het einde, beetje gesloten, verrassende wijn (13,5%)
9-
Chardonnay Opoka, Simčič, Goriška Brda, Slovenië 2016
Chardonnay, 49 jaar oude stokken, Jordano-cru, 4 dagen fermentatie en maceratie in conische eiken vaten van 3000 liter, 23 maanden rijping in eiken vaten van 2500 liter, minimaal 2 maanden flesrijping, orange wine; groots, intens, crèmig, vol, goede zuren en balans, prachtige aroma’s, veel finesse en lengte (14%)
8
Ribolla Cru Selection, Simčič, Goriška Brda, Slovenië 2017
Ribolla gialla, van de cru’s Medana Jama en Jordano, 6 dagen fermentatie en maceratie, gevolgd door 12 maanden rijping in conische eiken vaten van 3000 liter, 6 maanden eiken vaten van 500 liter, minimaal 4 maanden flesrijping, orange wine; veel inhoud, sap, mooie rijpe orangetonen, rijke aroma’s in geur en smaak, impressie van paddenstoelen, licht verteerbaar, mooie lengte (13,5%)
9
Ribolla Opoka, Simčič, Goriška Brda, Slovenië 2016
Ribolla gialla, 64 jaar oude stokken, Medana Jama-cru, 16 dagen fermentatie en maceratie, gevolgd door 12 maanden rijping in cementen eieren van 1000 liter, 10 maanden eiken vaten van 500 liter, minimaal 2 maanden flesrijping, orange wine; vol, sappig, rijp, lichte orangetonen, complex, hint van karamel, rijk en geschakeerd, maaltijdwijn (13,5%)
8
Pinot Noir Cru Selection, Simčič, Goriška Brda, Slovenië 2016
Pinot noir, afkomstig van de cru’s Zegla (It), Breg en Medana Jama, 14 dagen fermentatie en maceratie op rvs (5000 liter), 29 maanden rijping in Franse barriques (30% nieuw), minimaal 2 maanden flesrijping; puur fruit, elegant, fijne aroma’s, mooie zuren, fijne kruidigheid, licht aards en levendig, schoon, bijzonder fijn, mooie lengte (14%)
9-
Pinot Noir Opoka, Simčič, Goriška Brda, Slovenië 2015
Pinot noir, 20-43 jaar oude stokken, Breg cru, 14 dagen fermentatie en maceratie in conische eiken vaten van 3000 liter, 27 maanden rijping in Franse barriques (maximaal 30% nieuw), minimaal 12 maanden flesrijping; vullend, aards, sappig, hint van vuursteen, mineralig, fijn fruit, goede zuren, evenwichtig, complexe aroma’s, energieke wijn met veel lengte (13,5%)
8+
Merlot Opoka, Simčič, Goriška Brda, Slovenië 2013
Merlot, 56 jaar oude stokken, Plešivo-cru, 28 dagen fermentatie en maceratie in rvs fermentatievat van 5000 liter, 48 maanden rijping in Franse barriques (maximaal 30% nieuw), minimaal 6 maanden flesrijping ; veel kleurintensiteit, floraal en fruitig, veel sap, aromatisch, mooi beklede tannine, rijp fruit, complex, levendig, lengte (14%)
8-
Teodor Rosso Cru Selection, Simčič, Goriška Brda, Slovenië 2014
85% merlot (Berič-cru), 15% cabernet sauvignon (Plešivo-cru), 21 dagen fermentatie en maceratie in rvs fermentatievat van 5000 liter, 48 maanden rijping in Franse barriques (maximaal 30% nieuw), minimaal 6 maanden flesrijping; goede kleur, beetje gesloten, floraal, fris, levendig, kersen, doordrinkbaar, redelijk elegant, heel licht drogend (14%)
8
Teodor Rosso Cru Selection, Simčič, Goriška Brda, Slovenië 2000 (magnum)
85% merlot (Berič-cru), 15% cabernet sauvignon (Plešivo-cru), 21 dagen fermentatie en maceratie in rvs fermentatievat van 5000 liter, 48 maanden rijping in Franse barriques (maximaal 30% nieuw), minimaal 6 maanden flesrijping; fraaie belegen kleur en geur- en smaakaroma’s, heel fris, fruitig, verteerbaar, veel lengte(14%)
Proefnotities overige producenten
7,5
Pavo White, Dusan Kristančič, Goriška Brda, Slovenië 2016
Chardonnay, malvasia; veel hout, veel licht exotisch geel fruit, zeer kruidig, mollig en sappig, modern gemaakt, goede lengte (14,5%)
7,5
Carolina Rebula, Jakončič, Goriška Brda, Slovenië 2015 (magnum)
Ribolla gialla, 10 maanden rijping op rvs; vol, aromatisch, gerijpt, hint van mandarijn, grof (12,5%)
8-
Stara Brajda, Scurek, Goriška Brda, Slovenië 2011
60% ribolla gialla, 20% picolit, 20% pika, glera, trzarka en malvasia, oude wijnstokken, 24 uur maceratie, 12 maanden rijping in nieuwe en gebruikte eiken vaten van 300 en 500 liter; gouden uiterlijk, zeer rijp fruit in geur en smaak, goed sap, mandarijnachtig fruit, goede balans, vullend, maaltijdwijn (14%)
8,5
Merlot, Scurek, Goriška Brda, Slovenië 2011
Merlot, 12 maanden rijping in gebruikte eiken vaten; matrood/Japans rood, rustige geur, zacht mondgevoel, rijp fruit, evenwichtig, goed versmolten, intens kruidig, duidelijk floraal van de merlotdruif, goede zuren, maatijdwijn (14%)
8-
Veliko Rdece, Movia, Goriška Brda, Slovenië 2010
Merlot, cabernet sauvignon, pinot noir, 6 jaar rijping in Franse barriques, 6 maanden flesrijping; hecht en veel kleur, breed, mooi versmolten, klassiek, goed samengesteld, mooie kruidigheid, goede evolutie, warm palet (13%)
Angel-wijngaard van Batic
1B. Vipavska Dolina
Vipavska Dolina, de vallei van de Vipava rivier, is een van de succesvolste gebieden. Het is er heuvelachtig, met grote verschillen in micro- en mesoklimaat. Dat merk je vooral in de centrale vallei, waar de temperatuurverschillen tussen dag en nacht rode wijnen met evenwichtige zuurgraad en complexiteit mogelijk maken.
Ivan Batič, Vipavska Dolina, Primorska
Ivan en zoon Miha Batič bewerken de 20 hectaren biodynamisch. Na de herstart in 1989 met nieuwe aanplant van oude rassen en een andere, klassiekere vinificatieopvatting ging het snel. Men beschouwt een wijngaard als een levend, totaal eigen systeem dat in staat moet zijn zelf corrigerend op te treden. Tegenwoordig geldt een Batič als een typische, heel bijzondere microwijn.
Proefnotities Batič
8-
Rebula, Batič, Vipavska Dolina, Slovenië 2018
Ribolla gialla, biodynamisch, orange wine; rijpe aromatische geurwaaier, licht ziltig, hoge zuren, veel sap, heel fruitrijk (12,5%)
8
Pinela Selekcija, Batič, Vipavska Dolina, Slovenië 2018
Pinela, biodynamisch, orange wine; ingetogen geuraroma’s, rijke smaak, sappig, mooie balans, barrique is goed opgenomen, mooi wit fruit (13,5%)
9-
Angel, Batič, Vipavska Dolina, Slovenië 2011
Pinela, chardonnay, malvasia, ribolla gialla, welschriesling, zelen, vitovska, biodynamisch, orange wine; goede citroenkleur, rustige geur, heel fijn elegant hout in geur en smaak, subtiele aroma’s, discreet, zacht mondgevoel, mooi versmolten, prachtige wijn (14%)
9,5
Angel Rezerva 9, Batič, Vipavska Dolina, Slovenië NV
Pinela, chardonnay, malvazija, rebula, laski rizling, zelen, vitovska, biodynamisch, orange wine, blend van 3 jaargangen; duidelijke orangetonen, rijk en complex, intens, veel van alles, hint van jodium en licht medicinaal, veel sap, meditatiewijn, groots (13%)
9,5
Marlon Batič, Batič, Vipavska Dolina, Slovenië 2017
Nieuwe witte blend; lichtgele, troebele kleur, fijne geurwaaier, perfecte balans in geur en smaak, prachtige aroma’s, zeer fijn, levendig, discreet, topcreatie (13,5%)
9
Souvignier Gris, Batič, Vipavska Dolina, Slovenië 2014
Souvignier gris (kruising tussen bronner en cabernet sauvignon), 16 maanden rijping op gebruikt eikenhout; citroengeel uiterlijk, troebel, hint van mirabel en appel, rijke aroma’s in de mond, prachtige balans, heel fijn, delicaat
9
Angel, Batič, Vipavska Dolina, Slovenië 1997
Pinela, chardonnay, malvazija, rebula, laski rizling, zelen, vitovska, orange wine; veel kleur, citroengeel, ruikt duidelijk anders, vullend, mooie ontwikkeling, rijk, complex, witte truffels, veel smaak en sap, rijpe wijn (13,5%)
9
Angel, Batič, Vipavska Dolina, Slovenië 2014 (magnum)
Pinela, chardonnay, malvazija, rebula, laski rizling, zelen, vitovska, biodynamisch, orange wine; oranje kleur, heel licht oxidatief, veel orange-fruit, ziltige tonen, mooie zuren, kruidige onderlaag, intens, mineralig, mooi sap, goede zoet-zuurbalans, energiek, mooi samengesteld, veel lengte
8-
Rosé, Batič, Vipavska Dolina, Slovenië 2018
Cabernet franc, cabernet sauvignon, merlot, biodynamisch; Provençaalse kleur, rustige geur, rijp smaakoppervlak, zacht op de tong, aromatisch, frambozen, evenwichtig, mooi fruit, elegante maaltijdwijn (12,5%)
8,5
Cabernet Franc, Batič, Vipavska Dolina, Slovenië 2017
Cabernet franc, 30 dagen maceratie, rijping sur lie in Sloveens eiken; fraaie paarsrode kleur, mooie geur, fris, helder, zoete aanzet, rijk en aromatische smaak, goede zuren en vulling, levendig, verteerbaar, middenrif is goed, beetje afwijkend, mooi versmolten, veel lengte (13,5%)
Familie Mlecnik
Miha Batič
Mlečnik, Vipavska Dolina, Primorska
Valter Mlečnik en zoon Klemen kiezen in tegenstelling tot Valters oude mentor Joško Gravner voor een korter schilcontact bij de witte wijnen. Alles is hier gebaseerd op regionale tradities. Botteling vindt plaats na 2 jaar rust op vaten van diverse afmetingen. Na nog eens drie jaren op fles is de wijn klaar. Meer dan 12.000 flessen zijn er nooit. Gecultiveerde druiven: chardonnay, rebula, merlot en friulano. De wijnen zijn uiterst puur en veel gezocht
Proefnotities Mlečnik
8
Ana Cuvée, Mlečnik, Vipavska Dolina, Slovenië 2015
Chardonnay, malvasia, sauvignonasse (friulano), rebula, grote acaciavaten van 500-3000 liter, orange wine; dik fruit, hint van abrikoos, veel sap, aromatisch, goede balans, finesse, slank
8-
Sauvignonasse, Mlečnik, Vipavska Dolina, Slovenië 2013
Sauvignonasse (friulano), orange wine; oranje, eucalyptus in aanzet, mandarijn, goede aroma’s, rond, veel souplesse, rijk aan smaak, goede lengte, mooi gemaakt (12,5%)
8-
Chardonnay, Mlečnik, Vipavska Dolina, Slovenië 2015
Chardonnay, orange wine; veel kleur, minder aromatisch, evenwichtig, rijp, rustiek, lengte (12,5%)
8,5
Rebula, Mlečnik, Vipavska Dolina, Slovenië 2013
Ribolla gialla, orange wine; intens, meer structuur, tannine, goede zuren, licht medicinaal, evenwichtig, rijp, goede aroma’s, zuurgraad en lengte (11,5%)
8,5
Merlot, Mlečnik, Vipavska Dolina, Slovenië 2010
Merlot; goede kleur, duidelijk meer evolutie, veel rijpe tonen, fruitig, goede balans, elegant (20%)
Proefnotities overige producenten
8,5
Viktorija Brut Nature, Slavcek, Vipavska Dolina, Slovenië NV
85% ribolla gialla, 15% riesling; strogeel uiterlijk, brede geur, leuke mousse, veel smaak, verrassing, echte maaltijdwijn (12,5%)
8-
Sivi Pinot, Slavcek, Vipavska Dolina, Slovenië 2015
Pinot gris, fermentatie: 50% in 10 jaar oude barriques, 50% op rvs, 24 uur maceratie, 3 maanden rijping sur lie: 25% in oude acaciavaten (200 l), 25% in oude foeders (200 l), 50% in grote foeders (1000-2000 l); roze-oranje uiterlijk, vrij intense neus, sappige aanzet, rijpe tonen, vullend, goede zuurgraad, fijne kruidige tonen, evenwichtig, verrassende aroma’s, goed van smaak, veel lengte (14,8%)
8
Rebula Reserve, Slavcek, Vipavska Dolina, Slovenië 2015
Ribolla gialla; lichtoranje uiterlijk, elegante geurwaaier, licht crèmige aanzet, duidelijk kruidige tonen, levendig, goed spanningsveld, fijne rulligheid, mooie lengte (13,5%)
8+
Selection, Burja, Vipavska Dolina, Slovenië 2017
Field blend met 30% welschriesling, 30% ribolla gialla, 30% malvasia, 10% andere rassen; strogeel, elegante geur met crèmige achtergrond, soepel, rond, vullend, eendimensionaal, maar correcte aroma’s en veel sap (12,5%)
8-
Extreme Rebula, Guerila, Vipavska Dolina, Slovenië 2015
Ribolla gialla; diepgeel, lichtgoud, goed gedoseerde ribollageur, ronde aanzet, vullend, aromatisch, mooie balans, licht kruidig, veel lengte (12%)
8,5
Amphora White, Guerila, Vipavska Dolina, Slovenië 2016
90% ribolla gialla, 10% andere druivenrassen, 6 maanden maceratie en spontane fermentatie in amfora; fijne oranjekleur, opulent, orange-aroma’s in geur en smaak, soepele aanzet, mooi zacht gedoseerde aroma’s, fijn amfora gevoel, sinaasappelbloesem en lycheetonen, fijn gedoseerd (12,5%)
8-
Amphora Red, Guerila, Vipavska Dolina, Slovenië 2016
100% barbera, 6 maanden maceratie en spontane fermentatie in amfora; fraai paarsrood uiterlijk, aparte geur, rijk, velourse mondaroma’s, hoge zuren, rijp fruit, mooie tannine, goede spanning, afgeronde aroma’s, goede lengte (13,5%)
7,5
Zelen, Fedora, Vipavska Dolina, Slovenië 2016
Zelen; beetje orange, goede geur, Sloveens hout is mooi gedoseerd, evenwichtig, mooi rijp fruit (12%)
8-
Pinela, Fedora, Vipavska Dolina, Slovenië 2017
Pinela, 6 maanden rijping sur lie op rvs (10% rijping in oude barriques); licht boterig, aromatisch maar ook verrassende zuren, vol sap, mooi fruit, goede balans, vullend, licht crèmig, verrassend (13%)
7,5
Goli Breg, Fedora, Vipavska Dolina, Slovenië 2016
45% merlot, 30% cabernet sauvignon, 25% refosco; veel kleur, plezierig glas, goede balans, levendig, fruitig, goede blend (13,5%)
1C. Karst
De Karst is een bijzondere omgeving voor wijnbouw (plateau op plusminus 360 meter). Formaties van helderwitte kalksteen vormen de basis van het terroir, dat vrijwel overal een rode ijzerrijke toplaag heeft van dat geërodeerde kalksteen.
Joško Renčel en Žiga Ferlež
Joško Renčel, Karst, Primorska
Hij wordt tegenwoordig bijgestaan door schoonzoon Žiga Ferlež. Zijn witte druiven macereren korter of langer (2 tot 18 dagen), naargelang de kwaliteit. Een man van extremen, ook in zijn wijnen. Die variëren van droog tot echt overdonderend zoet. Hij werkt sinds enige tijd met qvevri van 400 liter. Naast orange wine is er ook nog zijn super orange wine, beide van gedroogde druiven.
Proefnotities Renčel
8
Amphora, Renčel, Karst, Slovenië 2016
Malvasia, chardonnay, sauvignon blanc, 10% vitovska, 6 maanden op schil in amfora, orange wine; geurwaaier van eucalyptus, rijp fruit, abrikoos, mooie vulling, aromatisch, ziltige tonen, levendige wijn
8
Malvasia, Renčel, Karst, Slovenië 2011
Malvasia; orangetonen, rijpe kleur, marsepein en abrikoos in geur, zacht volume, rijke aroma’s, maaltijdwijn (15%)
8
Sauvignon Blanc, Renčel, Karst, Slovenië 2015
Sauvignon blanc; rijpe, rijke sauvignon blanc, complexe aroma’s, goed inzetbaar bij gerechten als sushi (14%)
8+
Vitovska, Renčel, Karst, Slovenië 2012
Vitovska; oranje kleur, krachtig en intens, aromatisch, uitstekend ontwikkeld, mooie balans, goede lengte (15%)
8+
Malvasia, Renčel, Karst, Slovenië 2003
Malvasia; fraaie kleur, rijk, velours, mooie zuren, hint van abrikoos en marmelade, veel lengte (9%)
8
Teran, Renčel, Karst, Slovenië 2015
Teran, biodynamisch, 2 jaar rijping in grote houten vaten van 1300 liter; aards, goede tannine en structuur, goede combinatie van rood en zwart fruit, veel mineralen (12%)
8,5
Pinot Noir, Renčel, Karst, Slovenië 2011
Pinot noir; duidelijk ontwikkelde kleur, veel fijn goed fruit, zuren, elegant, mooie balans, nog jong, mooie lengte (14,5%)
8+
Cherry OXI., Renčel, Karst, Slovenië 2003
100% teran; bruin-oranje, vachtimpressie, spannend, hint van cederhout, doet denken aan pedro ximenez (11,5%)
1D. Slovenska Istra
Slovenska Istra, net als Goriška Brda in de geologie een voorlandbekken genoemd, bestaat uit sedimentaire flysch (gesteente) met wisselende hoeveelheden kalksteen uit het nabije Karstgebied.
Klabjan, Slovenska Istra, Primorska
Uroš Klabjan werkt biologisch-dynamisch en met wilde gisten. Van de hellingen van de Karst komen wijnen waarmee hij bewijst dat lange schilmaceraties tot uitstekende resultaten kunnen leiden, mits je de technieken tot in de puntjes beheerst. Klabjan hanteert de Black en de White Labels, resp. voor de op hout gevinifieerde en roestvrijstalen varianten. Succesdruif is de malvazija.
Proefnotities Klabjan
8+
Malvasia Black Label, Klabjan, Slovenska Istra, Slovenië 2016
Malvasia, 65 jaar oude stokken, 30 maanden houtrijping, orange wine; oranjegeel uiterlijk, lichte strogeur, fraai ontwikkeld, herkenbaar orange wine, kruidig, vullend, goed sap, lichte toets van jodium, drogende finale met veel lengte (14,5%)
8,5
Malvasia Black Label, Klabjan, Slovenska Istra, Slovenië 2016
Malvasia, dezelfde wijn, maar van andere percelen, 85 jaar oude stokken, 30 maanden houtrijping, orange wine; meer orangetonen, hint van mandarijn en jodium, mineralig, schoon, diep, prachtige finesse en veel lengte
9
Malvasia Black Label, Klabjan, Slovenska Istra, Slovenië 2017
Malvasia, 30 maanden houtrijping, orange wine; mooie finesse, prachtige wijn, strakke aperitiefwijn (14,7%)
8,5
Rumeni Muskat, Klabjan, Slovenska Istra, Slovenië 2016 (magnum)
Muscat; veel kleur, sappig, impressies van kaas en truffel, zacht, aromatisch, licht medicinaal (16%)
8,5
Rumeni Muskat, Klabjan, Slovenska Istra, Slovenië 1993 (magnum)
Muscat; medicinaal en hint van eucalyptus, heel sappig, gerijpte mandarijntoets, licht jodium, mooi ontwikkeld, veel lengte (13,5%)
8
Refosco, Klabjan, Slovenska Istra, Slovenië 2016
Refosco, 12 maanden rijping in grote eiken vaten; in eerste instantie dicht en wat mestig, rijp fruit, laurier, puur, levendige tannine, veel lengte (14,5%)
8-
Merlot, Klabjan, Slovenska Istra, Slovenië 1996
Merlot; evolutie, floraal, rijp fruit, duidelijk merlot, geur- en smaaktonen komen overeen, goede conditie en balans (13,5%)
8,5
Merlot, Klabjan, Slovenska Istra, Slovenië 2015
Merlot; aards en muntachtig, veel finesse, koele wijn, puur en licht verteerbaar, mooi mondgevoel (15,5%)
8,5
Cuvée, Klabjan, Slovenska Istra, Slovenië 2016
25% chardonnay, 25% pinot gris, 25% sauvignon blanc, 25% malvasia; licht oranje uiterlijk, hint van abrikoos, fijn, rechtlijnig, verteerbaar, goede zuurgraad, mooi drogend
Uros Klabjan
Wijnstok van Klabjan
2. Posavje
De kleinste regio in het zuidoosten van het land, in het zuidelijke deel van de Sava-vallei met vooralsnog veel bulkwijnen. Verdere onderverdeling in de districten Dolensjka, Bela Krajina en Bizelsjko-Brežice. Het laatste is bekend om zijn repnice, de vroeger in de zandgronden uitgegraven kelder voor veevoer en die tegenwoordig als wijnopslag fungeert.
Vino Graben, Bizelskjo, Posavje
De wijnen spreken hier voor zichzelf. Hoe de familie Mihela en Janez Šekoranja precies de wijnen maken? Ze vertellen het niet, maar veel neigt naar de klassieke aanpak. Met dochter Zala Šekoranja lijkt een en ander te professionaliseren. 7 hectare wijnstok, ruim 20 variëteiten, meer dan 200 wijnen. Te proeven in de repnice.
Janez Šekoranja, Vino Graben
Proefnotities Vino Graben
8
Rumeni Plavec, Vino Graben, Bizeljsko, Slovenië 2013
Rumeni plavec; vullende geur, licht crèmig, goede spanning, mooi fruit, goede zuren, schoon palet, slanke finale met goede lengte (11,5%);
8,5
Sivi Pinot, Vino Graben, Bizeljsko, Slovenië 2007
Pinot gris, inox, orange wine; veel kleur, brede aromatische geurwaaier, geur- en smaaktonen komen overeen, hint van marsepein, rijp en rijk, goede tannine, lengte, maaltijdwijn (12%)
8+
Sivi Pinot, Vino Graben, Bizeljsko, Slovenië 2015
Pinot gris, orange wine; veel kleur, nog wat ingehouden geur, puur, aromatisch, mooie zuren en bitters, smaakvol, impressie van witte truffel
9-
Traminec, Vino Graben, Bizeljsko, Slovenië 2009
Traminer, 20-80 jaar oude stokken, orange wine; veel kleur, impressies van witte truffel en honing, zeer aromatisch, breed, mooi sap, rijke wijn, goed ontwikkeld
8
LSS, Vino Graben, Bizeljsko, Slovenië 2015
Cabernet franc, pinot noir, cabernet sauvignon, merlot; zeer veel kleur, goede blend, hint van aardbei, chocolade, cacao en kers, veel sap, aromatisch, aards, versmolten
9+
Barrel Traminer Dry, Vino Graben, Bizeljsko, Slovenië 1992
Traminer; vanille en jodiumtonen, rijk, goede evolutie, zeer intens, sappig, aromatisch, zeer verrassend, subtiel oxidatief toontje, veel lengte
8,5
Gamay, Vino Graben, Bizeljsko, Slovenië 2002
Gamay, 12 jaar barriquerijping; lichte evolutie, aards, fijne toets van aardbei, goede frisse tonen, klein zoetje, goede zuren, jeugdig en verrassend (13,5%)
3. Podravje
De grootste wijnregio met ongeveer 11.000 hectare, in het oostelijke deel. Landklimaat met droge periodes vanuit de Pannonische Laagvlakte. De druiven zijn hier gemiddeld het rijpst op het moment van oogsten. Door geomorfologische activiteit en het droogvallen van de Pannonische Zee (<10 miljoen jaar) ontstonden hier honderden kleine heuvels met mineraalrijke, waterdoorlatende bodems, ideaal voor de productie van terroirwijnen. Men heeft nog geen officiële afbakening van de diverse districten. Stajerska is wellicht het bekendste (‘Steiermark’).
Aci Urbajs, Stajerska, Podravje
Aci Urbajs maakt maar weinig wijn van blaufränkisch, chardonnay, kerner, pinot gris, pinot noir en laški rizling (welschriesling). Alle 4.000 flessen zijn biodynamisch geproduceerd. Zijn grootste ‘oplage’ is de blend Archaical Anarchy. Dat zegt genoeg over zijn onderliggende filosofie. Bijzonder sympathieke familie die – klein behuisd op een hooggelegen locatie en met zeer beperkte middelen – trots eenvoudige, maar eigenzinnige wijnen produceren.
Familie Urbajs
Italië
De qvevri-kelder van Vodopivec
Paolo Vodopivec
Vodopivec, Carso, Italië
Paolo Vodopivec werkt in de Italiaanse Karst (Carso), even ten noorden van Triëst. Minimale interventies, schilcontact tot wel een jaar. Biologisch-dynamisch. De lokale witte druif vitovska vormt de basis van zijn wijnen. Vinificatie op grote houten vaten en Georgische qvevri, met natuurlijke gisten en zonder temperatuurcontrole of andere sturing. De rendementen zijn met 5.000 kilo per hectare gering. Vodopivec bottelt zonder filtering.
Proefnotities Vodopivec
9-
Origine, Vodopivec, IGP Venezia Giulia, Italië 2015
Vitovska, 2,5 week schilcontact, 36 maanden rijping in 3000-litervaten van Slavonisch eiken gevolgd door flesrijping, orange wine; lichtoranje, hint van truffel en champignons, aromatisch, intens, complex, crèmig, goed sap, fijne bitters, heel veel smaak, mineralig van de rotsen, gastronomische wijn (12,5%)
8,5
Vitovska, Vodopivec, IGP Venezia Giulia, Italië 2015
Vitovska, 12 maanden op amfora, 18 maanden rijping in grote vaten van Slavonisch eiken; veel kleur, strakke geurwaaier, geheel andere aroma’s, rijp fruit, energiek, schoon, apart, hint van jodium, diep mineralig, drogende finale (12,5%)
9,5
Solo MM, Vodopivec, IGP Venezia Giulia, Italië 2015
Vitovska, single vineyard, 12 maanden op amfora, 18 maanden rijping in grote vaten van Slavonisch eiken; fraaie kleur, complex, sappig, rond, fruitrijk, ragfijne tonen, mineralig, perfect evenwicht, expressief, zeer veel lengte, grootse wijn
Joško Gravner, Friuli Collio, Italië
Gravner is de grote naam in de wereld van de amberwijnen. Hij werkt vanuit zichzelf en de traditie, tegenwoordig ook met dochter Mateja. In het begin van zijn carrière maakte hij tamelijk zielloze, moderne wijnen van internationale rassen, maar hij veranderde compleet. Veel collega’s verklaarden hem voor gek, anderen volgden hem met veel (internationaal) succes. Microwijnen zijn het, totaal ongeschikt voor elke vergelijkende proeverij. Lees hier het interview dat we eerder dit jaar met vader en dochter Gravner hadden.
Proefnotities Gravner
9-
Ribolla, Gravner, IGP Venezia Giulia, Italië 2010
Ribolla gialla, kalkrijke mergelbodem, fermentatie en lange maceratie in ondergrondse Georgische amfora, na persing 5 maanden amfora gevolgd door 72 maanden rijping in grote eiken vaten, orange wine; oranje kleur, subtiele geur, ingetogen, sappige aanzet, hint van mandarijn en abrikoos, licht oxidatief, veel finesse, delicaat, zeer elegant, veel lengte (14%)
8,5
Ribolla, Gravner, IGP Venezia Giulia, Italië 2009
Ribolla gialla, fermentatie en lange maceratie in Georgische amfora, na persing 5 maanden amfora gevolgd door 72 maanden rijping in grote eiken vaten, orange wine; oranje kleur, impressies van champignons, geeft niet zoveel aroma’s, intens, minder fijn, pikant, harder, rechtlijnig, drogend op het einde (14%)
9-
Pinot Grigio Riserva, Gravner, IGP Venezia Giulia, Italië 2007
Pinot grigio, fermentatie en lange maceratie in Georgische amfora, na persing 5 maanden amfora gevolgd door 72 maanden rijping in grote eiken vaten, orange wine; diep oranjebruin, mooi ontwikkeld, atypische geur, rond, evolutie, veel sap, tannine, diepgang, complex, veel van alles, lange afdronk (15,5%)
8,5
Rujno, Gravner, IGP Venezia Giulia, Italië 2003
Merlot, cabernet sauvignon, 5 weken fermentatie op de schillen in open eiken vaten, 84 maanden rijping in eiken vaten, 84 maanden flesrijping; rood fruit, o.a. aardbeien, een beetje ingetogen, veel sap, ronde zuren, levendig, prachtig ontwikkeld, evenwichtig (15%)
Joško Gravner
De qvevri-kelder van Gravner
Franco Terpin, Friuli Collio, Italië
Ambachtelijke wijnmaker. Hij bezit plusminus 10 hectare aan wijngaarden, vooral aangeplant met ribolla gialla, friulano en pinot grigio. De vinificaties zijn sinds 2005 puur naturel, met wilde gisten en alles in open eiken vaten. Hij bottelt en verkoopt de wijnen pas als ze op dronk zijn – soms duurt dat minstens 10 jaar. Het resulteert altijd in amberkleurige, sterk aromatische, complexe en door terroir getypeerde wijnen.
Proefnotities Franco Terpin
8+
Ribolla Gialla, Franco Terpin, IGP delle Venezie, Italië 2011
Ribolla gialla, kalkrijke mergel, orange wine; mooi ontwikkeld, hint van abrikoos, fruitig, opulent, mooie vulling, goede balans en lengte (13%)
8+
Chardonnay, Franco Terpin, IGP delle Venezie, Italië 2011
Chardonnay, orange wine; aparte geurwaaier, bouillonachtige associatie, smeuïg, goed sap, brede aroma’s, impressie van karamel, gastronomisch (14%)
8,5
Pinot Grigio, Franco Terpin, IGP delle Venezie, Italië 2015
Pinot grigio, orange wine; beetje roze kleur, mooie balans, levendige goede zuren, spanning, goede materie en structuur (14%)
8+
Sialis Rosso, Franco Terpin, IGP delle Venezie, Italië 2012
80% merlot, 20% cabernet sauvignon, rijping op Slavonisch eiken; heel veel kleur, soepele rijke aanzet, rondeur, harmonieus, mooi fruit, goede lengte (14%)
8+
Stamas Rosso, Franco Terpin, IGP delle Venezie, Italië 2011
Merlot, cabernet sauvignon; goede kleur, fijne aroma’s, hint van kersen en chocolade, mooie vulling (13%)
Proefnotities overige producenten Italië
8+
Pinot Grigio, Jermann, IGP Venezia Giulia, Italië 2017
Pinot grigio; stuivende aroma’s, vol, fruitig, goed sap, veel inhoud, mooi houtgebruik (13%)
Gourmet & Wine Shop Darovi Vipavske, Vipavska, Primorska
Als je er in de buurt bent: deze wijnbar annex winkel is zeker een bezoek waard. Eigenaresse Mirjana voert een grote selectie vipavskawijnen van de lokale druivenrassen, terwijl ze speciale aandacht schenkt aan biologisch-dynamische en amberkleurige wijnen. Het assortiment in de winkel omvat alleen lokale, ambachtelijke producten.
Het team van Darovi Vipaske
Chef-kok Janez Bratovž, restaurant JB, Ljubljana
‘Op school denken ze dat je een goede kok bent als je 500 recepten uit je hoofd kent. Natuurlijk is dat onzin. Blijf gewoon bij jezelf, zoek je uitersten op, wees iemand.’ Bratovž was eerder op Wine Professional. In JB creëert hij gerechten vanuit de elementen water, vuur, aarde en lucht en de smaken zoet, zuur, zout en bitter. Hij geldt als de voorloper van de nieuwe Sloveense keuken, waarin alles start in de tradities en ingrediënten van het land. ‘Onze achterstand is tegenwoordig onze voorsprong, in een werkelijkheid waar de gastronomie op zoek is naar de authentieke en eerlijke ambachtelijke ingrediënten.’ JB is een echt familiebedrijf, met echtgenote Ema als manager, Nina als sommelier en Tomaz als topchef-in-wording. Sinds de vermelding in de top-100 van beste restaurants ter wereld is Janez een veelgevraagde gast-chef.
Janez Bratovž, restaurant JB, Ljubljana (foto: www.slovenia.info / Tomo Jesenicnik)
