Na het overlijden van zijn vader Stanislao in 2016 kreeg Saša Radikon de leiding over het familiebedrijf in Oslavia. Hoe treed je als zoon in de voetsporen van een pionier op het gebied van vin nature en orange wines, en de man die mede verantwoordelijk was voor de renaissance van het autochtone druivenras ribolla gialla in de regio Friuli?
tekst Thierry Somers
Saša Radikon

Saša Radikon

Het is een hectische dag voor Saša Radikon. Hij staat op het punt te vertrekken naar Amerika voor de wijnbeurs Raw Wine. Ons gesprek wordt regelmatig onderbroken door prangende vragen van zijn vrouw, Luisa, die hij in het Italiaans beantwoordt en van zijn moeder, Suzana, die hij in het Sloveens beantwoordt. Ook bellen zijn medewerkers hem met vragen over de wijngaarden, die onlangs werden uitgebreid met vier hectare (nu 17 in totaal). ‘De uitbreiding was een kans die ik niet kon laten liggen, maar het levert ook veel extra werk op’, legt hij me uit in de moderne proefkamer.
Terwijl Saša telefoneert en in de pastasaus roert voor de lunch die hij prepareert, blader ik door de wijnboeken die over Radikon zijn gepubliceerd en geniet van het adembenemende uitzicht over een amfitheater van wijngaarden. Ik kan me zo voorstellen dat het werken in zulke prachtige wijngaarden – gelegen in het dorpje Oslavia dicht bij de Sloveense grens – een kalmerende invloed heeft op een wijnmaker. Ik bespeur geen stressverschijnselen bij Saša. Hij blijft rustig, geduldig en verontschuldigt zich na elke interruptie.
Oslavia land van de ribolla

Oslavia, land van de ribolla

Saša laat mij een serie jonge en oude jaargangen orange wines proeven. Ze zijn amberkleurig, enigszins troebel, licht geoxideerd, aromatisch, intens, inheems, geven impressies van gekookt fruit (abrikoos, marmelade) en hebben veel inhoud. Bij sommige wijnen adviseert hij om ze even in het glas te laten staan, omdat ze spectaculair ontwikkelen in je glas. Het zijn voorbeelden dat wijn een levend product kan zijn.
Stanislao Radikon

Stanislao Radikon

Pioniers

Stanislao Radikon zette samen met Josko Gravner en Dario Princic de wijnen van Collio op de kaart. Ze herintroduceerden vinificatietechnieken van hun grootvaders: witte druiven worden vergist met hun schil, wat de wijn amber kleurt. Zo ontstaan de zogeheten orange wines.

Saša maakt nu 18 jaar wijn waarvan de eerste 15 jaar samen met z’n vader. Vindt hij het moeilijk om nu alleen aan het roer te staan? ‘Het is niet makkelijk’, en hij pauzeert even. ‘Het was fijn om met hem samen te werken en ik mis het overleggen. Mijn vader was altijd heel open en probeerde mij altijd iets te leren. Hij liet mij ook bewust fouten maken omdat ik anders niet leerde hoe je het de volgende keer beter moest doen’.
Is Saša van plan om dingen te gaan veranderen? ‘Ik maak geen wijn meer zoals drie jaar geleden en wil ook niet de laatste wijn die mijn vader heeft gemaakt de rest van mijn leven maken. Mijn vader evolueerde continu en hij volgde nooit een vaste methode. Ik wil ook geen recept volgen en een statische wijnmaker worden – ik wil doen wat ik voel’.

Optimale rijpheid

‘Om goede orange wines te maken is de rijpheid van de druiven cruciaal’, antwoordt Saša wanneer ik hem vraag wat de kunst is van het maken van een goede orange wine. ‘Wanneer tijdens de oogst sommige druiven nog niet helemaal rijp zijn, laten we die nog een tijdje hangen – met het risico op rot wanneer het gaat regenen’. Onze cuvées Oslavje, Ribolla en Jakot vergisten tussen de twee en vier maanden met de schil. We extraheren namelijk ook tannine van de schillen en wanneer die niet rijp is geeft dat problemen. Gedurende de fermentatie proef ik de wijn elke dag om te zien hoe de smaken, schillen en tannine zich ontwikkelen. Op basis daarvan besluit ik te persen. Door de druif te vergisten met de schil krijgen de wijnen meer inhoud, worden ze intenser, complexer van smaak, en kunnen ze langer ouderen. Ook de Ponca-bodem, een donkergrijs gekleurde bodem van kalksteen en mergel die een bijzondere mineraliteit aan de wijn toevoegt, zorgt ervoor dat de wijnen langer kunnen ouderen’.

Computers of wijn

Wilde Saša altijd wijnmaker worden? ‘Toen computers werden geïntroduceerd heb ik overwogen om daar iets mee te gaan doen, maar ik zag mezelf niet de hele dag in een kleine kamer achter een computer zitten. Ik houd van het werken op het land’. Gaan zijn twee zoons het domein straks overnemen? ‘Ik hoop het, maar net zoals mijn vader met mij deed zal ik hen nooit forceren om wijn te gaan maken. Sommige van mijn leeftijdtijdgenoten falen als wijnmaker omdat ze er niet heilig van overtuigd waren dat dit het juiste werk voor hen was’.

Saša met Thierry

Saša met Thierry Somers

Saša’s woorden resoneren met een uitspraak van Stanislao die ik eerder las in een wijnboek over Radikon: ‘Er zijn twee manieren om wijn te maken: als een baan om je geld mee te verdienen of een heilig geloof hebben in het wijnambacht zelf. Een geloof dat er met dit werk iets wordt gecreëerd dat een grote indruk gaat achterlaten. Het wijnambacht op deze wijze bedrijven geeft ons veel plezier, bevrediging en gemoedsrust’.

Saša belichaamt deze gemoedsrust en hij laat zich niet uit balans brengen – hoe druk het ook is.

Importeur: De Wijnwinkel, Amsterdam, 020-6380157

logo Radikon