Salon Millésimes Alsace 2016

De jaarlijkse beurs Millésimes Alsace te Colmar heeft binnen korte tijd een vaste plaats veroverd in de agenda van vele wijnprofessionals. Op deze presentatie laten ruim honderd wijngoederen hun actuele exemplaren van allerhande druivenrassen en jaargangen proeven.
tekst Albert de Jong

Topwijnen maak je uitsluitend van rijpe druiven en daadwerkelijke grand cru-wijngaarden!

Tot eind jaren negentig was wijn uit de Elzas prominent aanwezig op elke wijnkaart van de gastronomie en handel. Die gouden tijden zijn echter voorbij en de posities van Elzaswijnen zijn veelal door andere landen ingenomen. Die teloorgang is vooral te wijten aan de vorige generatie wijnboeren. Veel van die ouderen hebben namelijk nooit gelet op de geweldige opkomst van andere wijnlanden en streken met vergelijkbare wijnen. Bij hen heerste namelijk de opvatting: ‘Als wij het met de linkerhand doen zijn wij nog altijd beter dan wijnboeren met twee rechterhanden!’ Door deze mentaliteit hadden zij totaal niet in de gaten dat de enigszins vergelijkbare droge wijnen van de Rijn, Donau en de Nieuwe Wereld verfijnder en spannender waren dan hun eigen logge, vaak zoetere exemplaren. Begin jaren negentig van de vorige eeuw probeerde de regio het neergaande tij enigszins te keren door het opschalen van het aantal wettelijke grand cru-wijngaarden, maar een wijnfilosofie van grofweg ‘geef elk bekend wijndorp maar zijn eigen grand cru’ is nu eenmaal niet een adequate oplossing voor een aankomende crisis.

Een opgaande lijn

Dat de regio nu weer echte erkenning krijgt, is vooral te danken aan enkele wijnboeren die jarenlang voor koerswijziging en gemiddeld hogere wijnkwaliteit hebben gepleit. Tot die groep behoorden regionale beroemdheden als Remy Gresser, Jean Trimbach, Leonard Humbrecht, Marc Kreydenweiss, Marcel Deiss en diverse anderen. In het begin werd hun visie totaal niet gedeeld, maar de steeds duidelijker wordende crisis deed de meningen omslaan. De belangrijkste hervorming die zij teweegbrachten was een grand cru-status voor gemischter satz-wijnen. Voor grand cru’s kwamen eerst uitsluitend wijnen gemaakt van één druivenras – riesling, pinot gris, gewurztraminer of muscat – in aanmerking. Tijdens de uitbreiding, in 1992, bleef dit principe gehandhaafd. Echter met de laatste hervorming, in 2007, werd dit monocepageprincipe losgelaten en nu mogen de wijnboeren de vier toegelaten grand cru-druivenrassen ook assembleren. Dit is geoorloofd omdat diverse grand cru-wijngaarden door de jaren heen hebben aangetoond dat zij een veel dominanter eigen karakter (terroir) bezitten dan de daar aangeplante druivenrassen. Tevens is er een uitzondering gemaakt voor de unieke sylvaners van de wijngaard Zotzenberg: deze wijnen mogen nu ook de naam grand cru voeren. Een andere verbetering, op vrijwillige basis, is het doorvoeren van een rugetiket, waaraan de consument kan aflezen of de wijn droog of zoet van smaak is.

Steeds meer vrijzinnig

Tot voor kort was de structuur van de Elzasser wijn eenvoudig te herkennen. De wijnboeren gebruikten standaard voor elke wijn een biologische zuurafbouw terwijl dit in de, meer, Duits georiënteerde wijnlanden niet gebruikelijk was. Door deze vinificatiebehandeling wordt het verfrissend smakende appelzuur omgezet in zachter melkzuur. Hierdoor verkrijgt de latere wijn een breed uitwaaierend, ronder smaakpalet, maar verliest hij ook een deel van zijn fitte frisheid. Echter met de opkomst van de nieuwe jonge generatie, die zich veel minder gebonden voelt aan de aloude tradities, ziet men dit alles overal veranderen: de jongeren doen gewoon wat zij zelf willen. Een andere belangrijke stap voor de toekomst is dat steeds meer wijngoederen hier biologisch of zelfs biodynamisch zijn gaan werken.

Op de beursvloer

Een leerzame noviteit vormde de proefwand met Lieux-Dits en Grand Cru-wijnen. Ruim tachtig exemplaren, zowel monocepages als Gemischter Satz en van allerhande jaargangen, stonden gerangschikt op wijngaard naast elkaar. Hierdoor was het prachtig om te ontleden of de wijnen een gemeenschappelijk eigen DNA-wijngaardkarakter etaleerden of dat ze een door de wijnbereiding ingebracht karakter weerspiegelden. Wijngaarden die hun Grand Cru-topstatus glorieus bevestigden waren: Altenberg de Bergbieten, Kastelberg, Rosacker, Schlossberg, Brand, Goldert en Rangen. Op de vloer zelf waren het vooral topproducenten zoals F.E. Trimbach, Zind-Humbrecht, Weinbach, Gustave Lorenz, Marcel Deiss en Paul Blanck die grandioze wijnen schonken, gemaakt van druivenrassen zoals riesling, gewurztraminer, sylvaner, pinot gris en muscat. Deze kwaliteit is gemaakt om te ouderen en dat is essentieel voor Elzasser wijn van topniveau. Want zijn ware klasse toont dit type wijnen pas na minimaal vijf jaar of zelfs tien jaar rijping. Naast deze producenten waren er veel andere wijnboeren die degelijke tot zelfs zeer goede wijnen lieten proeven. De wijngoederen die mij vooral bekoorden waren: Paul Buecher, Dirler-Cadé, Kuentz-Bas, Familie Kreydenweiss, Josmeyer, Ostertag, Remy Gresser Albert Mann, Gross, Boxler, Loberger, Schmitt & Carrer, Jean-Paul Schmitt en Schlumberger.