Palladius 1
De witte cuvée Palladius is niet alleen een van de twee signatuurwijnen van Eben Sadie, het is ook de allerbeste witte blend van Zuid-Afrika. De wijnmaker presenteerde recent i.s.m. Paul Frankhuizen (Wijnkooperij De Lange) een verticale proeverij bij Central Park in Voorburg.
tekst en proefnotities Jan van Lissum
Acht jaar na onze laatste ontmoeting blijkt wijnmaker Eben Sadie, 49 inmiddels, nog altijd even onvermoeibaar, nieuwsgierig en ambitieus. Destijds presenteerde hij een indrukwekkende verticale proeverij van zijn rode signatuurwijn, de Columella.
Hij is een enthousiast en gedreven vakman met één heldere missie: de allerbeste wijnen maken die de Zuid-Afrikaanse wijnstreek Swartland kan voortbrengen. En het kan altijd weer beter, zo valt op te maken uit de indrukwekkende reeks van 9 jaargangen Palladius die hij eind juni in Voorburg presenteerde.
Eben Sadie

Eben Sadie

Het is knap hoe Sadie al meer dan twintig jaar de energie weet op te brengen om in zijn werk tegelijk met het verleden, het heden en de toekomst bezig te zijn. Met zijn serie Ouwingerd-wijnen vestigt hij de aandacht op de beste oude wijngaarden die in Swartland te vinden zijn. Elke wijngaard resulteert in een single vineyard-cuvée die een bijzonder stukje terroir uit het verleden ontsluit. Het in kaart brengen en het opnieuw productief maken van meer van die oude, vaak vergeten wijngaarden gaat onverminderd voor.

Signatuurwijnen

De signatuurwijnen Columella (rood, sinds 2000) en Palladius (wit, sinds 2002), hoewel allebei vernoemd naar vooraanstaande landbouwkundige auteurs uit de Romeinse tijd, vertegenwoordigen de toekomst. Het zijn blends die de regio Swartland zo goed mogelijk weerspiegelen, gemaakt naar voorbeeld van traditionele blends die in de warmere wijngebieden – denk bijvoorbeeld aan Châteauneuf of Douro – van Europa gemaakt worden. Elk van beide wijnen zijn in de loop der jaren geëvolueerd onder invloed van diverse aanpassingen: meer en andere druivenrassen in de blend, de toevoeging van nieuw ontdekte of aangeplante wijnstokken, meer precisiewerk in de wijngaarden, veranderde inzichten ten aanzien van vinificatie en rijping, beperking van de houtinvloed, etc.

De wijnen zullen ook in de toekomst blijven veranderen. Sadie blijft bijvoorbeeld experimenteren met aanplant van in deze regio nieuwe druivenrassen als aglianico, cataratto, fiano, grillo, assyrtiko, macabeo. Niet voor niets zijn dat dikwijls druiven die in Europa op de 33e breedtegraad gedijen: Swartland heeft ongeveer dezelfde ligging, maar dan aan de andere kant van de evenaar, en heeft daarom te maken met min of meer hetzelfde klimaat en dezelfde bodemsamenstelling – met uitzondering van de vulkanische invloed.
met Columella 2014

Eben Sadie met Columella 2014

Het voortdurende onderzoek naar de mogelijkheden met andere druiven wordt ook ingegeven door pure noodzaak. Droogte onder invloed van klimaatverandering neemt ook hier toe, en daarom is de wijnmaker constant op zoek naar druiven die beter bestand zijn tegen extreme omstandigheden én die eerder geoogst kunnen worden om de nodige extra frisheid aan de blends toe te voegen.

Palladius

De Palladius heeft qua samenstelling de meeste veranderingen heeft doorgemaakt. De eerste jaargang (2002) was samengesteld uit vier druivenrassen (45% chenin blanc, 20 % grenache blanc, 20% viognier, 15% chardonnay), was vrij alcoholisch en bezat veel restzoet (9 g), dat ervoor zorgde dat de wijn in sommige flessen opnieuw ging gisten. Ook de houtinvloed was aanzienlijk, door het gebruik van Franse barriques en 25% nieuw hout.

etiket palladius
Proefnotities negen jaargangen Palladius

8+

Palladius, The Sadie Family Wines, Swartland, Zuid-Afrika 2002
45% chenin blanc, 20 % grenache blanc, 20% viognier, 15% chardonnay, 25% nieuw hout; citroengele kleur, mooie structuur, fraai geëvolueerd en gerijpt, hoge zuren, rijke smaakbeleving, klein zoetje, aangenaam bittertje geeft extra lengte (14,9%)

8,5

Palladius, The Sadie Family Wines, Swartland, Zuid-Afrika 2004
45% chenin blanc, 20% grenache blanc, 15% roussanne, 12% chardonnay, 8% viognier; citroengeel, fractie meer kleur, transparante en elegante geur en smaak, levendige zuren, meer spanning, fijn bittertje, veel fraîcheur, goede balans, mooie lengte

9-

Palladius, The Sadie Family Wines, Swartland, Zuid-Afrika 2007
45% chenin blanc, 20% grenache blanc, 15% clairette blanche, 10% chardonnay, 10% viognier, wijngaarden Paardeberg, rendement 14-16 hl/ha, warmer oogstjaar, geen gebruik van nieuw hout meer, 18 maanden rijping op Franse eiken vaten van 500 en 600 liter en betonnen eieren van 600 liter; citroengeel, andere stijl, vullend, rijp, meer gastronomisch, brede tonen in geur en smaak, ziltig, heel schoon, mooie balans, mooi opgenomen houtinvloed, subtiele aroma’s, bittertje blijft lang aanhouden, elegante maaltijdwijn, knap samengesteld

9

Palladius, The Sadie Family Wines, Swartland, Zuid-Afrika 2009
Chenin blanc, grenache blanc, clairette blanche, chardonnay, viognier (ca. 6%), roussanne, sémillon (88 jaar oud perceel), palomino (35 jaar oud perceel), wijngaarden Paardeberg, 18 maanden rijping sur lie op Franse eiken vaten van 600-1800 liter en betonnen eieren van 600 liter; mooi fruit, impressies van abrikoos en ananas, zeer veel finesse, mooi spel van zuren en bitters, gedoseerde aroma’s, grootse, zeer fijne finale, bijzonder veel smaaklengte, elegant (14,45%)

9,5

Palladius, The Sadie Family Wines, Swartland, Zuid-Afrika 2011 (magnum)
Chenin blanc, grenache blanc, clairette blanche, viognier, verdelho, roussanne, marsanne, sémillon blanc, sémillon gris, palomino, wijngaarden Swartland en Paardeberg, graniet, gravel en zandsteen, 24 maanden rijping sur lie op Franse eiken vaten van 600-1800 liter en betonnen eieren van 600 liter; lichte kleur, in eerste instantie wat vlak in de neus, daarna waaiert de wijn open, heel lichte munttoets en mooi fruit, goed sap, mooie aroma’s, aangenaam bittertje, mooi droge nagalm, goede spanning, breed geschouderd, lange finale waarin bittertje een hoofdrol speelt, grootse wijn (14%)

8,5

Palladius, The Sadie Family Wines, Swartland, Zuid-Afrika 2013
Chenin blanc, grenache blanc, clairette blanche, viognier, verdelho, roussanne, sémillon blanc, sémillon gris, palomino, colombard, 13 wijngaarden Paardeberg (graniet), 4 wijngaarden zandsteen, 24 maanden fermentatie (soms tot 20 maanden) en rijping in aardewerk amforen, betonnen eieren en oude eiken foeders, geen filtering en klaring; zeer licht van kleur, licht vettige/romige aanzet, intense smaak, vullend, veel rijpe tonen en rondeur, veel inhoud, wat minder schakering (13,85%)

9

Palladius, The Sadie Family Wines, Swartland, Zuid-Afrika 2015
Chenin blanc, grenache blanc, clairette blanche, viognier, verdelho, roussanne, marsanne, sémillon blanc, sémillon gris, palomino, colombard, 13 wijngaarden Paardeberg (graniet), 4 wijngaarden zandsteen, rendement 24 hl/ha, 24 maanden spontane fermentatie (soms tot 20 maanden) en rijping in aardewerk amforen, betonnen eieren en oude eiken foeders, geen filtering en klaring; lichte kleur, ingetogen geur, gedoseerde aroma’s, mooi fruit, strakker, rechtlijniger, meer ruimte voor de zuren, mooie balans, goed samengesteld, smaakt nog jong, veel lengte (14,15%)

9

Palladius, The Sadie Family Wines, Swartland, Zuid-Afrika 2017
Chenin blanc, grenache blanc, clairette blanche, viognier, verdelho, roussanne, marsanne, sémillon blanc, sémillon gris, palomino, colombard, rendement 18 hl/ha, 13 wijngaarden Paardeberg (graniet), 4 wijngaarden zandsteen, spontane fermentatie en 12 maanden rijping in aardewerk amforen, en betonnen eieren, gevolgd door 12 maanden in oude eiken foeders, geen filtering en klaring; lichte kleur, intense geur, rijper, mooie vulling, chenin blanc is nu nog wat dominant aanwezig, veel nasmaak, iets teveel concentratie, zeer goed jaar, maar de wijn heeft nog wat tijd nodig, zodat de verfijning optimaal wordt (13,39%)

9+

Palladius, The Sadie Family Wines, Swartland, Zuid-Afrika 2019
Chenin blanc, grenache blanc, clairette blanche, viognier, verdelho, roussanne, marsanne, sémillon blanc, sémillon gris, palomino, colombard, rendement 25 hl/ha, 14 wijngaarden Paardeberg, 1 wijngaard Piketberg, 2 wijngaarden St. Helena Bay, graniet, zandsteen, kalkbodem, 12 maanden amfoor en betonnen ei, 12 maanden in oude foeders; zeer lichte kleur, fijne rustige geur, vullend, rijp en schoon, frisse zuren en goede bitters, evenwichtig samengestelde maaltijdwijn, nog veel te jong (13,5%)

De meest recente jaargangen bevatten maar liefst elf verschillende druivenrassen. Chardonnay en viognier zijn inmiddels helemaal verleden tijd, maar de chenin blanc blijft, als meest traditionele witte druif van Zuid-Afrika, de hoofdrol vervullen. De druiven zijn afkomstig van 17 verschillende wijngaarden, het merendeel daarvan in Paardeberg – gekenmerkt door een bodem van verweerd graniet, en enkele wijngaarden met gravel of zandsteen. De stokken – 35 tot 85 jaar oud – worden biologisch of biodynamisch bewerkt en de rendementen zijn laag.

Vinificatie

De vinificatie en oudering zijn de laatste jaren vrijwel constant gebleven. Na een zachte persing van hele trossen met de basket press wordt het sap, afhankelijk van het druivenras, opgevangen in aardewerken amforen (400-1200 liter, weinig gistcontact) of betonnen eieren (725 liter, poreuzer, meer contact met gistcellen). Elke wijngaard heeft ieder jaar dezelfde amfoor of hetzelfde ei. Daar verblijft de wijn 12 maanden, waarna hij wordt overgestoken naar oude eiken foeders voor nog eens 12 maanden. Nieuw hout komt er sinds 2007 niet meer aan te pas. De fermentatie komt spontaan tot stand en kan soms wel tot 20 maanden duren. De assemblage vindt enkele dagen voor de botteling plaats en de wijn wordt niet geklaard of gefilterd.

Eben en Paul

Eben Sadie en Paul Frankhuizen (Wijnkooperij De Lange)

Central Park Chefs Hette en Tim

Central Park Chefs Hette Hettema en Tim Bood

Kreeft

Canadese kreeft, kropsla, artisjok, croutons, kreeftsaus

Central Park

Na de proeverij serveerde het team van Central Park, onder leiding van Joey de Kruijff, enkele verrassend mooie gerechten.

Canadese kreeft, kropsla, artisjok, croutons, saus van kreeft
Fris en smaakvol gerecht, mooi van samenstelling, heerlijke saus en goede bite van de crouton.

Noordzeetong, knolselderij, cantharel, zilte groenten, beurre blanc
Uitstekende cuisson, rijk van smaak, goed ingepaste aardse tonen van knolselderij en cantharellen, veel nagalm

Dry aged entrecote, groene asperge, kapperblad, zilverui, ponzu-jus
Mooi bereid, goed gekozen omlijsting, smaakvol en uitgebalanceerd gerecht.

Frambozen, rabarber, hangop van yoghurt, zwarte munt, peper
Fris en fruitig, goed gedoseerde zuren, opvallende balans en elegantie.

De keuken van Central Park is er onder leiding van Hette Hettema en Tim Bood duidelijk op vooruit gegaan. De gerechten zijn elegant, vullend en doordacht en evenwichtig samengesteld. Central Park is kort geleden toegetreden tot Relais & Châteaux. De fraaie wijnkaart werd recent door Wine Spectator onderscheiden met de Beste Of Excellence Award. Meer dan genoeg reden dus om dit restaurant in de gaten te houden!

Wijnkooperij De Lange, Leiden, 0162-447847

Central Park, Voorburg, 070-3872081