Oogst château Climens

Oogst Château Climens (foto F. Nivelle)

Interview met Bérénice Lurton van Château Climens

Op 22-jarige leeftijd werd Bérénice Lurton eigenares van Château Climens, premier Cru Classé uit Barsac. Haar vader, Lucien Lurton, had het château in 1971 van de familie Gonouilhou gekocht en in 1992 droeg hij de leiding over aan z’n dochter.
tekst Thierry Somers

In haar eerste twee jaren aan het roer besloot Bérénice geen Château Climens te maken omdat ze niet tevreden was over de kwaliteit. ‘Er bestaan geen ‘halve’ jaargangen bij Château Climens’, zegt ze. Het is een alles-of-niets-mentaliteit van een veeleisende wijnmaakster die geen concessies doet aan de kwaliteit van de wijn.
Onder het genot van een glas Climens 2005 sprak ik met Lurton over de consequenties van het niet uitbrengen van een jaargang Climens, haar radicale overstap naar biodynamische wijnbouw en de delicaatheid van het plukken van druiven met edele rotting.

Bérénice Lurton

Bérénice Lurton (foto C. Chadourne)

Beschouw je edele rotting als iets mysterieus?
‘Ja, het is magisch, fascinerend, maar ook heel penibel. Edele rotting geeft veel concentratie en een enorme hoeveelheid aroma’s aan de wijn. Het zijn daarom expressieve, complexe wijnen met veel gelaagdheid en finesse. Sauternes en Barsac zijn de enige appellaties in de wereld die toegewijd zijn aan het maken van zoete wijn. Een enkele producent maakt ook droge witte wijn. We hebben hier het juiste terroir, de geschikte druiven en het ideale microklimaat, maar ieder jaar zijn we afhankelijk van de juiste klimatologische omstandigheden voor goede pourriture noble. Wanneer de botrytis cinerea de druif heeft aangevallen eet het de schil op. De druif is niet meer waterdicht en onbeschermd. Het vocht uit de druif verdampt en het gehalte aan suikers en aroma’s neemt toe. Zon en wind versterken door verdamping de concentratie van de druif, maar vocht en regen zorgen ervoor dat je concentratie verliest met kans op grijze rot. Het is een heel gecompliceerd en risicovol proces. We verliezen soms meer dan de helft van de oogst.’

‘Een grootse wijn maakt dat mensen zich emotioneel openstellen’

De hoeveelheid flessen die jullie per jaar maken fluctueert dan enorm.
‘Dat klopt. We denken nooit aan de hoeveelheid flessen die we in een jaargang gaan produceren voordat we de blend hebben gemaakt. Dat is heel speciaal hier. Economische factoren hebben hier niet de overhand.’

In de jaargangen 2017, 2012, 1993, 1992, 1987 en 1984 is er geen Château Climens gemaakt. Is het een ramp wanneer de wijn een jaargang niet uitkomt?
‘Het is zeer ingewikkeld. In de geschiedenis van Climens zijn er moeilijke en makkelijke oogstjaren geweest. Elk jaar proberen we de beste wijn te maken die binnen onze mogelijkheden ligt. Dat wil niet zeggen dat elk jaar van hetzelfde kwaliteitsniveau. Ze zijn allemaal mooi, maar er zijn verschillende dimensies tussen hen. Het is belangrijk dat de wijn een expressie van het jaar is. Elk jaar is anders en toch heeft de wijn de Climens-touch. Ik vergelijk het met broers en zussen in één familie. Ze kunnen heel verschillend zijn, maar er is een onderlinge link.

‘Economische factoren hebben bij ons niet de overhand’

Wat is de Climens-touch?
‘Het is lastig in woorden uit te drukken, maar we zijn op zoek naar een schittering, een helder licht dat in je lichaam gaat branden wanneer je de wijn drinkt. De wijn ‘tilt’ je als het ware even op.’

Wat maakt het oogsten van druiven met botrytis zo moeilijk?
‘Het is delicaat om te plukken. Plukkers moeten de druiven met de juiste edele rotting en de juiste vorm van concentratie plukken. Ze moeten checken of er op de trossen geen grijze rot zit. Het vergt vakmanschap. We hebben ervaren plukkers nodig, maar die zijn moeilijk te vinden en te behouden.’

‘We zijn op zoek naar een schittering, een helder licht dat in je lichaam gaat branden wanneer je de wijn drinkt’

Château Climens

Vooraanzicht Château Climens (foto F. Nivelle)

Jullie hebben een vast team van plukkers?
‘We proberen het. We zijn heel veeleisend. We hebben een bonussysteem in het leven geroepen. Aan het einde van een oogstdag geven we scores aan de kwaliteit druiven die een plukker die dag heeft geplukt.’

Wat zijn jullie selectiecriteria om te bepalen welke druiven bestemd zijn voor Climens en welke voor jullie tweede wijn Cyprès?
‘We doen nooit iets op voorhand. We maken geen onderscheid van ‘deze partij druiven gaan we gebruiken voor Climens en deze voor Cyprès’. Voor onze zoete wijnen, gemaakt van 100% sémillon, zijn we op zoek naar druiven met de juiste edele rotting. We oogsten de druiven in partijen van september tot half november. Elke partij wordt apart gevinifieerd en heeft een eigen identiteit. We fermenteren de wijn in eiken vaten met wilde gisten. Vervolgens maken we daar een blend van. Eerst maken we de blend voor Climens en daarna Cyprès wat een tweede selectie van de blend is.’

Wie maakt de blend?
‘Lucien Llorca, onze oenologische consultant, die veel ervaring heeft in de Sauternes-regio, Frédéric Nivelle, onze technische directeur en ikzelf. Wij zijn de meeste geschikte personen om de juiste beslissingen te nemen. Niet omdat we de beste proevers zijn in de wereld, maar omdat we Climens door en door kennen. We kennen de stijl van de wijn, hoe de wijn zich ontwikkelt, de karakteristieken, etc. Het blendingsproces kun je vergelijken met een zoektocht naar een schatkist.’

Wijngaard Climens

Wijngaard Château Climens (foto Vincent Bengold)

Wordt het blenden door drie personen gedaan omdat je dan bij onenigheid een twee-tegen-één-situatie krijgt?
‘Wanneer we het met z’n drieën niet eens zijn, weten we dat er iets niet klopt. Er is geen stemming van twee tegen één en ik zeg ook niet ‘Ik ben de baas dus ik bepaal het’. We proberen andere blends en veranderen een paar details totdat we het met elkaar eens zijn.’

Hoe lang duurt het maken van een blend?
‘Eén tot anderhalf jaar. Soms zijn er wel twintig proefsessies nodig met een groot aantal verschillende blends. Tijdens het blenden zijn we heel veeleisend, want ik wil niet achteraf zeggen: ‘Misschien hadden we de wijn toch anders kunnen maken’. Ik zou het heel moeilijk vinden om met zo’n gevoel te moeten leven. Maar wijnen hebben een eigen leven en net als kinderen gedragen ze zich soms niet zoals je wilt en bereiken ze hun potentieel niet.’

Is de hoeveelheid punten die aan een jaargang wordt toegekend bij zoete wijnen belangrijker dan bij stille wijnen? Een goed botrytisjaar, een hoger kwaliteitsniveau?
‘Ik houd niet van classificeren, maar voor zoete wijn in het algemeen: ja. In Sauternes en Barsac zijn we meer afhankelijk van de klimatologische omstandigheden dan in andere wijngebieden. Sommige jaargangen zijn moeilijk voor alle domeinen en dan komt het aan op het kwaliteitsniveau van het domein.
Ik begrijp dat het voor de consument moeilijk is om alle informatie over een jaargang tot hun beschikking te hebben. Wanneer ze een fles sauternes willen kopen zijn ze geneigd te kiezen voor de jaargang met de hoogste score.’

In 2010 zijn jullie overgestapt op biodynamische wijnbouw en 2014 is het eerste oogstjaar dat jullie officieel gecertificeerd zijn als biodynamisch. Wat heeft je doen besluiten om over te stappen?
‘Twee redenen. Ik ben bezorgd om de natuur en ik geloof dat wij de generatie zijn die een verandering teweeg moeten brengen. De andere reden is dat we tijdens het blenden van een jaargang meer tijd nodig hadden dan normaal. Ik kreeg het gevoel dat we de connectie met het terroir aan het verliezen waren. Frédéric kende Jean-Michel Comme van Pontet-Canet in Pauillac en zij waren overgestapt op biodynamische wijnbouw en hadden daar geweldige resultaten mee bereikt. Zijn vrouw, Corinne Comme, die een domein beheert in Côtes de Castillon, hielp ons met de overstap naar biodynamische wijnbouw. Frédéric vroeg aan mij met welk gedeelte van de wijngaard we zouden beginnen en ik zei overal. Dat is extreem, want we zijn het enige domein van dit kwaliteitsniveau dat in één keer overstapte naar biodynamie. Ik ben blij dat we de overstap gemaakt hebben.’

tisanerie

De tisanerie, een ruimte waar planten gedroogd worden die bij de biodynamische behandeling van de wijnstokken worden ingezet

We hebben nu Climens 2005 in ons glas. Zou je de wijn willen beschrijven?
‘Ik vergelijk wijnen met landschappen, mensen of een karaktertrek. Veel [professionele] proevers analyseren de wijn en praten alleen maar over de aroma’s en de structuur. Voor mij voelt dat aan als een medische operatie. Ik ben meer geïnteresseerd in vragen als: wat zegt de wijn, wat voel je als je de wijn drinkt. Wijn kan een dialoog tussen mensen op gang brengen. 2005 heeft voor mij iets majestueus. Ik proef de wijnen vaak en ze veranderen constant. Ik blijf ze herontdekken. Vandaag doet deze wijn me denken aan royalty.’

Engelse, Spaanse royalty?
[lacht] ‘Ik denk meer aan Le Roi Soleil. De wijn heeft iets majestueus en de zon staat voor licht, energie en de natuurlijke kracht. En jij?’

… Grace Kelly: gracieus, charismatisch en beeldschoon.
[lacht] ‘Ik geloof dat, wanneer je zó over wijn praat, het een gesprek op gang brengt. Je komt meer te weten over de persoon en de gevoelens van degene die de wijn proeft. Grootse wijnen kunnen maken dat mensen zich emotioneel openstellen.’

climens