Is het geloofwaardig dat een krant of een ander medium ‘kritisch’ over wijn zegt te schrijven en tegelijkertijd geld incasseert van wijnpiraten-advertenties? Dat gebeurt al jaren, zowel bij landelijke als regionale berichtgevers. In het redactionele deel van de krant manifesteren zich de journalisten met een ‘onafhankelijke’ wijnrubriek. Terwijl, dwars tegen de opvattingen van integere journalistiek in, prijsbrekers er op advertentiepagina’s vrijelijk op los liegen. Een van die piraten zag er zelfs geen been in dezer dagen met verzonnen wijnmakers uit te pakken, om het wijnvolk lucratief te kunnen ‘voorlichten’. Zelfs nadat-ie was ontmaskerd ging het bedrog door. Want geld is geld, nietwaar. En verkoopafdelingen houden redacties graag voor dat zij en niemand anders het journalistieke huishouden financieel laten draaien. In het midden gelaten wat daarvan waar is, vast staat dat die competentie-scheidslijn al aardig wat verhitte discussies heeft opgeleverd. Want hoe komt zo’n krant erbij als abonnee-bindmiddel een ‘wijnclub’ te beginnen en daarvoor te collaboreren met dubieuze stunters met een gezamenlijke postbus in Gorredijk?
Wegkijkers
Nou, die jongens zijn zo sodeknetters voordelig, wordt er dan geroepen. Maar tegelijkertijd zien die in feite puur commerciële wijnclubs er wijselijk vanaf die piraten als bedriegers en misleiders aan de schandpaal te nagelen zodra daartoe aanleiding bestaat. Ze kijken liever weg, verzamelen domweg geen bewijs en laten de ‘voordeel’-negotie jaar in jaar uit z’n gang gaan. Zo kan het gebeuren dat een landelijke ochtendkrant de wijnredacteur ingestuurde wijnen met veronderstelde kennis van zaken ‘educatief’ laat ‘recenseren’, terwijl elders in het blad kortingsspul verdacht of bedrieglijk wordt aangeprezen.
Die piratenstreken kregen eerder vrij baan onder de paraplu van het zo chique Baarsma Wijnen, nota bene lid van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Wijnhandelaren. Dat bedrijf werd daar geregeld op aangesproken en stootte de online-wijnbedrijven tenslotte af. Onder druk, al werd daar een reeks mooie termen voor bedacht. Sinds de verkoop aan een Frans bedrijf werpen ze zich daar nu op als betrouwbare speler in de top vijf van de wereldwijnmarkt.
Opgekocht door beleggersbazen hielden de prijsbrekers niet op met hun, laten we zeggen, vrijmoedige aanbiedingen. Er kwam er zelfs één bij die tegelijkertijd loog en met jaartallen sjoemelde. Totdat de heren na diepgravend onderzoek stuk voor stuk periodiek in hun hemd werden gezet, als er weer gerommeld werd. Maar wie weet dat na een paar dagen nog?
Harder straffen
Dat die in advertenties en clubs bedreven praktijken de reputatie van serieuze kranten en andere media geen goed hebben gedaan, is ons herhaaldelijk uit reacties en klachten van argeloze consumenten gebleken. Bovendien worden die piraten bij misstappen lang niet hard genoeg tot de orde geroepen.Tot nog toe kennen we uitsluitend ‘uitspraken’ van de Reclame Code Commissie. Een papieren tijger die het meestal laat bij ‘dat mag u nooit meer doen’. De Koninklijke Vereniging van Nederlandse Wijnhandelaren probeert nu langs een andere weg hardere straffen af te dwingen. De klachten gaan daarom naar de Autoriteit Consument en Markt. Of dat meer oplevert, moet worden afgewacht. Intussen blijven die piraten de reputatie van de wijnbranche ondergraven. En in feite doen dat ook die kranten, die hun de lengte geven en er zo aan meewerken dat de consument beduveld wordt.
