Wijn-‘rechtspraak’ een lachertje

Pak die wijnpiraten nou eens aan, roepen we al jaren. Die maken de handel kapot. Trekken zich niks aan van afgesproken regels. Lachen met de door de branche uitgevonden ‘zelfregulering’. Trekken een lange neus tegen die ‘rechters’ bij de Reclame Code Commissie. Vinden elke week weer wat uit om de reguliere handel te laten tandenknarsen. Hoe zielig is het niet om internetwinkels tevergeefs te zien concurreren met ‘wel15 %’ korting en ‘gratis thuisbezorgd’ als prijskrakers met het grootste gemak 64% (Wijnvoordeel) en 59% (Wijnoutlet) en soms nog meer aan ‘korting’ verkopen? En hoe bureaucratisch is het ‘vervolgings’-beleid niet geregeld als er een klacht over misleiding van klanten of ongeoorloofde prijsdumping wordt ingediend? Vertrouwen op ‘zelfreiniging’ als het om prijsboksers gaat is even hilarisch als infantiel.

Bureaucratie

De wijnbranche-rechtspraak die overtreders tot de orde moet roepen is zo ingewikkeld, dat ik me kan voorstellen dat een potentiële klager z’n klacht maar voor zich houdt, om zich niet te hoeven ergeren aan al die omringende bureaucratie. Wordt er bijvoorbeeld vanuit de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Wijnhandelaren (KVNW) geklaagd, dan meldt die dat eerst bij de Stichting Verantwoorde Alcoholconsumptie (STIVA). Die heeft tot taak te waken over ‘verantwoorde’ alcoholconsumptie en –reclame. De stichting werkt met de Reclamecode voor Alcoholhoudende Dranken (R.v.A), die weer deel uitmaakt van de Nederlandse Reclame Code (NRC). De Reclame Code Commissie (RCC) buigt zich over een aldus binnengekomen klacht en wijst die toe of af. De straf die op een erkende overtreding staat is in eerste instantie: ‘Nooit meer doen’. Punt uit. Houdt de ‘veroordeelde’ zich daar niet aan, dan weet-ie dat hem dat 50.000 euro boete (recidivestraf) kan kosten. Door de truc iets te wijzigen, valt daar gemakkelijk aan te ontkomen.

De STIVA laat niet na tot heden rond te bazuinen dat het systeem werkt. Want, zeggen ze daar, in 2015 (voor 2016 zijn ze kennelijk nog niet uitgeteld) werden maar 7 klachten ‘toegewezen’, van de 15 die daar terecht kwamen. Binnen de regels zoals die daar worden toegepast mag dat waar zijn. Maar het systeem heeft nauwelijks gewerkt tegen wijnpiraterij die aalgladde methodieken hanteert om onder de brancheafspraken uit te komen. Ten eerste is het de vraag of overtredingen nog tijdig worden gemeld, nu de verwerking zo moeizaam verloopt. En vervolgens staan er geen afschrikwekkende sancties op.
De papieren tijger klauwt wel, maar verslindt niet.

Strafrechtelijk

Het moet de STIVA inmiddels duidelijk zijn dat er andere middelen moeten worden gevonden om wijnpiraten aan te pakken. Alle voorgaande actie van de KVNW en de STIVA ten spijt, nemen aan misleiding grenzende informatie en het gerommel met prijzen eerder toe dan af. En terwijl de juristen bij de Reclame Code Commissie zich het hoofd breken over wat nou precies onder misleiding moet worden verstaan, hebben prijsboksers, die in feite buiten het branchefatsoen opereren en de bonafide wijnhandel een kwalijke naam bezorgen, zo goed als vrij spel. Het wordt hoog tijd dat daaraan wettelijk (lees strafrechtelijk) een halt wordt toegeroepen.

Voor deze ‘hors concours’-categorie is zelfregulering een lachertje.