Iedere week komen er meer bij. Ze laten zich, al of niet gevraagd, overal zien. En of ze nu competent zijn of niet, wijncritici of wie zich die status aanmeten, zijn in staat om met enkele pennenstreken het resultaat af te breken waarin een wijnboer maandenlang z’n energie heeft geïnvesteerd. Dat levert nogal eens conflicten op. Er zijn al wijnmakers die een ‘zwarte lijst’ hanteren van ‘juryleden’ en andere wijnweters die op hun domeinen niet langer welkom zijn. Dat kan op verschillende manieren worden uitgelegd. Zo hebben enkele wijnhuizen in Californië de deur zelfs voor critici ‘van naam’ op slot gehouden, omdat die bij een vorige gelegenheid niet minstens boven de 90 punten toekenden aan een wijn waarmee de producent een ‘klapper’ dacht te kunnen maken. In Frankrijk sluiten wijnboeren nu ook ‘critici’ buiten. Niet omdat ze niet willig genoeg zouden zijn om als verlengstuk van een pr-afdeling op te treden, maar omdat ze als onbekwaam en niet integer worden beschouwd.

Macht van de badge

Een geacht voorman in de Franse wijnindustrie heeft dezer dagen digitaal z’n licht laten schijnen over de veronderstelde expertise van wijncritici, die vooral bij ‘en primeur’- proeverijen, maar ook bij wijnconcoursen en –competities massaal opduiken. Daar zitten de laatste jaren ook steeds meer wijn-nitwits en ‘bloggers’ bij die adverteerders zoeken bij aanbevolen konijnenvoer en alternatieve receptuur die vooral ‘gezond’ moet zijn. Of lieden die zichzelf tot ‘kenner’ hebben gepromoveerd en zich overal op de voorgrond dringen om maar te kunnen delen in de inpakkerij waarmee de ontvangende organisatie hen omgeeft. Zodra ze een badge aan een lintje om hun nek hebben, behoren ze tot het Wijngezag, dat wijnboeren kan maken en breken.

De Franse wijnproducent die daar op zijn beurt kritiek compleet met (af)waarderingspunten op heeft losgelaten, is geen ‘faker’ zo heeft web-organisatie Wine-Searcher onderzocht. Hij karakteriseerde een reeks wijnbeoordelaars door hun doen en laten een tijdlang nauwlettend te volgen en kwam zo tot uitspraken die er niet om liegen. Die stuurde hij naar een collega. Om ‘privacy’-redenen achtte het opsporingsteam van de website het niet gewenst man en paard te noemen. Jammer, want bij degenen die uit de boot vallen, zitten ook masters of wine. Blijken die inderdaad fout of niet integer te hebben gehandeld, dan behoort het Britse MW-Institute daartegen op te treden. En dat kan uitsluitend als er namen worden genoemd en harde bewijzen geleverd.

Verdachte ‘scores’

Wat kwam er nou zoal aan beschuldigingen uit dat Franse digitale verkeer? Vooral verdachte ‘scores’ van ‘wijncritici’ die een decennium lang zijn gevolgd bij Franse primeur-proeverijen, waarvan de presentaties overigens ook niet altijd vrij zijn van bijmeng-sjoemelarij. Ik noem, vrij vertaald, een paar van die beoordelingen die op het Wijngezag werden losgelaten:

“Criticus D reist voornamelijk naar bevriende relaties en gedraagt zich opportunistisch. Integriteit en neutraliteit behoren niet tot zijn kwaliteiten”.
“Criticus E proeft veel maar moet maar eens goed oefenen om te kunnen vaststellen wat wijnfouten zijn en wat niet. Hem past enige bescheidenheid, maar hij gedraagt zich zelfverzekerd. Soms zelfs bij het beledigende af voor het wijndomein dat hij bezoekt”.
“Criticus F is een hedonist die eerder geïnteresseerd is in een lunch en overnachting op het château, dan dat-ie zich een criticus betoont. Ook hier geen spoor van bescheidenheid”.
“Criticus G. proeft eerder etiketten dan wijn. Is niet integer en staat niet neutraal tegenover wat hij zogenaamd keurt”.
“Criticus M. is een onbekwame proever die nooit reist. Is ‘incoherent’. Brengt de titel Master of Wine in diskrediet”.

Geen vereisten

En zo gaat het nog even door. Kern van de kritiek op ‘critici’, enkele uitzonderingen niet te na gesproken: Ze zijn gevoelig voor ‘versieren’, missen vaak het vermogen om karakteristieken en wijnfouten uit elkaar te houden, komen met scores die onbekwaamheid illustreren, begunstigen bevriende relaties met hoge punten, kortom hun integriteit wordt sterk in twijfel getrokken.

Akkoord, het gaat om ‘maar’ een (zij het invloedrijke) mening uit de wijnbranche. Maar het tekent wel de inflatie die de laatste jaren bij wijnbeoordelingen valt te constateren en waarvan ik geregeld gewag heb gemaakt.

Valt daartegen iets te ondernemen? Weinig meer dan uitsluitend critici van ‘bewezen’ reputatie aan beoordelingen te laten deelnemen. Tot heden kan iedereen zichzelf tot criticus bombarderen zonder dat daar iets voor wordt vereist. Dat is ook de reden dat het legioen groeit en in kwaliteit afzakt.

Wellicht kan de wijnindustrie samen met aantoonbaar integere en bekwame critici tot richtlijnen voor betrouwbare wijnbeoordeling komen, die zich ver houden van alles wat riekt naar zowel censuur als commercie. Daarmee zijn vooral die wijnboeren gediend die het zonder dik budget en vaak in hun eentje moeten opnemen tegen vermeend Wijngezag dat een loopje neemt met geloofwaardigheid.