Interview met Alessandro Masnaghetti
In het verleden heeft Alessandro Masnaghetti vele wijngebieden in kaart gebracht, zoals Bordeaux, Amarone en Bolgheri. In 2006 begon de Italiaan aan zijn magnum opus: het in kaart brengen van de Barolo- en Barbaresco-wijngaarden. Het resultaat is twee imposante encyclopedische pillen waar de twee gebieden in Piemonte minutieus zijn vastgelegd.
tekst Thierry Somers
Masnaghetti ging grondig en zorgvuldig te werk en bezocht meer dan 200 barolo- en 150 barbaresco-producenten om hun wijngaarden met eigen ogen te aanschouwen. Op Wine Professional sprak ik met Masnaghetti over zijn monnikenwerk en vertelde hij over de weerstand die hij ondervond bij enkele producenten in Bordeaux toen hij dat gebied in kaart bracht.
Hoe ben je te werk gegaan?
‘Ik ben begonnen informatie te verzamelen van alle individuele wijnproducenten in de regio. Vervolgens ben ik kadasterkaarten gaan vergelijken met satellietbeelden en de realiteit die je in de wijngaarden aantreft.’
Ontdekte je afwijkingen?
‘Als je een kaart tekent op basis van satellietbeelden, kan het soms voorkomen dat je iets tekent wat je in de wijngaarden niet kunt terugvinden. Daarom ga ik altijd naar de regio toe om te checken of wat ik getekend heb ook overeenkomt met de realiteit. Als het niet klopt dan pas ik het aan.
Mijn doel is om kaarten en boeken te maken die makkelijk in gebruik zijn en die je ook in de praktijk [in de wijngaarden] kunt gebruiken. Wanneer je voor de heuvel van Cannubi in Piemonte staat, dan kun je met mijn kaart elk perceel in de wijngaarden identificeren.’
Er zijn eerdere pogingen ondernomen om deze twee gebieden in kaart te brengen, maar niet altijd even geslaagd. Waarom is het jou gelukt en anderen niet?
‘Doorzettingsvermogen. In het begin was het niet makkelijk, maar ik wilde dit heel graag doen.’
Waarom wilde je dit heel graag doen?
‘Ik ben jaren hoofdredacteur geweest van Ex Vinis, Italiës eerste onafhankelijke wijnnieuwsbrief. Ik heb duizenden wijnen geproefd, maar ik kwam tot de conclusie dat ik een wijnproefmachine was geworden. Je proeft de wijn, maakt proefnotities, geeft een score en dan de volgende wijn. Ik ben van mening dat wij als wijnjournalisten moeten proberen om meer informatie te verstrekken aan wijnliefhebbers dan alleen proefnotities en wijnscores geven. Natuurlijk moeten wijnen elk nieuw oogstjaar opnieuw geproefd en beoordeeld worden, maar er is een grote groep wijnliefhebbers die prima in staat is om de wijnen zelf te beoordelen. Zij zijn gebaat bij informatie die ze nergens anders kunnen vinden. Dat is de reden waarom ik kaarten ben gaan maken.’
Barolowijngaarden in kaart gebracht
Wat maakt jouw kaarten zo onderscheidend?
‘Vaak zijn kaarten gecreëerd van andere kaarten. Het uitgangspunt is niet een wit vel maar vaak een bestaande kaart en met overtrekpapier wordt er een ‘nieuwe’ kaart getekend. Dat is niet mijn idee van kaarten maken. Ik begin vanaf nul en teken alles zelf. Het is een enorme klus en soms wanneer ik tot diep in de nacht honderden huizen stuk voor stuk aan het tekenen was, dacht ik: ‘Waar ben ik aan begonnen?’ [lacht].’
Toen je de wijngaarden in kaart bracht, bleek toen dat sommige wijnmakers meer of minder land in bezit hadden dan ze dachten?
‘Nee. Toen ik hen om informatie verzocht gaven bijna alle wijnproducenten me een officieel document. Ze realiseerden zich dat ze me ook de waarheid moesten vertellen, omdat ik alle producenten in de regio bezocht. Ik heb het complete overzicht van het gehele gebied. Als je me verkeerde informatie geeft dan kom ik daar achter.’
Ze waren allemaal heel behulpzaam?
‘Jazeker. Zonder hen was het me niet gelukt. Ze werkten allemaal mee. Alleen in Bordeaux, toen ik de wijngaarden van Pauillac, Saint-Julien en Saint-Estèphe in kaart bracht, heb ik twee keer meegemaakt dat producenten niet mee wilden werken.’
‘Ik begin vanaf nul en teken alle kaarten zelf – een enorme klus’
Waarom wilden ze niet meewerken?
‘Bordeaux is heel politiek. Sommige producenten zijn beducht om te laten weten waar hun percelen exact liggen. Ze denken dat als het bekend is men misschien zou kunnen denken dat het geen goed terroir is. Ongelofelijk!
De premier cru-producenten waren heel behulpzaam in het verstrekken van informatie, in tegenstelling tot enkele quatrième en cinquièmes cru-producenten. Ik geef je een voorbeeld; in Saint-Julien waren sommige producenten beducht om te melden dat ze wat percelen hebben die buiten het dorp Saint-Julien liggen. Maar als je de regels van de appellatie leest, dan staat er duidelijk vermeld dat er wat percelen buiten de appellatie liggen – er is niets geheimzinnigs aan, wat is het probleem?’
‘Ik herinner me dat een zeer invloedrijke producent – wiens naam ik niet ga noemen – me wilde afschrikken. Hij vertelde me dat Château Pichon Longueville Comtesse de Lalande in Pauillac een perceel heeft in Saint-Julien. Hij zei: ‘Ik denk dat ze niet blij zijn als je gaat melden dat ze percelen hebben in Pauillac en Saint-Julien en dat ze een pauillac kunnen maken’. Ga je naar de website van Pichon Lalande, dan staat er duidelijk vermeld dat ze een perceel hebben in Saint-Julien. Toen ik hen benaderde verstrekten ze zonder enig probleem alle informatie waar ik om vroeg.’
Waarom wilde hij je afschrikken?
‘Ik houd heel erg van bordeauxwijnen, maar het is een grote lobby. De wijnindustrie wil alles controleren en in de hand houden. Ze beschouwen Bordeaux als hun eigen bezit. Voor hen is de kwalificatie grand cru classé of zijn plaatsnamen als Saint-Julien of Pauillac handelsmerken. Het is een compleet andere benadering vergeleken bij producenten uit Bourgogne of Barolo die veel meer open zijn en niet alles willen controleren.’
Welke gebieden ben je in de toekomst van plan in kaart te brengen?
‘Momenteel breng ik Napa Valley in kaart met Antonio Galloni. Graag wil ik Chianti Classico opnieuw in kaart brengen. Niet iedereen zal het met me eens zijn, maar ik vind Chianti Classico een interessanter terroir hebben dan Montalcino. Je hebt grote verschillen in stijl van de wijnen, bodemsoorten en hoogtes. Het gebied is groter dan Montalcino en er zijn meer producenten. Ik vind Chianti Classico een onderschat gebied en het verdient om meer gedetailleerd in kaart te worden gebracht.’
