Robert Hauller, directeur Bürgerspital
Het Frankenwijngoed Bürgerspital zum Heiligen Geist in Würzburg vierde op zaterdag 20 maart 2016 zijn 700-jarig bestaan met een grootse jubileumproeverij die helemaal terug ging tot maar liefst 1904. Voor deze uitzonderlijke gelegenheid had directeur Robert Hauller de fine fleur van de nationale en internationale wijnpers zoals: Hugh Johnson, Serena Sutcliffe, David Peppercorn, Gerhard Eichelmann, Joel Payne en tal van andere beroemde schrijvers uitgenodigd. – Albert de Jong
Op een uurtje rijden van Frankfurt ligt, in oostelijke richting, de wijnregio Franken. Deze streek maakt deel uit van de Duitse deelstaat Beieren en heeft een sterke eigen aard. De noordelijke wijnstreek bezit een continentaal klimaat met lange koude winters en korte hete zomers. Dat grillige weer is er de oorzaak van dat hier veel vroegrijpende druivenrassen zijn aangeplant. De kwalitatief belangrijkste wijndruif is hier de silvaner en niet de, voor Duitsland, zo gebruikelijke (laatrijpende) riesling. Het meest aangeplante druivenras is evenwel de ondergewaardeerde müller thurgau, die hier een verkwikkende, knisperende wijn geeft. Als gevolg van de klimaatopwarming, en de toenemende internationale vraag naar deze druiven, ziet men echter steeds meer riesling- en spätburgunder-aanplant in de wijngaarden staan. Naast deze druivenrassen heeft de regio ook een spannend arsenaal aan andere wijndruiven zoals scheurebe, rieslaner, bacchus, weissburgunder, traminer en sauvignon blanc. De Frankenwijngaarden liggen vaak op steile hellingen direct aan de oevers van de Main, die als een grote W door het land stroomt. De regio is verdeeld in drie zones, de zogenaamde Bereiche, die elk hun typische bodemstructuur hebben. Het meest westelijke deel, tussen de oorden Aschaffenburg en Bürgstadt am Main, heet Mainviereck. Hier bestaat de bodem veelal uit roodbontzandsteen en hier komen veel rode wijnen vandaan. Het middenstuk, met Würzburg als centrum, heet Maindreieck en hier is mosselkalk de alom aanwezige grondsoort. Het meest oostelijke deel bestaat uit het Steigerwald en hier liggen de wijngaarden niet aan de Main maar als losse enclaves aan de westgrens van dit uitgestrekte woud. De grond bestaat hier uit zogenaamde gipskeuper. Al deze drie bodems stammen uit de Triasperiode en zijn een overblijfsel van de hier ooit aanwezige binnenzee. De export van wijn naar het westen is feitelijk een recent hoofdstuk in de Frankengeschiedenis. Want historisch en cultureel bezien heeft de streek zich altijd meer naar het oosten georiënteerd en zijn wijnen vooral in het toen rijke Saksen en Thüringen verkocht. Maar met de vorming van de toenmalige DDR is deze traditionele, eeuwenoude afzetmarkt geheel verloren gegaan.
Schatkamer, Bürgerspital
Het wijngoed Bürgespital
Het Bürgerspital is in 1316 gesticht door de Würzburger Johann von Steren als instelling voor oude en zieke burgers en door schenkingen verkreeg het zijn eerste wijngaarden. In 1407 verwierf het voor de eerste keer bezit in de wereldberoemde wijngaard Stein. In 1665 werd er voor het eerst silvaner aangeplant en de voor Franken zo typische bocksbeutelfles aanschouwde hier in 1726 het levenslicht. Het wijngoed is een van de medeoprichters van VDP Franken (1955) en vervult hierin nog altijd een kwalitatief leidende rol. In totaal heeft het 110 hectare wijngaarden, die voornamelijk rondom Würzburg, Randersacker en Thüngersheim zijn gelegen. Voor de wijnbereiding wordt vaak gebruikt gemaakt van de combinatie vergisting in roestvrijstaal en latere afrijping in grote houten twaalfhonderdliterfusten. Regelmatig worden Frankenwijnen belicht als zijnde barok en rustiek, maar de exemplaren van het Bürgerspital zijn juist verfijnd en delicaat van bouw. Voor de proeverij had de energieke Robert Hauller niet gekozen voor een selectie dessertwijnen uit bekende klassieke Duitse topjaren maar voor een unieke representatieve doorsnee uit 112 jaren bedrijfsgeschiedenis. Hieronder de proefnotities van vijf mooiste Rieslings en Silvaners.
Randersackerer Spielberg Riesling “Naturwein” 1959
Het begrip Naturwein duidt erop dat deze wijn geheel puur natuur is en niet via vinificatietechniek verrijkt is. Goudgeel van kleur met een stralend parfum van bergamot, earl-grey thee, munt en de allerbeste skunkhasj. Later vermengen die verleidelijke geuren zich tot een heus voorjaarsbos, kort na een regenbui. In de smaak een verfijnde delicate riesling met een romige finale waarin kruidnagel. Nu op zijn hoogtepunt en zeker nog reserve! Schoolvoorbeeld van een grote wijn uit 1959, een van Duitslands beste oogsten ooit!
Würzburg Neuberg Silvaner “Naturwein” 1934
Mahoniehoutamber van kleur. Een geur als een koele amontillado-sherry van het allerhoogste niveau met associaties van zoet kreupelhout, dadels, vijgen, zwarte tabak, mokka, honing, sterk gezette zwarte thee en frisse munt. Een unieke druivensmaak, van beerenauslese- of zelfs trockenbeerenauslesekwaliteit, die perfect in evenwicht is. De finale is extreem lang en fris. Buitengewoon intrigerend hoe dominant deze kwieke bejaarde zijn ras toont, en daarbij lijkt hij het eeuwige leven te bezitten.
Würzburg Schalksberg “Gemischter Satz” 1904
Gemischter Satz-aanplant is de oudste vorm van wijnbouw. Allerhande druivenrassen werden, en worden, kriskras door elkaar in de wijngaard aangeplant en tegelijkertijd geplukt en tot wijn vergist. Het is onbekend welke rassen hier zijn benut maar traditioneel waren silvaner, riesling, gutedel en traminer de meest gebruikte wijndruiven. Duidelijk een wijn die volledig uitgerijpt is en telkens andere impressies prijsgeeft. Amberkleurig met oranje tinten. De zeer traag voortgeschreden oxidatie heeft bij deze 112-jarige voor de allerfijnste sherry-impressie, met jodium, zeezout, walnoten en balsamico, gezorgd. Deze geur transformeert later naar een zijdezachte, fluwelige oranjefruitgeur. In eerste smaakaanzet wederom manzanilla-sherry wat zich later ontplooit tot een beendroge minerale wijn met friskoele maritieme invloeden. De zout-minerale afdronk heeft een enorme lengte. Een voorrecht om deze allerlaatste fles te mogen genieten.
Randersackerer Teufelskeller Riesling Spätlese trocken 2003
Een vrijwel primaire groengele kleur. Fenomenale koele fruitsaladegeur met frisse meloen, verkwikkend citrusfruit, groene kruiden en dit alles besprenkeld met wijnbergperziklikeur. Al dit genoemde proeft men terug in de geconcentreerde smaak die nog bol staat van het jeugdige babyvet. Duidelijk te proeven dat de druiven klein waren en olieachtig, glycerinerijk, gespierd sap afleverden. Staat nog aan de beginperiode van zijn puberteitsfase en bezit een monumentaal ouderingspotentieel. Een stralend exemplaar uit deze zo unieke zonnejaargang!
Würzburg Stein Harfe Silvaner Spätlese 1967
Opmerkelijk licht groengeel van kleur. Fantastisch zoals deze gerijpte Silvaner zijn geweldige klasse toont! Extreem verleidelijk van geur met een sublieme plantaardige frisheid die na een halve eeuw nog altijd fris jeugdig aandoet: groene paprika, varen, gras, basilicum, anijs, jasmijn, mirabellen en koriander. De smaak is een elegant vuurwerk met diepte en stijl in overvloed. Danst eenvoudig op de tong. Een extraordinair toonbeeld van de allerhoogste kwaliteit silvanerwijn.
