François Mitjavile, een solist uit Saint-Emilion

Op Wine Professional presenteerde François Mitjavile samen met importeur P. de Bruijn Wijnkopers een proeverij van zijn wijnen, de Tertre Roteboeuf (Saint-Emilion), de Domaine de Cambes (Bordeaux Supérieur) en de Roc de Cambes (Côtes de Bourg). Wij spraken hem na afloop.
tekst Louis Janssen, proefnotities Jan en Kyra van Lissum

Het gebeurt niet vaak dat een gesprek met een wijnmaker begint met Amsterdam en eindigt bij de Franse existentialist Albert Camus. Al onze voorbereidingen ten spijt, maar François Mitjavile is nauwelijks af te remmen en wisselt zelf van onderwerp. Over moraal en verantwoordelijkheid als wijnboer, over zijn transcendente, holistische en biodynamische filosofie en natuurlijk over zijn wijnen. Een solist uit Saint-Emilion.

‘Ik denk wel eens, waarom staat de naam van de maker niet met de grootste letters op het etiket. Hij is uiteindelijk verantwoordelijk voor de rol van het terroir in de wijn. Hij moet daarvoor onder andere de historie en de jaarlijks wisselende praktijk kennen en zijn wijngaard goed beheren. Hij moet in staat zijn een complex samengesteld symfonieorkest te dirigeren om de uitvoering tot een goed einde te brengen.’

Buitenbeentje

Mitjavile staat bekend als een buitenbeentje. Enkele voorbeelden. Zo weigert hij om mee te doen aan de tienjaarlijkse herindeling van de grand cru classé-status in Saint-Emilion, een operatie die telkens leidt tot allerlei juridische geschillen. Grand Cru vermeldt zijn etiket, meer niet, maar alom waardeert men de wijnen op het allerhoogste kwaliteitsniveau. De prijzen lopen tegenwoordig mee met die van de allerbeste châteaus uit de classificaties. Mitjavile vindt officiële herkomstsystemen sowieso een oud gebruik. ‘Eigenlijk is het een ridicuul, achterhaald systeem. De mensen hebben het kennelijk echter nodig, maar het geeft lang niet alle kenmerken van de mogelijkheden.’ Nog andere voorbeelden. Mitjavile is in zijn regio de enige wijnmaker die nog gewoon op het château woont. En al vanaf de start van Tertre-Roteboeuf werkt hij met vaten van dezelfde leverancier, Radoux in Jonzac.

Hogere civilisatie

François Mitjavile maakt van zijn bezoek aan Wine Professional en Amsterdam een korte vakantie, samen met de familie. Hij roemt de sfeer van de stad en zijn musea. ‘Ik was al eerder hier en geniet er telkens van. Gastronomie en gastvrijheid zijn van een hoog niveau.’ Op Wine Professional gaf hij samen met zijn importeur P. de Bruijn Wijnkopers een proeverij van zijn wijnen, de Tertre Roteboeuf (Saint-Emilion), de Domaine de Cambes (Bordeaux Supérieur) en de Roc de Cambes (Côtes de Bourg). Het zijn wijnen met een eigen signatuur. Ook gaf hij bij een proeverij van oude bordeauxwijnen, bedoeld voor jonge sommeliers, een uiteenzetting over de zeer verschillende terroirs op de linker- en rechteroever en de gevolgen daarvan voor de wijnen van beide regio’s. Mitjavile over die bijeenkomst: ‘Dat jonge mensen steeds minder in contact komen met gerijpte bordeaux is logisch. Ik zie natuurlijk ook dat die wijnen erg duur geworden zijn, en dat geldt ook Tertre Roteboeuf. Daarom was ik blij dat enkele mensen bij onze proeverij de basiswijn Domaine de Cambes hoger waardeerden dan de Roteboeuf. Hoe ik aankijk tegen nieuwe stijlen als natuurlijk en orange wine? Het zijn oude trends die nu de kop opsteken. We moeten niet denken dat de menselijke factor altijd slecht is en een natuurwijn altijd goed. Dat is precies de verkeerde gedachte. De combinatie van natuur, wijn en beschaving leidt tot een hogere civilisatie. Ik veroordeel iets als orange wine niet, maar maak er geen bewijs van dat alles vroeger beter was. Zo ontstaan mythes. De populariteit zie ik ook als een soort angst voor de toekomst.’

Frisse stijl

Mitjavile is Parijzenaar (type mei ’68) van geboorte en deed enkele jaren ervaring op bij Figeac. Zijn eerste jaargang is 1978. Het domein bestond al veel langer, maar de wijn verdween grotendeels in buurman Château Bellefont Belcier, tot 1994 in het bezit van de schoonfamilie en sinds 2017 in handen van multimiljardair en investeerder Peter Kwok uit Hong Kong, die intussen op 5 continenten wijnbedrijven bezit. De naam van het château is een combinatie van de twee percelen Tertre en Roteboeuf, bij elkaar 6 ha. Op 80% ervan staat merlot, de rest is cabernet franc, met een gemiddelde leeftijd van 50+. De bodem bestaat, zoals meestal in Saint-Emilion, uit kalksteen en kleiafzetting. Zijn rendementen zijn met gemiddeld 35 hl/ha beperkt -onder normale oogstomstandigheden 25.000 flessen. Alles is met de hand geplukt en verdwijnt na kneuzing in cementen cuves. Pas vanaf de oogst ’85 gebruikt hij beperkt nieuwe barriques, maar het aantal groeit na een paar jaren snel uit tot 100%. Tertre Roteboeuf oogst later dan de andere châteaus, in de overtuiging dat de jaargangkenmerken dan het best zijn te realiseren. Mitjavile: ‘We doen alles om de frisheid te bewaren. Alles is erop gericht om de druiven optimaal in staat te stellen om eerlijke, pure én complexe aroma’s naar de wijn te transformeren. Onze ingrepen zijn vooral opportuun, al naargelang de eisen van het moment in het vinificatieproces.’