Interview met Nicolas Joly

Tijdens de laatste editie van Vinexpo had Proefschrift een ontmoeting met Nicolas Joly. We proefden bij de proeverij van La Renaissance des Appellations enkele van zijn wijnen uit 2017, plus een verticale selectie van tien jaargangen Clos de la Coulée de Serrant. Hierbij een interview met Joly uit de Proefschrift-archieven.

tekst Nico McGough, proefnotities Jan van Lissum
Eerder gepubliceerd in Proefschrift 26.4, sept/okt 2013

NIcolas Joly

NIcolas Joly

Nicolas Joly (Maagd, 1945) is de motor achter de wedergeboorte of de instandhouding van oorspronkelijkheid, verenigd in de 190 producenten tellende groep ‘La Renaissance des Appellations’.

De meeste wijnbeurzen kan ik missen als een boze brief van de belastingdienst en ik was daarom blij in Bordeaux te zijn en niet naar Vinexpo te hoeven. Mijn missie was praten, proeven en schrijven over ruim honderd bio-dynamische wijnbouwers, bijeengebracht door wijnbouwer ’pur sang’ , Nicolas Joly. Locatie: de voormalige kazerne op de rechteroever van de Garonne, deels gerestaureerd. Wat een gebouw! Hier laat Joly zijn wijnbouwers samenkomen. Geen fanfare, opsmuk, reclame of wat dan ook. Iedereen krijgt een simpele, wit afgerokte tafel, that’s it. Egalité, Fraternité en Simplicité, zal ik maar zeggen.

Nicolas Joly geldt in onze wereld als een van de allergrootsten wat betreft oorspronkelijkheid in wijn. Hij haat alles wat te maken heeft met marketing, gemanipuleerde wijn, wijncosmetische ingrepen en technische hoogstandjes. gezichtsloze wijnen. Hij gaat uitgebreid zitten en geeft open en eerlijke antwoorden. Ongewoon in Bordeaux, daar overheerst de geldgestuurde, politiek correcte glimlach. Soms zegt hij: ‘Leg je pen neer’ en dat doe ik dan ook want hij heeft meer vijanden dan vrienden. Waarom? Omdat hij volume en oenologische hoogstandjes afwijst. ‘Een grote wijnmaker heeft die oenologie helemaal niet nodig, een grote wijnmaker verandert helemaal niets’. Wijnmakers die slechts biologisch of biodynamisch werken omdat het hun qua marketing van pas komt en niet uit levensovertuiging, kunnen evenmin op zijn zegen rekenen. Het wordt pas echt interessant als ‘Brussel’ besluit dat alle toevoegingen aan wijn moeten worden vermeld, zoals dat ook in andere producten het geval in. ‘Ik ben niet tegen toevoegingen, maar voor transparantie’.
logo RDA

Logo La Renaissance des Appellations

‘Ik zoek de mens in de fles’

Hij schat dat circa 5% van de Franse wijngaarden een biologisch certificaat heeft, in zijn visie overigens een makkelijk haalbaar en louter technisch predikaat. Voor Joly gaat het om de meest pure smaak en de timing. ‘Ik wil wijnbouwers die 100% voelen en begrijpen wanneer je wat moet doen of nalaten. De grootste chef ter wereld kan eten om 03.00 uur ‘s-nachts op tafel zetten, maar dan heb ik er nog steeds geen zin in, ik wil dan slapen. Ik wil geen catastrofale wijnen die ieder contact missen met de werkelijkheid van de natuur. Ik zoek geen ijsbeer in de Sahara. Ik wil wijnen van mensen die in dienst zijn van de aarde; ik zoek de mens in de fles, de emotie in de wijn. Ik wil de oorspronkelijkheid van de wijngaard kunnen proeven. Ik wil geen vins caricatural, ik zoek eerder de straatmuzikant in de wijn in dan de gepolijste ster in de Scala’.

Joly 2
Volgens Nicolas Joly zijn het vooral de jongeren die openstaan voor biodynamie, onder wie sommeliers, wijnhandelaren en journalisten. Opvallend is dat die zich meer in Noord-Europa bevinden dan in Zuid-Europa. In Noord-Europa werken ook de meeste mensen in land- en tuinbouw die het leven willen teruggeven aan de aarde.
Momenteel zijn 190 wijnproducenten aangesloten bij de club van Nicolas Joly, Men komt een keer of vier, vijf per jaar samen, er is geen dwang en Joly probeert er alles aan te doen de kosten voor deze wijnmakers laag te houden. ‘Wij zijn vrienden, geen concurrenten’, laat hij weten. ‘Ik laat ook niet toe dat er een classificatie komt, het zijn de individuele wijnen die hun eigen waarheid vertellen’.
Joly gaat verder, hij ziet het als muziek. De musicus is de wijnbouwer, de akoestiek is de biodynamie en het instrument is de kwaliteit van de wijngaard. Uit een middelmatige wijngaard haal je nooit grote wijn, zelfs niet als die in handen is van een bekwame wijnmaker. Niet iedere viool is een Stradivarius. Niet iedere wijngaard geeft grote wijn.

Joly vergelijkt wijn met muziek: de musicus is de wijnbouwer, de akoestiek is de biodynamie en het instrument is de kwaliteit van de wijngaard

Een certificaat is ook niet alles

Er zijn veel verschillende certificaten en dat kan de consument op een dwaalspoor brengen. Joly ervaart een certificaat als ‘beter dan niets, maar wat moeten wij er feitelijk mee. Ga ik van Gogh of Breitner certificeren? Of de stem van Kiri te Kanawa of Anouk?’
Als een boer lid wil worden, worden wijn en wijnbouwer beoordeeld door een vaste commissie. Niet alleen bezoeken zij de wijngaarden, maar proeven alles blind. Hier schuilt de kracht, maar tevens de zwakte van Joly.

Volume speelt een terugkerend verhaal in ons gesprek. Zelf vindt hij dat 5 hectare, maximaal 10 de limiet is. Daarboven verlies je oorspronkelijkheid. ‘Neem vijf bij elkaar gelegen dorpen en een grote stad. Waar vind je de meeste oorspronkelijkheid?’

Wij praten over de bijensterfte, een gigantisch en wereldomvattend fenomeen. Joly vindt dat dit niet alleen komt door de krankzinnige bestrijdingsmiddelen, maar ook door de uitbreiding van het gsm-netwerk. Ik deel zijn mening. Je kunt geen zee droogleggen en hopen dat de vissen blijven leven. ‘De mens vernietigt met open ogen alles wat ons juist in leven houdt.’ Ware woorden. ‘Wij zijn de gevangenen van de lobby om geld. Het gaat nergens meer om de natuur of onze toekomst. Het is geld.’

Nicolas Joly, een prachtmens, alleen daarom al ga je van zijn wijnen houden.

Nicolas Joly 3
Proefnotities jaargang 2017
Geproefd tijdens proeverij van La Renaissance des Appellations, i.h.k.v. Vinexpo 2019 in Bordeaux.
2017 was, net als bijvoorbeeld 2014, 2008 en 2002, een kouder jaar. Het levert volgens Joly wijnen op die meer inhoud en ‘dikte’ bezitten dan in warmere jaren. Ook worden ze gekenmerkt door veel energie, mineralen en lengte. Warmere jaren als 2007, 2003, 1995 en 1992 brengen wijnen voort met meer elegantie en terroirinvloed.

8

Les Vieux Clos, Nicolas Joly, Savennières, Frankrijk 2017
Chenin blanc, 5,5 hectare grote wijngaard, soms steile hellingen met oostelijke oriëntatie, gemiddeld 18-20 jaar oude stokken, bodem: schiste/kwarts/zand, rendement 30-35 hl/ha, opvoeding in gebruikt eiken fust; dikke aroma’s in geur en smaak, veel intensiteit en energie, goed van samenstelling, duidelijke invloed mineralen, veel lengte (15%)

8+

Clos de la Bergerie, Nicolas Joly, Savennières-Roche aux Moines, Frankrijk 2017
Chenin blanc, 3,2 hectare grote wijngaard, hellingen met oostelijke oriëntatie, gemiddeld 30 jaar oude stokken, bodem: schiste/kwarts, rendement 28-30 hl/ha, opvoeding in gebruikt eiken fust; rijp en aromatisch, goede schakering, breed en vullend, veel van alles, prima lengte (15%)

9

La Coulée de Serrant, Nicolas Joly, Coulée de Serrant, Frankrijk 2017
Chenin blanc, 7 hectare grote appellatie, wijngaard sinds 1130, steile hellingen, zuid-zuidoostelijk, gemiddeld 35-40 jaar oude stokken, de oudste meer dan 80 jaar, bodem: schiste/kwarts, rendement 20-25 hl/ha, 6-8 maanden opvoeding in eiken fust (5% nieuw hout); groot verschil met eerste twee wijnen, veel meer finesse, rijk aan fruit, intense zuurgraad, energieke wijn, veel mineralen, goede balans, zeer veel lengte, 12-24 uur van te voren openen, serveren op 14-15 graden Celsius

Proefnotities La Coulée de Serrant verticaal

8+

La Coulée de Serrant, Nicolas Joly, Coulée de Serrant, Frankrijk 2000
Chenin blanc; vooral wit fruit en bloemig in geur en smaak, vrij rond mondcontact, zacht, breed, aromatisch, wijn heeft niet de fraîcheur en schakering die je verwacht, rijk aan alcohol

8-

La Coulée de Serrant, Nicolas Joly, Coulée de Serrant, Frankrijk 1999
Chenin blanc; hier nog meer gerijpte tonen, volle geurwaaier met medicinale impressies, fruit is mooi bescheiden aanwezig met goed gedoseerde zuren, duidelijk mineralig, mooi ontwikkelde wijn

8

La Coulée de Serrant, Nicolas Joly, Coulée de Serrant, Frankrijk 1998
Chenin blanc; veel gerijpt fruit, mooie aroma’s, evenwichtig, minder typisch Coulée de Serrant, mist toch een beetje de bijzondere tonen

8+

La Coulée de Serrant, Nicolas Joly, Coulée de Serrant, Frankrijk 1997
Chenin blanc; rijp fruit, bloesemaroma’s in geur en smaak, intense aanzet, beetje alcoholisch, breed, vullend, iets teveel gerijpte tonen, mocht wat meer fruit en zuren hebben, sappige textuur, warme finale

8,5

La Coulée de Serrant, Nicolas Joly, Coulée de Serrant, Frankrijk 1996
Chenin blanc; breed geurpalet, beetje afwijkend, wat vetter en meer botertonen dan de meeste jaargangen, complex, breed, stevige zuren, duidelijke bitters, goede balans en ontwikkeling

9

La Coulée de Serrant, Nicolas Joly, Coulée de Serrant, Frankrijk 1995
Chenin blanc; veel kleur, naast rijp ontwikkeld fruit ook medicinale tonen, die met regelmaat in de Coulée terugkomen, wijn met breedte en diepgang, reliëf, fraaie cheninexpressie met veel lengte

8+

La Coulée de Serrant, Nicolas Joly, Coulée de Serrant, Frankrijk 1994
Chenin blanc; toegankelijke aroma’s, exotisch geel fruit in geur en smaak, sappige textuur, redelijk elegant, andere smaakervaring en stijl, goede lengte

7

La Coulée de Serrant, Nicolas Joly, Coulée de Serrant, Frankrijk 1992
Chenin blanc; strakke tonen, gemis aan vulling en reliëf, bitters hebben de overhand, eerder monotoon en beperkt

7,5

La Coulée de Serrant, Nicolas Joly, Coulée de Serrant, Frankrijk 1991
Chenin blanc; duidelijk meer evolutie, licht medicinaal, gerijpt fruit valt direct op, breed en aromatisch, minder geschakeerd, niet echt groots

9-

La Coulée de Serrant, Nicolas Joly, Coulée de Serrant, Frankrijk 1990
Chenin blanc; rijpe geur- en smaakaroma’s, mooi gedoseerd, medicinale impressies, zacht mondcontact, sappig fruit, mooie zuren, hint van truffels, rijk en complex met fijn bittertje, goede lengte