Duurzaam – duur doen?

Tijdens het prestigieuze Villa d’Este Wine Symposium worden steevast interessante thema’s ter discussie gesteld in aanwezigheid van prominente professionals en notoire particuliere liefhebbers uit de internationale wijnwereld.
tekst Fred Nijhuis

D uurzaamheid was een van de seminars en Proefschrift tekende enkele opmerkelijke uitspraken op van gastsprekers als Egon Müller, Renzo Cotarella (Antinori), Willi Klinger (Österreich Wein Marketing), Tibault Gazier (Louis Jadot) en Stéphane Derenoncourt.

Cotarella

Als hoofd-wijnmaker en huidig CEO van Marchesi Antinori is Renzo Cotarella zeer bekend met het nut en de noodzaak van duurzaam ondernemen. Voorafgaand aan het seminar loofde hij de nieuwe methode van Ca’ del Bosco om trossen te wassen voor de gisting. ‘Dat is erg slim van Zanella’, aldus Cotarella. ‘Het lijkt misschien vreemd of overdreven, maar bij de productie van mousserende wijnen gaat zeker 5% van het fruit verloren, omdat druiven door vervuiling te bitter zijn. Door de trossen te wassen wordt onnodig verlies voorkomen en kan bovendien preciezer worden gevinifieerd. Zelf zijn we vooral bezig met de natuurlijke bestrijding van ongedierte, een toenemend probleem en gevolg van de klimaatverandering. We kennen allerlei problemen in de wijngaard, maar schimmels kunnen we nog goed bestrijden met koper, hoewel de gevolgen van dit nu eenmaal zware metaal op de langere termijn ook door ons niet positief wordt ingeschat. We zetten daarom in op de veredeling van druivenrassen om meer resistente variëteiten te krijgen. Veel lastiger en schadelijker voor ons zijn motten, zoals de lobesia botrana (druivenbladroller) en de cryptoblabes gnidiella (citruslichtmot), vlinders en andere insecten als de planococcus ficus (wolluis). Vooral deze laatste is zeer agressief en was voorheen vrijwel alleen met chemicaliën te bestrijden. Voor de motten maken we gebruik van zogenaamde seksuele verwarring, waarbij het vrijlaten van ‘grote’ hoeveelheden vrouwelijke feromonen de mannetjes dusdanig in verwarring brengt, dat ze letterlijk en figuurlijk de weg naar echte vrouwelijke partners kwijtraken in de wijngaard. Tegen aantasting door vlinders gebruiken we de bacillus thuringiensis. Hadden we dat in 2013 gedaan, dan hadden we niet 80% van onze oogst aglianico verloren. Voor de bestrijding van de planococcus zijn we bezig met een onderzoek waarbij we een natuurlijke vijand inzetten. Anagyrus pseudococci legt zijn eieren in de planococcus, waardoor de larven hem van binnenuit opeten, terwijl de cryptolaemus montrouzieri (Australisch lieveheersbeestje) de hele planococcus opeet. Misschien geen heel smakelijk verhaal, maar erg nuttig voor ons als wijnmakers’.

Gagey, Klinger, Derenoncourt en Müller

Iedereen weet dat herbiciden en pesticiden slecht zijn, aldus de gastsprekers. ‘Iedereen roept dat we moeten stoppen met het gebruik, maar niemand zegt wie, waar en wanneer. Individuele initiatieven zijn goed en te loven, maar eigenlijk zinloos. Alleen een collectieve, structurele aanpak maakt echt verschil en is een bittere noodzaak door globalisering. Ziekten worden wereldwijd verspreid via pallets etc. en internationale rampen zoals de phylloxera rond 1900 zijn een reële bedreiging. Meeldauw is een concreet en toenemend probleem en momenteel treffen we insecten uit Azië aan in Piëmonte die de teelt van hazelnoten aantasten en niet te bestrijden zijn. Onlangs werd het gebruik van glyfosaat (isopropylammoniumzout, in de jaren zeventig als Roundup op de markt gebracht door het biotechnologisch concern Monsanto) door de EU weer voor vijf jaar toegestaan, terwijl een ieder weet dat het puur vergif is. Daarentegen is de inzet van fosforzuur (triwaterstoffosfaat of orthofosforzuur) juist weer ter discussie gesteld, terwijl dit een goed alternatief is.’ Egon Müller vult aan: ‘Ik gebruik fosforzuur al sinds 2011 en in 2016 had ik amper een oogst gehad zonder. Mij maakt het niet zoveel uit, wat ik ben toch niet gecertificeerd of zo. Ik wil gewoon de beste mogelijke wijnen maken en dat doe ik al jaren met zo weinig mogelijk onnatuurlijke ingrepen. Maar als ik iets moet gebruiken dan doe ik dat. Wat is beter: een goede wijn met een beetje hulp, of een slechte wijn zonder?’ Derenoncourt: ‘De balans tussen economie, politiek en filosofie is zoek. Wijn is business en de producenten van hulpmiddelen dienen primair hun eigen economische doelen. Tegenstrijdige belangen verlammen de aanpak van duurzaamheid, waarbij de lobby van de industrieën een ieder hopeloos verdeelt en hulpeloos laat. Alleen de consument kan de macht van de lobbyisten en politieke onwil breken. De pers speelt hierbij een belangrijke rol. Zij dienen de consument te informeren zodat ze zelf kunnen beslissen wat er met hun toekomst gebeurt’. Waarvan akte.