Josh Jensen bij de kalkoven van Calera
Voor mensen als Josh Jensen hebben we sympathie. Een idee hebben en daar rücksichtslos vorm aan geven, tegen de klippen op. Risico’s nemen en in jezelf geloven. Iedereen bestempelde hem als idioot destijds in de jaren zeventig. Een portret, naar aanleiding van een superproeverij bij Vincent Wijnagentuur, met onder meer veertien jaargangen Mt Harlan Pinot Noir.
tekst Louis Janssen en proefnotities Jan en Kyra van Lissum
Wie wil nou wijn maken van pinot noir in Californië? Jensen dus, en met groot succes. Op zijn eigenwijze, individuele manier bracht hij de pinot noir in ontwikkeling, hield stug vast aan zijn filosofie, werd jaar na jaar beter. Het was uiteindelijk Robert Parker Jr. die zijn Calera Pinot Noirs de Romanée Conti’s van Californië noemde. Sinds augustus jl. is de situatie echter anders. Op 73-jarige leeftijd verkocht Jensen zijn domein.
Plukken op Romanée-Conti
Zijn preoccupatie met pinot noir komt niet uit de lucht vallen. Als twintiger verblijft hij enige tijd in Frankrijk, leeft als bohémien, eet bij beroemde chefs en vraagt zich af wat hij met de rest van zijn leven wil. Dat is in ieder geval geen saaie kantoorbaan als advocaat, bankier of effectenhandelaar. Iets met wijn, dat lijkt hem wel wat. Door een romantische toevalligheid belandt hij in de plukploeg van Domaine de la Romanée-Conti en gebruikt die periode om te kijken of hij ook fysiek het leven in de wijnbouw aankan. Een jaar later plukt hij op domein Dujac en Château-Grillet in de Rhône. Bij die laatste ontstaat zijn latente liefde voor viognier, zoals later zal blijken.
Terug in Californië gaat hij op zoek naar bodems met dezelfde kalksteensamenstelling als hij aantrof in Bourgogne. Alleen kalksteen kan de pinot noir finesse en ouderingspotentie geven, zo zegt hij in 2013 in een interview met Wine Spectator (nr. 2013-10). Logisch dat zijn zoektocht naar het ideale terroir start in Napa en Sonoma, maar pas tweeëneenhalf jaar later ziet Jensen in de Gavilan Mountains, nabij Mount Harlan in Central Coast, zijn wens in vervulling gaan. Iemand vindt een oude geologische kaart van deze regio en wijst hem op het bestaan daar van een al decennialang gesloten kalkoven, op een terrein van vooral kalksteen (door kalk te verbranden ontstaat ongebluste kalk, onmisbaar in de bouwwereld). Calera is het Spaanse woord voor kalkoven. Jensen heeft gevonden wat hij zocht. Tussen 1975 en 2001 groeit het aantal hectaren pinot noir naar 35. Voor chardonnay, viognier en aligoté is dat resp. 4,3 ha, 2 ha en 330 stokken.
Mensen achter de wijngaarden
De pinot noir is aangeplant over zes percelen, telkens met de naam van een persoon met grote betekenis voor zijn wijnen. Hoogstwaarschijnlijk ligt bij Romanée-Conti de oorsprong van de (gekloonde) stokken, zeker voor de Selleck, Reed en tweederde van Jensen. Op die in de Mills na is alle pinot noir geënt op Amerikaanse onderstokken. De pinot noir krijgt als herkomst AVA Mount Harlan.
Jensen – Aangeplant in 1975, genoemd naar zijn vader, 1790 stokken per ha., 5,59 ha.
Reed – Ook uit 1975, herinnert aan William Reed, een van de eerste investeerders in Calera. Feitelijk de lichtste pinot noir, 5,83 ha.
Selleck – Uit 1975, een tribuut aan zijn vroegere mentor, met een tamelijk rijke, aardse terroirimpressie, 5,99 ha.
De Villiers – Laatste aanplant van 1975, Marq de Villiers roemde als eerste Jensen en Calera, 5,91 ha.
Mills – Aangeplant in 1982, genoemd naar een goede vriendin, de buurvrouw Everett Mills, stevig en donker, 5,83 ha.
Ryan – Tussen 1998 en 2001 aangeplant en verdeeld over een hoog en een laag deel; genoemd naar de wijngaardmanager Jim Ryan, 5,67 ha.
Wijn maken
Zijn eerste oogst in 1978 leverde hem 3 vaten op, uit Jensen, Reed en Selleck. Om aan de vraag te kunnen voldoen bottelde hij alles in halve flesjes, tegen een verkoopprijs van 18 dollar per stuk…
De wijngaarden profiteren van een naar verhouding mediumwarm meso-klimaat, met een verkoeling brengende westenwind uit de Pacific. Veel benarder is de aanhoudende droogte (op de recente forse buien na, regende het jaren achtereen veel te weinig in Californië). Jensen ziet dat als de allergrootste uitdaging voor de volgende generaties.
Alles werkt met zwaartekracht, vanaf de binnenkomst van de druiven tot aan de botteling
De wijngaarden liggen op 50 autominuten van de wijnmakerij in Hollister. Alle pinot noir is handgeplukt. Op De Villiers na, want die levert van nature al genoeg tannine, vergisten de trossen met steeltjes en al. Hij gebruikt slechts de natuurlijke gisten en manipuleert maar mondjesmaat. Alles werkt met zwaartekracht. Vanaf etage 1, waar de druiven arriveren, tot en met etage 7, bij de bottellijn, komt er geen pomp aan te pas. Jensen: ‘Ik sluit elke omstandigheid uit die de wijn kan beïnvloeden.’ De pinotwijnen ouderen 16 maanden op Franse eiken vaten van François Frères uit het Bourgondische Saint-Romain. Elke drie jaar zijn de vaten vernieuwd. Hij bottelt zonder enige filtering toe te passen. Nog steeds is Mike Waller de wijnmaker, oenoloog van Davis University.
Proefnotities Wit
9
Viognier, Calera, Mt. Harlan, Californië 2014
Viognier, 24,75 hl/ha, 600-700 meter hoog gelegen wijngaarden, zuidwestelijke oriëntatie, geplant in 1983 en 1989, 10 maanden in Frans hout, 590 kisten geproduceerd; intens citroengeel, fijne geurwaaier en smaakbeleving, mooi sap, veel mineralen, zeer geraffineerd, fijn pepertje, stijlvol, hout is perfect geïntegreerd, unieke tonen, mooie vanilletoets, lengte, wijn voor aperitief
8+
Viognier, Calera, Mt. Harlan, Californië 2009
Viognier, 18,75 hl/ha, 600-700 meter hoog gelegen wijngaarden, zuidwestelijke oriëntatie, geplant in 1983 en 1989, 10 maanden in Frans hout, 468 kisten van geproduceerd; opulent, mooi ontwikkeld, meer kleur, vrij beperkte geurwaaier, wel truffels, subtiele medicinale toets, meer rijping maar ook goede spanning, rijpe fruittonen, licht konfituur, maaltijdwijn
8
Viognier, Calera, Mt. Harlan, Californië 1999
Viognier, 22,5 hl/ha, 600-700 meter hoog gelegen wijngaarden, zuidwestelijke oriëntatie, geplant in 1983 en 1989, 6 maanden in Frans hout, 566 kisten geproduceerd; veel kleur, diep oranje, rijpe fruittonen, abrikoos en mandarijn, dikke geur, geur- en smaakaroma’s komen overeen, hier ook evolutie, vooral breed palet, minder fijn, rijke gastronomische wijn
8+
Chardonnay, Calera, Mt. Harlan, Californië 2014
Chardonnay, 8,1 hl/ha, 600-700 meter hoogte, zuidelijke en zuidwestelijke wijngaarden, geplant in 1984 en 1998, 13 maanden in Frans hout waarvan 30% nieuw hout, 386 kisten geproduceerd; mooie kleurexpressie, heel aparte geurwaaier, hout is mooi verweven, goede aanzet, mooi chardonnayfruit, fijne mineralen, goede zuren, mooie spanningsboog met voldoende rondeur, fijn wit pepertje, fijn van snit, heel gelijkmatig, goede lengte
8
Chardonnay, Calera, Mt. Harlan, Californië 2011
Chardonnay, 21 hl/ha, 600-700 meter hoogte, zuidelijke en zuidwestelijke wijngaarden, geplant in 1984 en 1998, 10 maanden in Frans hout waarvan 30% nieuw hout, 888 kisten geproduceerd; fraai van kleur, nog jeugdig, heel licht boterig, veel sap, rondeur, prikkelend tonggevoel, klein bittertje, krachtig en mineralig, mooie vulling en sap, prototype Harlan
9
Chardonnay, Calera, Mt. Harlan, Californië 2009
Chardonnay, 24,75 hl/ha, 600-700 meter hoogte, zuidelijke en zuidwestelijke wijngaarden, geplant in 1984 en 1998, 10 maanden in Frans hout waarvan 30% nieuw hout, 1035 kisten geproduceerd; nog zeer jeugdig van kleur, mooi ontwikkeld, nog verrassend jong in geur en smaak, gerijpt, aromatisch, licht crèmig, fijne mineralen, goede spanning, perfect op dronk, mooi fijn, rijk aan belevingen, wijn voor aan tafel
Proefnotities Rood
8+
De Villiers Pinot Noir, Calera, Mt. Harlan, Californië 2013
Pinot noir, 16,05 hl/ha, 600-700 meter hoog gelegen wijngaarden, oostelijke oriëntatie, geplant in 1997, 19 maanden in Frans hout waarvan 30% nieuw hout, 1018 kisten geproduceerd; licht mauve, duidelijk pinot noir, wat aan de harde kant in eerste instantie, heel licht lavendel, lieflijke aanzet, goede zuren, cassisfruit in geur en smaak, veel spanning, levendig, kruidige inbreng, verteerbaar, goede tannines
9-
Ryan Pinot Noir, Calera, Mt. Harlan, Californië 2011
Pinot noir, 30,75 hl/ha, 600-700 meter hoog gelegen wijngaarden, westelijk en zuidwestelijk, geplant in 1998 en 2001, 16 maanden in Frans hout waarvan 30% nieuw hout, 1846 kisten geproduceerd, moeilijk oogstjaar; licht van kleur, mooie pinot noir-geurwaaier, licht ontwikkeld, prachtige aanzet, slanke textuur, fijn besnaard, zacht in de aanzet, combinatie van fruit en florale tonen, zeer goede balans, mooi versmolten
9,5
Selleck Pinot Noir, Calera, Mt. Harlan, Californië 2010
Pinot noir, 15,15 hl/ha, 600-700 meter hoog gelegen wijngaarden, zuidelijk en zuidwestelijk, geplant in 1975, 16 maanden in Frans hout waarvan 30% nieuw hout, 381 kisten geproduceerd; minder kleur, mooi ontwikkeld, totaal andere aroma’s, surplus aan mineralen, hint van vijgen en dadels, warme tonen, goed gerijpt, rijk, aromatisch, hint van konfituur en aardbei, veel rijp sap
8
De Villiers Pinot Noir, Calera, Mt. Harlan, Californië 2009
Pinot noir, 30,9 hl/ha, 600-700 meter hoog gelegen wijngaarden, oostelijk, geplant in 1997, 16 maanden in Frans hout waarvan 30% nieuw hout, 1460 kisten geproduceerd; homogene kleur, mooi ontwikkeld, regelmatige geurwaaier, aroma’s doen wat denken aan die van Selleck 2010, vol, aromatisch, warm palet, krachtig
9-
Reed Pinot Noir, Calera, Mt. Harlan, Californië 2008
Pinot noir, 5,55 hl/ha, 600-700 meter hoog gelegen wijngaarden, oostelijk, geplant in 1975, 16 maanden in Frans hout waarvan 30% nieuw hout, 74 kisten geproduceerd; ontwikkelde kleur, totaal andere geurbeleving, duidelijk evolutie, heel bedeesde geur, mooi gerijpt fruit, mooie zuren, elegant, vol en fruitig, redelijk compact samengesteld, verteerbare gerijpte pinot noir met aardbeitoets, nog jeugdig
8+
Ryan Pinot Noir, Calera, Mt. Harlan, Californië 2007
Pinot noir, 36,75 hl/ha, 600-700 meter hoog gelegen wijngaarden, westelijk en zuidwestelijk, geplant in 1998 en 2001, 17 maanden in Frans hout waarvan 30% nieuw hout, 1847 kisten geproduceerd; compacte kleur en geur, nog wat gesloten, smaak is meer open, fris, fruitig, heel licht drogende tannines, warm smaakpalet, veel potentieel, prachtig fruit
8+
Selleck Pinot Noir, Calera, Mt. Harlan, Californië 2006
Pinot noir, 36,45 hl/ha, 600-700 meter hoog gelegen wijngaarden, zuid-zuidwestelijk, geplant in 1975, 16 maanden in Frans hout waarvan 30% nieuw hout, 793 kisten geproduceerd; lichte elegante kleur, rustige aroma’s, lichtvoetig, fijn van snit, sappig, mooi ontwikkeld, wat slanker, aangenaam
8+
Mills Pinot Noir, Calera, Mt. Harlan, Californië 2005
Pinot noir, 19,5 hl/ha, 600-700 meter hoog gelegen wijngaarden, oostelijk, geplant in 1975, 16 maanden in Frans hout waarvan 18% nieuw hout, 74 kisten geproduceerd; mooie ontwikkelde kleur, meer aardse tonen in geur, beetje ingetogen maar eveneens fruitige aanzet, slanke smaakbeleving, goed versmolten, rijpe pinot noir, evolutie en zuren, nu perfect om te drinken
8+
Jensen Pinot Noir, Calera, Mt. Harlan, Californië 2004
Pinot noir, 19,8 hl/ha, 600-700 meter hoog gelegen wijngaarden, geplant in 1975, 16 maanden in Frans hout waarvan 30% nieuw hout, 1262 kisten geproduceerd; fraai kleurpalet, mooie ontwikkeling, meer evolutie en tonen van sous-bois, truffel en beuken, mooi ontwikkeld, intens, fijn en levendig, mooie fijne kruidigheid, veel materie en volume, lange nagalm
8+
Mills Pinot Noir, Calera, Mt. Harlan, Californië 2003
Pinot noir, 12 hl/ha, 600-700 meter hoog gelegen wijngaarden, zuidelijk, geplant in 1984, 16 maanden in Frans hout waarvan 30% nieuw hout, 835 kisten geproduceerd; duidelijke ontwikkeling in kleur, meer associaties met sangiovese, rustieke tonen, heel fruitig, veel sap, floraal, fijne kruidigheid, naar het einde toe wat meer tannines
8+
Mills Pinot Noir, Calera, Mt. Harlan, Californië 2001
Pinot noir, 17,25 hl/ha, 600-700 meter hoog gelegen wijngaarden, zuidelijk, geplant in 1984, 16 maanden in Frans hout waarvan 30% nieuw hout, 1069 kisten geproduceerd; ontwikkelde kleurwaaier, boenwas en tertiaire aroma’s, prachtige aanzet, geur- en smaakaroma’s komen overeen, kruidig, truffels en aards, breed, aromatisch
8,5
Jensen Pinot Noir, Calera, Mt. Harlan, Californië 2000
Pinot noir, 39 hl/ha, 600-700 meter hoog gelegen wijngaarden, geplant in 1975, 17maanden in Frans hout waarvan 30% nieuw hout, 1962 kisten geproduceerd; ontwikkeld maar nog altijd veel intensiteit, tertaire aroma’s, truffels en champignons, prachtige aanzet, gerijpt fruit, frisse zuren, verteerbaar, mooie tonen, klassieke aroma’s, grootse elegantie
8-
Mills Pinot Noir, Calera, Mt. Harlan, Californië 1999
Pinot noir, 12,9 hl/ha, 600-700 meter hoog gelegen wijngaarden, zuidelijke wijngaarden, wijngaarden geplant in 1984, 16 maanden in Frans hout waarvan 30% nieuw hout, 690 kisten geproduceerd; diep en ontwikkeld, veel intensiteit, duidelijke oriëntaalse en sojachtige tonen, smaak komt overeen met geur, sappig, breed, aromatisch, veel tannines en daardoor straf, klassiek, duidelijk ontwikkeld, malse tonen
8-
Jensen Pinot Noir, Calera, Mt. Harlan, Californië 1997
Pinot noir, 15,9 hl/ha, 600-700 meter hoog gelegen wijngaarden, oostelijk, geplant in 1975, 16 maanden in Frans hout waarvan 30% nieuw hout, 919 kisten geproduceerd; oranje-diepbruin uiterlijk, duidelijk soja en oriëntaalse tonen, veel dunner van smaak
Consulent Jensen
Zijn complete levenswerk is dus verkocht. Geen van de drie zonen had trek in een bestaan als wijnmaker. Koper is een oude vriend van hem, Duckhorn Wine Co. uit Napa. Beiden maakten in 1978 hun eerste wijn, maar Dan Duckhorn bouwde zijn bedrijf flink uit naar nu bijna 300 ha. Tegenwoordig is het een bezit van TSG Consumer Partners, met in 2016 een omzet van 600 miljoen dollars. Voor de zekerheid blijft Josh Jensen nog vier jaar bij Calera betrokken, als consulent. Ook al zijn oude personeel blijft vooralsnog.
Wijnagentuur Vincent, Walshouten (B), +32 11 83 15 38
