Brunello di Montalcino begint zo langzamerhand een mythe te worden. Onwaarschijnlijk hoge scores geven de wijnen uit deze streek een schier onaantastbaar imago. Waar men in andere gebieden nog pleegt te zeggen ‘the sky is the limit’, schijnen verschillende brunello’s dit hemelse niveau al te hebben overstegen. – Fred Nijhuis
Vooral de Amerikaanse pers maakt zich schuldig aan een verheerlijking die de consument en de streek meer kwaad dan goed doet. De waarderingen zijn even absurd als zinloos en dienen geen enkel ander doel dan het maken van veel lawaai en het ‘pleasen’ van het consorzio, zijn leden en de afdeling marketing en sales van de betreffende bladen of websites. Nuance is dringend gewenst.
Groei
De geëxplodeerde populariteit van brunello heeft de afgelopen decennia geleid tot een aanzienlijke expansie van het gebied en velen (onder hen diverse producenten) zouden die uitbreiding graag willen terugdraaien. De verschillen tussen (en binnen) de subzones zijn groot en er is ook hier behoefte aan nuance. Het onderscheiden van de (potentiële) kwaliteit van specifieke wijngaarden is een reële wens, maar de invoering wordt vooralsnog tegengehouden door degenen van wie de wijnen daardoor zouden degraderen. De consument blijft dus in het ongewisse en is (voor een deel) afhankelijk van het oordeel van de pers. Als deze niet deskundig, kritisch, realistisch en objectief is, komt het belang van de consument ernstig in het geding en zullen velen juist teleurgesteld raken in brunello. Onze Italiaanse collega Filippo Magnani wil ook daarom een ander geluid laten horen en niet met de massa meehobbelen in de adoratie van overgewaardeerde en overprijsde wijnen. Later dit jaar moet zijn website met open discussies over discutabele beoordelingen online gaan.
Brunello 2011
In de tussentijd richten we ons op het nieuwe oogstjaar: 2011. Geen groots jaar en zeker geen jaar voor wijnen voor de lange termijn. Het fruit was zeer rijp, soms overrijp en zonder de structuur en spanning die nodig zijn om echt bijzondere wijnen te maken. Veel wijnen blijken te alcoholisch, te zoet en te droog, waarbij ondoordacht houtgebruik de wijnen verder in de problemen bracht. Redelijk wat producenten maakten gebruik van de mogelijkheid om delen uit een ander oogstjaar toe te voegen of om aan te zuren. Het is jammer dat niet meer wijnmakers naar het fruit geluisterd hebben en hun moment van plukken en de vinificatie hebben afgestemd op de specifieke eigenschappen van 2011. Het jaar was niet gemakkelijk en vergde veel onderhoud van de wijngaarden en een zorgvuldige vinificatie. Gewoon doen wat je altijd doet was niet voldoende in 2011. De meeste wijnen bezitten daarom een niet meer dan gemiddelde structuur en veel wijnen liepen vrij snel terug bij het langer open staan van de fles, een duidelijke indicatie dat spoedige consumptie aanbevolen is. Volgend jaar zullen we ongetwijfeld diverse riserva’s uit 2011 zien, maar vooralsnog lijkt 2011 niet echt het jaar voor extra lange (hout-)rijping, zoals ook de zogenaamde wijngaardwijnen weinig toegevoegde waarde hebben. Het was waarschijnlijk beter geweest de druiven van de beste percelen in de reguliere brunello te verwerken. De betere brunello’s uit 2011 (en die zijn er) zijn lichter gestructureerd dan die uit 2010, maar evenwichtig met ruim voldoende drinkplezier voor de komende jaren. Verwacht er geen wonderen van en je zult niet teleurgesteld worden. Het gemiddelde kwaliteitsniveau ligt weliswaar lager dan in 2010 en het aanbod is ook meer heterogeen, maar er zijn verschillende heerlijke wijnen gemaakt. Naast nuanceren is ook selecteren dan ook erg belangrijk bij brunello’s uit 2011.
Riserva 2010
Het oogstjaar 2010 is door velen als perfect bestempeld en de verwachtingen t.a.v. de riserva’s waren daarom hoog gespannen. Een deel van de wijnen wist die verwachtingen ook daadwerkelijk waar te maken, maar een groter deel toonde zich zoals ze zich wel vaker tonen: te droog door een gebrek aan fruit en overdaad aan hout. Het maken van een werkelijk geslaagde riserva lukt slechts enkelen.
Rosso 2014
Lastig, erg lastig. Heel anders is 2014 niet te omschrijven. Veel neerslag en lagere temperaturen in de zomer maakten heel veel werk in de wijngaard noodzakelijk en zetten ook de vinificatie onder druk. De meeste rosso’s bleken slank en (erg) fris. Wie geduldig en zorgvuldig was, heeft in 2014 een keurige rosso kunnen maken met fris fruit en de juiste vulling. Veel wijnen waren echter hard, mager en zuur.
Aangepast
Onlangs werd de regelgeving voor de productie van rosso en brunello di montalcino aangepast. Zo is het nu formeel toegestaan om de wijn in flessen van 6, 9, 12, 15 en 18 liter te leveren, niet van belang voor de kwaliteit van de wijn, maar wel voor de verkoop aan specifieke doelgroepen. Daarnaast mogen rosso’s nu ook met een schroefdop worden afgesloten. Belangrijker is het verhogen van het aantal planten per hectare voor nieuwe aanplant van 3000 naar 4000 planten per hectare, waarbij de maximum opbrengst op 8 ton druiven of 54,4 hl per hectare is gebleven. De regel dat wijngaarden niet hoger dan 600 meter mogen worden aangeplant is geschrapt; vroeger waren dit koelere wijngaarden waar rijping een probleem was, nu zijn het wijngaarden die de fraîcheur geven die steeds vaker in de lager gelegen wijngaarden ontbreekt. Voor wijnen met de vermelding van een specifieke wijngaard geldt m.i.v. de oogst 2016 een maximale opbrengst van 7 ton (47,6 hl) voor een brunello en 8 ton (56 hl) voor een rosso. Het minimum aan totale zuren voor een rosso is verlaagd van 5,0 naar 4,5 g/l (minimum voor brunello blijft 5,0 g/l), tegemoet komend aan de vraag van de (internationale) markt naar zachtere, rijpere wijnen. Tegelijkertijd is het minimum aandeel droog extract verhoogd, voor brunello van 24 naar 26 g/l en voor rosso van 22 g/l naar 24 g/l.
Onze selectie:
Annata 2011
8,5 Gianni Brunelli
Mooi qua sap en smaak, natuurlijke balans tussen mooi gerijpt fruit en hout, wat tannine, maar geen probleem, vooral veel en mooi schoon fruit en veel precisie, de wijn overstijgt het gemiddelde kwaliteitsniveau van 2011 in ruime mate
8,5 Salvioni
Loepzuivere geur, volop mooi rood fruit, fijne kruidigheid, vullend, veel sap , licht exotische toets, tannine stevig, maar natuurlijk en gedekt, prima lengte, zeer fraai
8,5 Casanova di Neri, Tenuta Nuova
Fraai van geur en smaak, met een voorbeeldige balans tussen rijp fruit en warme houttonen, mooie zuren geven de juiste spanning aan de wijn die fraai en lang nagalmt.
8+ Biondi-Santi
Zeer geslaagde wijn van dit historische wijnhuis, fijn gestileerd met fijn rood fruit, edele tanninestructuur en de frisse zuurgraad die kenmerkend is voor het domein. Wijn met mooie energie , elegantie en finesse
Poggio di Sotto
8+ Poggio di Sotto
Prachtige geur, mooie exotische tonen, nog zeer jong, nog iets onrustig, aanzet met veel zoet fruit, veel warmte, veel specerijen, wat tannine, goede finesse met de gemiddelde structuur van het jaar
8 Poggio Antico, Altero
Mooie diepe geur, niet heel expressief, maar wel veel vulling, afgeronde smaak, iets meer hout, rijk gevuld en met de juiste balans, voorname wijn
8 Fattoi
Mooie geur en smaak met goed gerijpt fruit, wat tabak en mokka en goede zuren tegenover zoet, peperige toon in de afdronk, vriendelijk en bijna makkelijk, veel tabak
8 Il Poggione
Nette geur, goed evenwichtig, saprijke aanzet, warme gloed van alcohol, wat tannine, maar goed fruit en juiste zuurgraad, prima grip en bite met de zoete toets van het jaar
8 Uccelliera
Nette geur, specerijen, zoettonen van tabak, veel zoet, veel fruit, nette balans, verleidelijk glas, goed gemaakt, wat moderne stijl, maar met prima rijp fruit en de juiste spanning
8 Agostina Pieri
Romige geur, gestoofd vlees, goede vulling, warme geuren van zoete specerijen en wat hout, nette balans, eindigt schoon, zeer aangenaam
8- Loacker Corte Pavone
Pittige geur, veel hout, drogende tonen van hout, gemiddelde structuur, zoetje, wat droog einde
8- Pietroso
Goed sap, iets zoet, mag spannender, wel goede materie
8- Banfi
Correcte neus, specerijen, gestoofd rood fruit, hout netjes geïntegreerd, ook in de mond, tannine aanwezig maar geen probleem, gemiddelde structuur, goed doordrinkbaar
8- Caparzo
Ingetogen geur, wat zoete specerijen en rood fruit, rozen, nette aanzet, soepel en aangenaam slank, warme gloed alcohol, goed doordrinkbaar, nette balans
8- Caprili
Veel zoet en sappig fruit, verleidelijk, hout goed verweven, peperige afdronk, rijpe fruittonen zijn geaccentueerd in deze wijn
8- Col d’Orcia
Nette geur, natuurlijk, rozen, rood fruit, iets teer, specerijen, zoetje in de aanzet, wat tannine, goede zuren, correcte lengte en balans, betrouwbaar als altijd
8- Il Marroneto
Nette geur, correcte balans, lichte structuur, klein zoetje, wat specerijen, vriendelijk, goed gemaakt
Brunello di Montalcino Riserva 2010
9+ Gianni Brunelli
Schone geur en smaak, iets droging geen probleem, mooi sap, blauwe bessen, rode vruchtjes, verweven houttonen, nette zuren, integer, mooi evenwichtig, veel lengte, komt langzaam tot leven in het glas, veelbelovend
9- Il Poggione, Vigna Paganelli
Iets gestoofd, zoete specerijen, oriëntaals, mooie balans tussen fruit, kruidigheid , zuren en fruit, pittige zuurgraad kenmerkt de wijn, tannine vraagt om wat geduld, goed middenrif en prima lengte
9- Campogiovanni, Riserva Quercione
Diepe kleur, veel sap en smaak, warme gloed, kruidig, specerijen, stevige tanninestructuur, gestoofd rood fruit en florale tonen in de lange afdronk, goede materie en veel lengte
8,5 Val di Suga, Vigna Spuntali
Krachtig, diep stevig hout, oosterse specerijen, veel sap en smaak, prima balans tussen fruit en hout, warme gloed, iets droging, blijft volledig in balans
8,5 Val di Suga, Vigna del Lago
Mooie geur, heel kruidig, veel zoete specerijen, evenwichtige zuurgraad en goede houtinbreng, verleidelijke wijn met inhoud en potentieel
8+ Poggio Antico
Diep gekleurd, vullend, rijk aan sap en fruit, warme gloed van alcohol maar nette balans, rijk aan fruit, tabak en laurier in de lange fdronk
8 Lisini, Ugolaia
Diep, veel hout, duidelijk mokka, tabak, goed sap, voldoende structuur, zoetje van rijp fruit, nette balans en structuur, warme, rijke, doortimmerde wijn die om geduld vraagt
8 La Capanna
Intense, diepe geur, zeer sappig met weelderige houttonen; stevige zuren peppen de wijn op. Hout is goed verweven, veel sap
8 Pian della Vigne, Vignaferrovi
Romige geur, netjes gevuld, balans en smaak, iets droging, maar goed, gekneusde peper, rood fruit, warme gloed, alles keurig in balans
8 Phenomena
Veel tabak en specerijen, goed sap, hoog alcohol en stevige tanninestructuur, rijk aan hout, wat peperig in de afdronk, krachtige wijn
Brunello di Montalcino Riserva 2008
8,5 Col d’Orcia, Poggio al Vento
Krachtige geur, sappig, vullend, rijk aan materie, warm, stevig hout, maar ook mooi fruit, prima lengte, kruidig, fijne specerijen en rood fruit; brunello met moderne toets
