Fleurie: herkenbaar beaujolais, met delicate aroma’s en een fijne structuur

Voor de derde editie van het Concours Beaujolais des Grands Vins Pays Bas selecteerde the Wine & Food Association onlangs in opdracht van NOMOH (en met ondersteuning van Inter Beaujolais) uit circa 100 inzendingen de beste en meest interessante wijnen. Een opvallende hoofdrol was er voor wijnen uit Fleurie en Côte de Brouilly.
tekst Fred Nijhuis, foto’s Inter Beaujolais

Renaissance

Tijdens het concours werd duidelijk dat de consument momenteel volop kan profiteren van de renaissance in de streek die producenten als Lapierre, Thevenet, Foillard, Breton en Metras oiit in gang hebben gezet, maar die pas zo’n tien jaar geleden brede navolging kreeg. Wijnmakers blijken het vertrouwen in hun eigen terroir en wijnen te hebben hervonden, geholpen door enkele fraaie oogstjaren en de passie van een nieuwe generatie getalenteerde wijnmakers waaronder David-Beaupère, Thillardon, Dufaitre, Balagny, Godard, Dutraive, Rottiers en Yann. Vooral in de prijscategorie van €17,50 tot €20,00 vinden we allerlei wijnen waarmee de Beaujolais zich in vele opzichten onderscheidt. Bij de wat duurdere wijnen lijkt de band met de eigen identiteit juist wat losser. Daar hebben de wijnen de neiging de stijl van een bourgogne of een wijn uit de noordelijke Rhône aan te nemen. De wijnen tonen wat minder de typische combinatie van het frisse, pure fruit van de gamay en de levendige, verteerbare kwaliteiten die hun oorsprong in de granieten bodem vinden.

Vooral in de prijscategorie van €17,50 tot €20,00 vinden we beaujolaiswijnen die zich duidelijk onderscheiden

Oogst in Fleurie

Beaujolais versus bourgogne

Hoewel de Beaujolais tot de Bourgogne wordt gerekend, heeft de streek qua geografie en druiven een eigen identiteit. De Bourgogne wordt getypeerd door lagere heuvels, is rijk aan kalksteen en mergel uit de Jura en het Trias, met soms steile rotswanden als gevolg van op- en afschuivende breuken in de aardkorst. De bodem in de (Haut-) Beaujolais wordt juist gekenmerkt door een granieten onderlaag die hier aan de oppervlakte komt. De wijngaarden liggen hier ook hoger dan in de Bourgogne en de bodem is rijker aan zuur door de afwezigheid van (veel) kalk. Dit onderscheid verklaart ook het verschil in blauwe druivenrassen: pinot noir versus gamay.

Techniek

In de Beaujolais is techniek altijd belangrijk geweest en een deel van zijn succes is natuurlijk te danken aan de macération carbonique. Deze techniek wordt nog altijd toegepast, maar steeds vaker slechts gedeeltelijk. De tijd van thermovinificatie en het gebruik van gisten als de 71B (verantwoordelijk voor de aroma’s van fruitsnoepjes of ‘bubblegum’) lijkt achter ons te liggen en meer natuurlijke aroma’s overheersen. Er is ook meer aandacht voor techniek die is afgestemd op terroir. In Saint-Amour bijvoorbeeld (meer zandsteen) worden de trossen vaker ontsteeld dan voorheen en voor de wijnen uit Morgon (veel graniet) wordt vrijwel alles ontsteeld en meer hout gebruikt om de stevige tanninestructuur wat te verzachten. Natuurlijke wijnen zien we ook steeds meer, gelukkig met veel aandacht voor hygiëne in de kelder om het aandeel volatiele zuren zoveel mogelijk te beperken.

Impressies van fruitsnoepjes of kauwgom hebben plaatsgemaakt voor meer natuurlijke aroma’s

Voor de wijnen uit Morgon wordt meer hout gebruikt om de stevige tanninestructuur wat te verzachten

De oogstjaren

Naast verschillen in terroir en techniek heeft Beaujolais ook te maken met de eigenschappen van de diverse oogstjaren. Zo leverde 2016 mooie frisse, toegankelijke en fruitrijke wijnen op met een slanke structuur voor de middellange termijn, terwijl 2015 juist bekend staat om zijn kracht en potentieel. De stijl van de meeste wijnen uit 2015 was daardoor misschien wat minder typisch voor Beaujolais, waarbij hogere alcoholpercentages soms de nodige zorgen baarden. 2014 staat bekend als een klassiek jaar en heeft wijnen opgeleverd met een fraaie combinatie van fruit, souplesse en lengte.

Cru’s

Een recent onderzoek naar de samenstelling van de bodem in de Beaujolais heeft aan het licht gebracht dat de verschillen tussen de cru’s soms groter zijn dan gedacht. Door de verschuiving van de aandacht van techniek naar terroir komt die diversiteit ook steeds beter tot uitdrukking in de wijnen, zoals tijdens het concours goed te proeven was. De cru’s, die in totaal circa 1/3 van het totale wijngaardareaal van zo’n 6000 ha vertegenwoordigen, blijken niet alleen beduidend beter dan de reguliere- en Villages-wijnen, maar tonen bovenal hun eigen karakter. Bij de ‘Villages-wijnen’ vinden we wel diverse vriendelijk geprijsde wijnen.

Climats

Ook binnen de cru’s zijn er grote verschillen in terroir. Daarom is er steeds meer aandacht voor ‘climats’, c.q. specifieke wijngaarden. Fleurie telt er inmiddels 13, Morgon 6, inclusief de beroemdste, de Côte du Py. Vooral de nieuwe generatie wijnmakers acht het onderscheid zeer belangrijk en verwacht mag worden dat we in de nabije toekomst veel meer ‘wijngaard-wijnen’ zullen krijgen dan voorheen.

Hoofdrol voor Fleurie en Côte de Brouilly

Tijdens het concours vestigden vooral de wijnen uit Fleurie en Côte de Brouilly de aandacht op zich. We proefden diverse fraaie wijnen uit deze regio’s, telkens met hun eigen stijl. Die uit Fleurie elegant met delicate aroma’s en een fijne structuur, voor een belangrijk deel bepaald door de granieten bodem (met zand, kleurrijke kiezel met roze veldspaat, kwarts en rijk aan potassium) en steilere en hogere hellingen. Uit deze cru in het hart van de Beaujolais kwamen misschien wel de meest typische van alle beaujolais en wijnen met een fraai bewaarpotentieel. Bij de wijnen van de steile hellingen uit de Côte de Brouilly juist veel intensiteit, concentratie en materie. Hier meer schistes, blauwe rotsen en ook blauwgroene leisteen (pierre de Brouilly; gestold magma uit het Devoon) dan graniet voor gulle, sappige wijnen.

Brouilly: gemiddeld hoge kwaliteit met mooie fruitexpressie

Brouilly

Uit de grootste en meest zuidelijk gelegen cru vooral wijnen met een mooie fruitexpressie. De bodem bestaat uit graniet, aangevuld met alluviale resten (slib en zand) op de lager gelegen percelen. De grote variatie qua ligging en expositie geeft de nodige kwaliteitsverschillen binnen de cru, maar de gemiddelde kwaliteit bleek hoog tijdens het concours.

Chiroubles

Gelegen ten zuidwesten van Fleurie, met steile hellingen in de vorm van een amfitheater met een zuidelijke expositie en een granieten bodem (roze graniet) die ook het nodige zand en porfier bevat. De wijngaarden liggen hier op 400 meter hoogte, hoger dan elders in de Beaujolais en dit alles geeft delicate wijnen met fraaie florale tonen.

Saint-Amour

De lichte stijl van deze wijnen is het gevolg van de noordelijke ligging en een bodem die bestaat uit een combinatie van slib en zandsteen uit het Trias, aangevuld met schistes en klei op een granieten ondergrond.

Juliénas

Een zeer gevarieerde cru (vernoemd naar Julius Caesar) door duidelijke verschillen in terroir. De bodem bevat hier meer blauwe rotsen, schistes en klei dan graniet, de basis voor energieke wijnen met florale en kruidige tonen en een mooi potentieel.

Chénas: verleidelijke stijl, met finesse en rijpingspotentieel

Chénas

De kleinste cru uit de Beaujolais levert wijnen op in een verleidelijke stijl, met zowel finesse als materie voor een langere rijping, gebaseerd op een bodem rijk aan zand, maar ook met veel graniet.

Moulin-à-Vent

Ooit het zuidelijke deel van Chénas, maar door zijn eigen kenmerken terecht een zelfstandige cru. De bodem met roze graniet en veel ijzer en mangaan levert geen grote oogsten op, maar daardoor juist wel intense, complexe wijnen met veel potentieel.

Morgon

De grootste cru uit de Beaujolais na Brouilly wordt gekenmerkt door een bodem met blauwe rotsen, verweerde leisteen (roche pourrie), graniet en mariene sedimenten. Deze geeft vlezige, mooi gestructureerde wijnen met een fraaie levensverwachting.

Régnié

De jongste cru (sinds 1988). Een combinatie van fruit en souplesse typeert de wijnen uit deze cru. De bodem is hier wat lichter door een zanderige bovenlaag op een ondergrond van roze graniet en mineraalhoudende porfier.

Een overzicht van de winnende wijnen van het Concours Beaujolais des Grands Vins Pays Bas vindt u hier.