Jammer genoeg waren er maar drie flessen van in Nederland. Wie hem blind proefde en een beetje bekend is met de Bourgogne, kon er zo een superwijn uit de Côte de Nuits van maken. – Louis Janssen
Dat zou bovendien niet eens vreemd zijn geweest, want de voor die wijn gebruikte druif areni noir is een van de voorvaderen van de pinot noir. Eén ding is zeker, met de Yeraz 2012 van domein Zorah levert Armenië het bewijs dat er excellente wijnen gemaakt kunnen worden. Goedkoop is de wijn niet, maar vergeleken met veel rode grand cru’s uit Bourgogne is hij zijn geld meer dan waard. De Yeraz 2012 staat in de topvijf van Wine Professional 2016!
6100 jaar oude amforen
Wijnland Armenië stond voor het eerst op Wine Professional. Vijf producenten toonden het grote potentieel aan. En om het belang van hun aanwezigheid te benadrukken gaf de ambassadrice van het land, Dziunik Aghajanian, het officiële startschot van de 14e Wine Professional tijdens de uitreiking van de Diamond Awards.
Niet elke wijn was een plaatje – zoals dat ook is bij bourgognes – maar het gemiddelde niveau was voldoende hoog. Eigenlijk ligt dat voor de hand: wijnbouw is in Armenië een cultuur die al duizenden jaren geleden begon. Nog maar enkele jaren geleden werd in een grot vlak bij het domein Zorah, in de regio Vayots Dzor, een restant van de oudste wijnmakerij ter wereld ontdekt, inclusief amforen van minstens 6100 jaren oud.
Hoge attentiewaarde
Armenië ligt op de grens van Europa en Azië, in de zuidelijke Kaukasus. Buurlanden zijn met de klok mee Turkije, Georgië, Azerbeidzjan en Iran. Het overgrote deel van de bevolking is christelijk-orthodox. Zo’n 3 miljoen mensen wonen er in een veelal bergachtig gebied van 0,7 keer de omvang van Nederland. Wijnbouw is op veel plekken mogelijk, behalve in de woestijn- en steppebodems in het subtropische diepe zuiden.
Sinds de jaren negentig is de wijnbouw flink toegenomen. Men maakt het verschil met veel andere Oost-Europese ‘nieuwe’ wijnlanden door vooral te kiezen voor de authentieke druivenrassen van het land. Verwacht dus nauwelijks chardonnay of cabernet sauvignon, maar rassen als areni noir, voskehat, garan dmak, khatun of khndoghni – zie ook hierna. Dat heeft voor- en nadelen. Een Armeense wijn van pinot noir of chardonnay zou direct (bewust of onbewust) vergeleken worden met een West-Europese wijn. In een enkel geval heeft een wijnboer een bekende Franse wijnconsultant ingehuurd, maar die wijnen zijn niet per se beter en tonen weinig couleur locale. Omdat Armenië nauwelijks bekende druivenrassen heeft aangeplant, lijken de kansen op succes in West-Europa op dit moment fors te zijn: iedereen zoekt sinds enkele jaren pure wijnen van oorspronkelijke druiven en klassiekere vinificatietechnieken. Vooral door het ruime gebruik van betonnen cuves en amfora’s krijgen de wijnen als vanzelf een hoge attentiewaarde voor de nieuwsgierige wijnprofessionals, want het past naadloos binnen de nieuwe trends in de mondiale wijnwereld. Men moet ze echter wel kunnen ontdekken.
Armeense wijnen krijgen door hun onbekendheid nog steeds te weinig aandacht en waardering. In een poging die bekendheid te verhogen, organiseerden de producenten een proeverij in het (volle) Wijntheater. De bijeenkomst had een licht chaotisch karakter. Om onbegrijpelijke redenen verzuimde men om aan de deelnemers een schriftelijk overzicht van de proefwijnen uit te delen. Dat bracht grote risico’s met zich mee, want lang niet iedereen bleek in staat om de gegevens over te nemen van een meestal vreemd opgesteld etiket. Een gemiste kans en een advies om die communicatie vriendelijker te regelen is op zijn plaats. Wellicht zou een strakkere regie beter zijn geweest, ook voor de afstemming tussen de schenkers en de wijnen die op dat moment toegelicht werden. Aan de kwaliteit van de wijnen lag het niet.
Op de proeverij presenteerden de volgende domeinen een of meer wijnen. Omdat er geen afstemming was gemaakt tussen de producenten, proefde men rood en wit door elkaar en is hierna de gepresenteerde volgorde aangehouden.
7,5 6100 Rosé, Trinity Canyon Vineyards, Vayots Dzor, Armenië 2014
Areni noir, 12,5%, licht, fris, opwekkend en rood fruit met impressie van zwarte kersen, leuke entreewijn.
7+ 6100 Red Dry, Trinity Canyon Vineyards, Vayots Dzor, Armenië 2014
Areni noir, 13%, 7 maanden Kaukasisch eikenhout, purper, karamel, jong en elegant, later chocolade en kruiden, einde iets stoffig.
7,5 Takar, Armenia Wine Factory, Vayots Dzor, Armenië 2012
Areni noir, 12 maanden Armeens eiken, lichte ontwikkeling, kokos, hout, drop, kersen, peper, frisse aanzet, later flinker, iets drogend in finale.
7 Takar, Armenia Wine Factory, Armivar Region, Armenië 2014
Kangun, colombard, muscat, hout, mango, meloen, sterk aromatisch, fris en direct in aanzet, ronder en soepeler in ontwikkeling, mediumlang.
7- Voskeni White, Voskeni Wines, Armavir Region, Armenië 2014
Voskehat, garan dmak, khatun, qrditchakat, zachte aroma’s van rijp geel fruit, citrus, hout, voldoende levendigheid en zuren in middenstuk, correct glas.
7,5 Voskeni Red, Voskeni Wines, diverse regio’s, Armenië 2014
Areni noir, khndoghni, kakhet, afkomstig uit Armavir, Vayots Dzor en Nagarno Karabagh, sombere aanblik, pruimen en kersen, afwijkend kruidig, aanzet zacht en toegankelijk, afwikkeling rond en soepel, doordrinkwijn.
Tierras de Armenia C.J.S.C.| Karas Wines
6,5 Karas White, Tierras de Armenia C.J.S.C., Armavir Region, Armenië 2014
Kangun, chardonnay, viognier, aroma’s van overjarige sauvignon blanc, fles zou oké zijn, breed, licht en hooguit correct glas, 14%. Weinig couleur locale
7- Karas Red, Tierras de Armenia C.J.S.C., Armavir Region, Armenië 2014
Syrah, malbec, tannat, petit verdot, dieprood, ‘gekookte’ aroma’s, tekort aan elegantie, oefff, warme afdronk, binnen drie jaar te drinken. 14%. Ook weinig couleur locale. De wijnmaker is Chileens, Michel Rolland consulteerde voor beide wijnen.
7,5 Voski, Zorah, Vayots Dzor, Armenië 2014
Voskeat, garandmak, gisting op betonnen tanks, frisse en zuivere aroma’s, majoraan, fris en kruidig, schoon en met lengte, elegant glas.
8- Karasi, Zorah, Vayots Dzor, Armenië 2013
Areni noir, lichte evolutie, sombere aanblik, vuurkorf, rood rijp fruit, vergist op betonnen vaten en een jaar op amfora –karasi. Sappig elegant, balans, lengte, mooi glas.
9+ Yeraz, Zorah, Vayots Dzor, Armenië 2012
Areni noir, cru op 1600 meter hoogte, complexe aroma’s, associaties met topbourgognes, vinificatie op beton, rijping op amfora en ongebrande vaten, knappe wijn, onvoorwaardelijk goed, lengte en breedte. Topwijn. Zeer beperkt. Gemaakt door Italiaanse oenoloog Alberto Antonini.