Wijngaarden in de Valle Isarco
Valle Isarco, Alto Adige (foto: Alto Adige Wine/Tiberio Sorvillo)

Bij de Alto Adige-stand van Melman Communications op Wine Professional kon iedereen het zelf constateren: voor een van de kleinste wijngebieden in Italië is het wijnaanbod verrassend gevarieerd, zowel qua druivenrassen als qua wijnstijlen. We proefden een ruime selectie wit en rood.
proefnotities Jan van Lissum en Ivo Ivanis

Met minder dan 1% van de totale Italiaanse wijnproductie is Alto Adige een van de kleinste wijnstreken van het land. 5.700 hectare aan wijngaarden wordt er bewerkt door 5.000 wijnboeren: het zijn kleine, vaak hoog gelegen wijngaarden (op 200 tot 1000 meter) die profiteren van warme luchtstromen vanuit het zuiden en beschut worden tegen de koude noordenwind door de Alpen. Er valt op jaarbasis 814 mm neerslag en het aantal zonuren bedraagt 1946. Het grote verschil tussen dag- en nachttemperaturen zorgt gezonde wijngaarden en druiven met een hoog kwaliteitsniveau. 98% van de wijngaarden heeft een DOC-status. De bodem is zeer gevarieerd van samenstelling en wordt gedomineerd door vulkanische rots, porfier, mica, kwarts, kalksteen en dolomiet.
Sanct Valentin wijngaard
S. Valentin-wijngaard, Cantina San Michele Appiano
Gump Hof
Gump Hof

Van rood naar wit

Vroeger was de rode vernatsch (schiava) de belangrijkste druif van de regio en zelfs zo’n twintig jaar geleden was nog meer dan de helft van alle wijngaarden beplant met rode druivenrassen. Sindsdien is de nadruk meer en meer komen te liggen op witte druivenrassen; anno nu zijn zij goed voor 64% van de totale jaarproductie van 40 miljoen flessen. Hiermee is de Alto Adige in relatief korte tijd uitgegroeid tot de belangrijkste wittewijnstreek van Italië. 70% van de productie is in handen van 12 wijnbouwcoöperaties.

Druivenrassen

Er staan in de Alto Adige 20 verschillende druivenrassen aangeplant. Qua wijnbouwoppervlakte zijn de belangrijkste:

Wit
  • Pinot grigio (12%)
  • Gewürztraminer (11%)
  • Chardonnay (11%)
  • Pinot blanc (10%)
  • Sauvignon blanc (8%)
  • Müller thurgau (3%)
  • Kerner (2%)
  • Moscato giallo (2%)
  • Riesling (2%)
  • Sylvaner (1%)
  • Grüner veltliner (0,5%)

Rood

  • Lagrein (10%)
  • Pinot noir (10%)
  • Schiava/vernatsch (9%)
  • Merlot (3%)
  • Cabernet sauvignon/franc (3%)
St Magdalena
S. Maddalena (foto: Alto Adige Wine/Tiberio Sorvillo)
Vernatsch pergola

Vernatsch-pergola

Proefnotities

Wit

***

Quarz Sauvignon, Cantina Terlano, Alto Adige Terlano, Italië 2021
Sauvignon blanc, wijngaard met zuid-zuidwestelijke oriëntatie, 9 maanden rijping sur lie in foeders (50%) en op rvs (50%); lichte kleur, pure sauvignon-geur, ziltig, tomatenblad, paprika, zeer frisse geur, ook in de smaak pure sauvignon blanc, veel rijpheid en fruit, lychees, meloen en rode paprika, zeer sappig en lang, topwijn (14%) Vinites

***

Winkl Sauvignon Blanc, Cantina Terlano, Alto Adige Terlano, Italië 2023
Sauvignon blanc, 70 jaar oude stokken; aromatisch en breed in geur en smaak, atypische sauvignon blanc, gastronomische wijn Vinites

***

Sylvaner, Köfererhof, Alto Adige Valle Isarco, Italië 2022
Sylvaner; correcte kleur, zuiver en schoon van geur en smaak, fruitig, fris, aangename hoge zuren gaan hand in hand met fraaie kruidigheid, vullend en elegant, prachtige rijke sylvaner, pittige fruitrijke finale (13,5%) Ad Bibendum € 23,95

***

Vigna Kolbenhof Gewürztraminer, J. Hofstätter, Alto Adige, Italië 2021
Gewürztraminer, single vineyard, zuidoostelijke oriëntatie, klei-kiezel-kalkbodem, 8 maanden rijping sur lie; veel kleur, elegant maar pure gewürztraminergeur, lychees, citroenschillen, roosjes en limoen, typische gewürztraminersmaak met elegante aanzet, fijne oosterse kruidentoets, prachtige balans, mild zoetje in de finale, goede lengte, doordrinkbaar (15%)

***

Since 83 Chardonnay, Colterenzio, Alto Adige, Italië 2022
Chardonnay; medium kleur, rustige geur, mooie chardonnay-aroma’s komen goed naar voren, ingetogen en evenwichtig, tamelijk fijn van snit (14%) Anfors Imperial

***

Sanct Valentin Chardonnay, Cantina San Michele Appiano, Alto Adige, Italië 2021
Chardonnay, wijngaarden op 450-550 m hoogte, zuidoostelijke en zuidwestelijke oriëntatie, zanderige kalksteen-grindbodem, fermentatie en 12 maanden rijping in barrique-tonneaux, minimaal 8 maanden rijping op rvs; correcte kleur, vullende chardonnay-geur, rijk smaakpalet, duidelijk chardonnay en houttonen, veel smaak, lichte associatie met karamel/toffee, goede lengte, gastronomische wijn (14%) Puur Wijn ca. € 46,00

***

Kreuth Chardonnay, Cantina Terlano, Alto Adige Terlano, Italië 2022
Chardonnay; frisse zuren, goede balans, levendige chardonnay Vinites

***

Pinot Bianco Tradition, Cantina Terlano, Alto Adige, Italië 2023
Pinot blanc; aromatisch, breed, heel sappig, schoon, smaakvol, goede lengte Vinites

***

Feldmarschall von Fenner Müller Thurgau, Tiefenbrunner, Alto Adige, Italië 2021
Müller thurgau; lichte kleur, vol en breed van geur, dezelfde aroma’s komen terug in de smaak, goede balans, vullend, rijpe fruittonen vallen op, sappig mondgevoel, passende kruidigheid, inzetbaar bij uiteenlopende gerechten (13,5%) Vinites

***

Müller Thurgau Tradition, Cantina Terlano, Alto Adige, Italië 2023
Müller thurgau; helder uiterlijk, schoon en elegant, mooie combinatie fruit en zuren, goede lengte Vinites

***

Punggl Pinot Grigio, Nals Margreid, Alto Adige, Italië 2022
Pinot grigio; vrij veel kleur, beetje toegeplooide geur, evenwichtig, rijpe toets, vullend, aangenaam ondanks 14,5% alcohol, smaakvol, breed, aromatisch, rijp, rijk, geen doordrinkwijn, gastronomische wijn met veel lengte (14,5%) Wijnimport J. Bart € 27,18

***

Praepositus Kerner, Abbazia di Novacella, Alto Adige Valle Isarco, Italië 2022
Kerner, wijngaarden op 650-750 m hoogte, zuid-zuidwestelijke oriëntatie, bodem van mica-leisteen, paragneis en kwarts, fermentatie en 10 maanden rijping op rvs; goede kleur, aromatisch met een lichte muskaattoets, veel smaak, breed, rijp en rijk, sappig wit fruit, een licht pepertje, een frisse finale (14,5%) Pallas Wines ca € 28,00

***

Praepositus Kerner, Abbazia di Novacella, Alto Adige Valle Isarco, Italië 2021
Kerner; correcte kleur, aangename geurwaaier, goede balans, geur- en smaaktonen zitten op één lijn, mooie aanzet, goede aroma’s, vullend, sympathiek palet, smaakvol, licht kruidige tonen in afdronk, goede lengte, maaltijdwijn (14%) Pallas Wines ca € 28,00

***

Nussbaumer Gewürztraminer, Cantina Tramin, Alto Adige, Italië 2022
Gewürztraminer; fraaie gele kleur, open geur met frisse tonen, mooi fruit, sappig, rijp, smaakvol, goed inzetbaar (14,5%) Brand Wijnimport / Vojacek Wijnen

**

Aristos Müller Thurgau, Cantina Valle Isarco, Alto Adige Valle Isarco, Italië 2021
Müller thurgau; correcte kleur, lichte hint van asperges, vrij dominante groene toets, smaakvolle aanzet, fruit omlijst door hoge zuren, kruidige tonen in afdronk (13%)

**

Aristos Grüner Veltliner, Cantina Valle Isarco, Alto Adige Valle Isarco, Italië 2022
Grüner veltliner, wijngaarden op 550-600 m hoogte, zandige leembodem, 10 maanden rijping sur lie, deels in foeders, deels op rvs; goede kleur, helder, frisse peperige geur, groene appels en citrus, ronde, sappige smaak, perzik en meloen, vettige finale met kruidige toets, goede lengte, gastronomische wijn (14,5%)

**

Kerner, Strasserhof, Alto Adige Valle Isarco, Italië 2022
Kerner; goede kleur, aangenaam in geur en smaak, vullend, rijpe aroma’s, goede balans, levendige finale, leuke wijn (14%)

**

Kofl Sauvignon, Cantina Kurtatsch, Alto Adige, Italië 2021
Sauvignon blanc; lichtbleek uiterlijk, druif is herkenbaar, hint van buxus, rijp, breed, vullende aroma’s, smakelijk, mooi gerijpt, sappig, wijn voor breed publiek, goed inzetbaar aan tafel (14%) Henri Bloem € 18,95

**

Weissburgunder Praesulis, Gump Hof, Alto Adige, Italië 2022
Weissburgunder, afkomstig van hoog gelegen steile hellingen, kalkrijke bodem, rijping sur lie in rvs-tanks en foeders van 30 hectoliter; bleek helder geel, pure pinot blanc-geur, wit fruit, meloen en peer, schoon en fris, ronde aanzet, breed van smaak, rijp wit fruit, perzik en zoete appel, goede zuren, redelijke lengte (14,5%) Wijnkoperij Okhuysen / Verkerk Wijnimport

**

Giatl Pinot Grigio Riserva, Peter Zemmer, Alto Adige, Italië 2021
Pinot grigio, kalkrijke grindbodem, fermentatie en 12 maanden rijping in grote en kleine Franse eiken vaten, gevolgd door 6 maanden rvs en enkele maanden flesrijping; veel kleur, goudgeel, rijpe pinot gris-geur, bloemig, citrus, veel smaak, rond en rijp, vettig, bittertje, lichte mineraliteit, goede lengte, ggastronomische wijn (14%) Hanos € 18,35

**

Amos, Cantina Kurtatsch, Alto Adige, Italië 2021
70% pinot blanc en chardonnay, 30% pinot grigio, kerner, sauvignon blanc, wijngaarden op 600-900 m hoogte, fermentatie op rvs, 15 maanden rijping in foeders; goede kleur, heldergeel, zachte muskaattoets, oosterse kruiden, lychees, ronde sappige aanzet, kruidig, breed van smaak, licht zoetje in de finale, vraagt om bijpassend gerecht (13,5%) Henri Bloem

*

Grüner Veltliner, Tenuta Ebner, Alto Adige Valle Isarco, Italië 2022
Grüner veltliner; veel kleur, druif herkenbaar in geur en smaak, directe stijl, rijp fruit en veel kruidigheid, zuren in de breedte, wel eentonig (14,5%) Eck en Maurick € 23,00

*

Leopoldine Pinot Blanc, Castel Sallegg, Alto Adige, Italië 2021
Pinot blanc; correcte kleur, brede en vullende pinot blanc-geur, fruitig, minder reliëf, veel dominante aroma’s van de druif, monotoon in geur en smaak, hoge zuren, kruidige ondertoon, vermoeiend, alcoholisch (14%)

*

Vigna Windegg Pinot Grigio, Josef Brigl, Alto Adige, Italië 2022
Pinot grigio; correcte kleur, beperkte geurwaaier, evenwichtig, eerlijk, correct, kruidig, combinatie van fruit en zuren, vrij toegankelijk, goede lengte (14%)

*

Mervin Sauvignon Blanc Riserva, Cantina Merano, Alto Adige, Italië 2020
Sauvignon blanc; veel kleur, rijpe tonen, breed in geur en smaak, sappig, vullend smaakpalet, meer ontwikkeld, machtig, maaltijdwijn (14%)

*

Atagis Gewürztraminer, Loacker Wine Estates, IGP Mitterberg, Italië 2022
Gewürztraminer; elegante kleur, lichte toets van de druif, veel rijpe en zoete tonen, wel wat eentonig, sappig en breed

Kalkberg Pinot Bianco, Cantina San Paolo, Alto Adige, Italië 2020
Pinot bianco; sterk afwijkend in kleur, geur en smaak, hout te dominant aanwezig, associatie met bonbons, mist finesse, zwaar, direct, eendimensionaal (13,5%) Verkerk Wijnimport

Rood

***

Lagrein Riserva, Pfannenstielhof, Alto Adige, Italië 2020
Lagrein; zeer veel kleurdiepte, beschaafde evenwichtige geur, mooie aanzet, rijk aan rood sap, vleugje zwart fruit, malse tannine, fraai smaakpalet, mooie lengte, gastronomische wijn (13,5%) Verkerk Wijnimport € 45,45

***

Porphyr Lagrein Riserva, Cantina Terlano, Alto Adige, Italië 2021
Lagrein; zeer veel kleur, rijp en aromatisch, vullend Vinites

***

Matan Pinot Nero Riserva, Tenuta Pfitscher, Alto Adige, Italië 2021
Pinot nero; lichte kleurspiegel, elegante pinot-geur, fris, fruitig, elegant, mooie balans, heel aangenaam en doordrinkbaar, goed inzetbaar (13,5%) Sauter Wijnen

***

Moar, Cantina Bolzano, Alto Adige Santa Maddalena, Italië 2022
85% vernatsch, 15% lagrein; fraaie kleur, vullende geur maar wel wat gesloten, geur- en smaakaroma’s komen overeen, sappig, rijp fruit, prima zuren, mooie aroma’s, evenwichtig, veel inhoud en lengte (13%) Karakter Wijnimport

***

Quintessenz Cabernet Sauvignon Riserva, Cantina Kaltern, Alto Adige, Italië 2019
Cabernet sauvignon; vurige kleur, toegankelijke fruitrijke geur, mooi smaakpalet, rijp fruit, goede zuren en tannine, levendig, goed inzetbaar, verrassend (14,5%)

**

Pinot Noir Tradition, Cantina Terlano, Alto Adige, Italië 2022
Pinot noir; rijke geur, heerlijk fruit Vinites

**

Staffes Merlot Riserva, Kornell, Alto Adige, Italië 2020
Merlot; medium kleur, aangename geur- en smaakaroma’s, goed gerijpt merlotfruit, verrassend, correcte zuren, levendig en evenwichtig (13,5%) Werkhovin Wijnkopers

**

Mediaevum Schiava, Gump Hof, Alto Adige, Italië 2022
Vernatsch; elegante kleur, vrij opeengepakte geur, fris, elegant, vullend, mooi rijp fruit, prima zuren, levendige finale met veel lengte (13%) Wijnkoperij Okhuysen / Verkerk Wijnimport

*

Select Lagrein Grieser Riserva, Hans Rottensteiner, Alto Adige, Italië 2021
Lagrein; vurige rode kleur, dikke geuraroma’s, veel materie, smaakvolle aanzet, stevige tannines, beetje grof en vol, maaltijdwijn (13,5%) Weldam Wines

*

Anrar Pinot Noir Riserva, Cantina Andriano, Alto Adige, Italië 2021
Pinot noir; lichte kleur, wat doffe aroma’s, kort, breed, correcte vulling, voor breed publiek, goed sap, fruitig, tannineus maar geen finesse (14,5%) Vinites

In culinaire context

De veelzijdigheid van het wijnaanbod uit Alto Adige, zowel qua druivenrassen als stijlen, maakt dat er voor allerlei gerechten geschikte wijnen te vinden zijn. De frisse tonen die kenmerkend zijn maken bovendien veel wijnen prima inzetbaar als aperitief of terraswijn. Gastchef Marie Caillou bereidde enkele alledaagse gerechten, die we combineerden met een selectie van de geproefde wijnen. Per gerecht vermelden we de meest geslaagde combinaties.
alto adige flessen
Curry madras met kip en groente

** Met: Kalkberg Pinot Bianco, Cantina San Paolo, Alto Adige, Italië 2020
Verrassend goede combinatie met deze wijn die op zich vrij matig scoorde.

** Met: Matan Pinot Nero Riserva, Tenuta Pfitscher, Alto Adige, Italië 2021
Fris en fruitig, licht verteerbare combinatie.

* Met: Mediaevum Schiava, Gump Hof, Alto Adige, Italië 2022
Aroma’s van wijn en gerecht liggen redelijk op één lijn.

Rendang met groente en rijst

*** Met: Matan Pinot Nero Riserva, Tenuta Pfitscher, Alto Adige, Italië 2021
De wijn krijgt meer pit door het elegante, kruidige gerecht. Evenwichtig geheel met goede lengte.

*** Met: Mediaevum Schiava, Gump Hof, Alto Adige, Italië 2022
Elegante en evenwichtige combinatie. Zacht en rond, fijn mondgevoel.

** Met: Lagrein Riserva, Pfannenstielhof, Alto Adige, Italië 2020
Goed versmolten combinatie, rijk en vullend, zacht. Maar de wijn overheerst wat en de smaak eindigt wat monotoon.

Curry madras met kip en groente

** Met: Kalkberg Pinot Bianco, Cantina San Paolo, Alto Adige, Italië 2020
Verrassend goede combinatie met deze wijn die op zich vrij matig scoorde.

** Met: Matan Pinot Nero Riserva, Tenuta Pfitscher, Alto Adige, Italië 2021
Fris en fruitig, licht verteerbare combinatie.

* Met: Mediaevum Schiava, Gump Hof, Alto Adige, Italië 2022
Aroma’s van wijn en gerecht liggen redelijk op één lijn.

Gyros, pitabroodje, witte kool, paprika, komkommer, kerstomaat

*** Met: Sanct Valentin Chardonnay, Cantina San Michele Appiano, Alto Adige, Italië 2021
Deze aromatische wijn past prima bij dit gerecht.

** Met: Praepositus Kerner, Abbazia di Novacella, Alto Adige Valle Isarco, Italië 2021
Elegante en aangename combinatie met veel fraîcheur.

** Met: Kalkberg Pinot Bianco, Cantina San Paolo, Alto Adige, Italië 2020
fijne combinatie,aangenaam, vrij veel spanning. Ook hier een verrassend resultaat voor deze niet meer dan correcte wijn.

Groene curry met kip, broccoli, pompoen, stukjes hazelnoot, tomaat en limoen

*** Met: Sylvaner, Köfererhof, Alto Adige Valle Isarco, Italië 2022
Uitstekende combinatie, verfrissend, toegankelijk, elegant.

*** Met: Praepositus Kerner, Abbazia di Novacella, Alto Adige Valle Isarco, Italië 2021
De complexe invloed van de wijn geeft de combinatie meer energie en lengte. gastronomische combinatie.

*** Met: Sanct Valentin Chardonnay, Cantina San Michele Appiano, Alto Adige, Italië 2021
Gastronomische combinatie, rijp van smaak en evenwichtig. Uitstekend geheel.

madras curry