Aglianico del Vulture – oude stokken en terroir

Aglianico del Vulture

De keuze viel uiteindelijk op de aglianico-wijnen van twee wijnhuizen in de regio Vulture in Basilicata. Aglianico is bij Italiaanse-wijnkenners meestal wel bekend, maar vaak betreft het dan aglianico uit Campania, en dan vooral de taurasi en in mindere mate aglianico del Taburno. Dat kunnen hele mooie wijnen zijn, ze hebben dan ook als bijnaam ‘de barolo van het Zuiden’. Dit vanwege o.a. de tannine die net als bij nebbiolo tijd nodig heeft om getemd te worden en de lange houdbaarheid van de wijnen. Beiden zijn docg’s en biotypen van aglianico. Er is echter nog een derde biotype: de aglianico del Vulture, die in de superiore-versie sinds 2011 ook docg is.

De Vulture met zeven uitgedoofde vulkaankraters

Dit biotype geeft wijnen die meer intense fruitaroma’s hebben (t.o.v. taurasi en taburno). De Vulture zelf is een complex van uitgedoofde vulkaankraters (zeven toppen, de hoogste komt tot 1326 m) met verschillende subzones op hellingen grofweg tussen de 400 en 600 meter hoog (met uitschieters tot 800m). De Vulture is geologisch veel ouder dan Taurasi en Taburno. Net als in het geval van de Etna is er sprake van zogenaamde ‘contrade’ (70 stuks officieel erkend die op etiket mogen staan) die historisch gelinkt zijn aan exceptionele wijnen. Als voorbeeld noemt Ian d’Agatha (in Italy’s native wine grape terroirs) de wijnen van Grifalco.

Lorenzo Piccin, Grifalco

Geproefd

Wij proefden wijnen van Musto Carmelitano uit Maschito en van Grifalco uit Venosa. Beide wijnhuizen worden geleid door de nieuwe, jonge generatie. In het geval van Musto Carmelitano zijn het broer en zus (terwijl papa volledig meewerkt in de wijngaard). De oudste wijngaarden zijn nog aangelegd door opa. Zij bezitten net als Grifalco verschillende percelen van verschillende leeftijden. De jongste stokken zijn zo’n 30 jaar oud en de oudste (Pian del Moro) gaan van 80 tot voorbij de 100 jaar en daar tussenin zit nog de Serra del Prete met stokken van zo’n 50 jaar oud. Zij hebben in totaal 6 hectare waar ze zo’n 25.000 flessen wijn van produceren. De bodems zijn een mix van klei, vulkanische lava en krijt. Biologisch gecertificeerd sinds 2010 (in 2007 namen Luigi en Elisabetta de leiding over). In de kelder werken ze natuurlijk, zonder toevoegingen, hooguit een klein beetje sulfiet. De wijngaarden bevinden zich op 600 tot 800 meter hoogte. De wijn rijpt overwegend in betonnen tanks, alleen de Pian del Moro van de oudste stokken ondergaat een jaar houtrijping.

8-

Maschitano Rosso, Musto Carmelitano, Aglianico del Vulture, Italië 2018
De wijn van de jongste stokken – circa 25 /30 jaar oud, afkomstig van de Vernava-wijngaard (waar ook de rosé vandaan komt). Rijping 6 maanden in betonnen tanks en minimaal 2 maanden in de fles. De bodem (Maschito) bestaat uit rood getinte klei en gravelgronden die volgens D’Agatha ‘pittige en vlezige’ wijnen voortbrengen, met rijp rood fruit en zoete pijptabak’.
Aromatisch en rijp, veel rood fruit, zwarte bessen, rijk aan smaak en inhoud, voldoende sappigheid, licht mineralige ondertoon, voldoende sappigheid, goede zuurgraad en lengte (13,5%)
Divino Natura € 13,95

8

Serra del Prete, Musto Carmelitano, Aglianico del Vulture, Italië 2015
Van de 50 jaar oude stokken van de gelijknamige wijngaard. Ook deze wijn heeft alleen betonrijping gehad. Mix van vulkanische en kleigronden. ‘Serra del Prete’ betekent ‘de tuin van de priester’, aangezien het land eruitziet als de hoge hoed van een plattelandspriester, met een heuvel in het midden, omgeven door twee plateaus. De druiven voor de rode wijnen van Musto Carmelitano worden pas eind november geoogst. Na een lange weking op de schillen van de druiven en na de gisting rijpt de wijn tien maanden in stalen en cementen tanks. Dit zorgt voor het behoud van het fruitige karakter van de druif. Voor mij is deze wijn wel een ‘duidelijke’ expressie van de leeftijd van de wijngaard/stokken – zoals ook sommige wetenschappelijke onderzoeken uitwijzen dat wijn van oudere stokken een ‘lichter, intenser roodfruitprofiel’ hebben dan jongere stokken. Over het algemeen hebben wijnen van oudere wijnstokken minder kleur en tannine, lagere fenolconcentraties en complexere aroma’s.
Fraaie balans, heerlijk fris fruit, sappig smaakpalet, fijne notige ondertoon, mooie invloed mineralen, vullende maaltijdwijn (14%)
Divino Natura € 17,95

8,5

Pian del Moro, Musto Carmelitano, Aglianico del Vulture, Italië 2013
De wijn van de 85-100 jaar oude stokken van ‘donkere velden’ in lokaal dialect, de grond is lavabruin. 1,5 hectare waar 4.000 stokken minder dan 3000 flessen wijn produceren. Tel uit je ‘winst’. De wijn rijpt na de gisting 12 maanden in Franse eikenhouten vaten en daarna minstens 4 maanden op de fles. Proef je dat dit wijn van 80 jaar oude stokken is? Moeilijk te zeggen, de complexiteit en kwaliteit zijn hoog en fruit is nog ruim aanwezig, wat er wel op zou kunnen duiden (terwijl de jongste wijn minder fruitig was).
Intense inhoud, mooie bosvruchten, rijk aan aroma’s, lavendel, lichte touch van zwarte peper, zwoele kruidige ondertoon, pittige ziltigheid, smeuïg, zalvend mondcontact, goede lengte (14,5%)
Divino Natura € 21,95

8-

Gricos, Grifalco, Aglianico del Vulture, Italië 2020
Van de jongste stokken – 10-30 jaar oud – van verschillende percelen, rijpt op Amerikaans eiken tussen 6 maanden en 1 jaar.
Aromatisch in geur en smaak, opvallende invloed Amerikaans hout, smaakvolle aanzet, duidelijke rol voor het fruit, licht rokerige ondertoon, goede zuren (13%)
Anfors Imperial € 15,95

8+

Da Ginestra, Grifalco, Aglianico del Vulture Superiore, Italië 2017
Van de hoogste wijngaard van 580 m hoog (steil), van 80 jaar oude stokken, een enkel perceel van 1,4 hectare (plantdichtheid 9.000 per hectare) waar 4.000 flessen van gemaakt worden. Ginestra is een Cru, de grond is voornamelijk zanderig met sterke aanwezigheid van vulkanische as vermengd met lagere percentages van kalksteen en klei die de grond een grijze kleur geven. Kneuzing in Slavonisch eiken, 60 dagen maceratie en 12 -18 maanden rijping op Slavonisch eiken.
Licht ontwikkeld, intens rood fruit, o.a. kersen, smaakt jonger dan de geur doet vermoeden, rijk aan smaak, evenwichtig, smeuïge ondertoon, lange finale, fraaie maaltijdwijn (14%)
Anfors Imperial € 29,95

8,5

Da Maschito, Grifalco, Aglianico del Vulture Superiore, Italië 2018
Hoogte wijngaard 580 m, enkel perceel van 2 hectare van 80 jaar oude stokken. Gelegen in contrada San Martino, tussen Maschit en Forenza. Bodem is voornamelijk zanderig, met sterke aanwezigheid van mineralen zoals ijzer en mangaan die kenmerkend zijn voor de kleur van de sterk roodachtige grond, afgewisseld met lagen vulkanische as. Grand Cru volgens D’Agatha (Forenza). 60 dagen maceratie, minstens 12 maanden rijping op Slavonisch eiken en vervolgens nog 12 maanden op fles.
Compleet andere aroma’s in geur en smaak, maar ook apart van structuur, breed, goede opbouw, vullend, soepel en elegant, mooi samengesteld, naast het fruit o.a. chocolade, tabak, ceder, sappig en fris, mooi geïntegreerde tannine, mooi versmolten houttoets (14%)
Anfors Imperial € 33,25

Elders, op website van Cantine di Notaio, lees ik: ‘Hoogte, expositie, steilte en andere terroirparameters spelen ook essentiële rollen, net als wanneer de druiven geplukt worden, etc.’ en daar sluit ik mij bij aan. Het is lastig om zowel recht te doen aan (uitleg over) effect van leeftijd als dat van terroir: beide vormen in dit geval een complexe materie die hoe dan ook heel mooie wijnen oplevert, uit de handen van deze getalenteerde wijnmakers.

Divino Natura, Wijk bij Duurstede, 06-24157688

Anfors Imperial, Rotterdam, 010-8430696